(کلیات پژوهش)

۱-۱٫ مقدمه

پیشرفت همه جانبه هر کشوری، در گرو پیشرفت علمی آن کشور است و مسؤلیت اساسی در فرایند پیشرفت، برعهده پژوهشگران و سیاست­گذاران علمی کشور است. سالیان متمادی است که نشریات به عنوان یکی از اصلی­ترین ارکان انتقال دانش در جامعه علمی شناخته شده‌اند. پیشرفت دانش، بیشتر از طریق انتشار ایده­ ها و تجارب نو در نشریات داوری شده معتبر صورت می­پذیرد. امروزه در حوزه فعالیت­های علمی، بهترین راه و معمول‌ترین ابزار برای انتقال یافته ­های جدید، مجلات و نشریات علمی هستند. در واقع، تولید علم، نخستین بار در مقاله علمی تجلی می­یابد و ترویج آن نیز از همین بستر انجام می­پذیرد. مجلات علمی نخستین منابعی هستند که پیشرفت­های علمی را منعکس می­سازند. ‌بنابرین‏ مسئلۀ تعیین اعتبار و ارزیابی نشریات و مقالات علمی نیز همواره به عنوان مبحثی داغ و چالش برانگیز مطرح بوده ­است. هر چند که بهترین روش ارزیابی­، مطالعه تمام انتشارات و ارائه نظر کارشناسان است، محدویت­های زمانی و بودجه­ای سد راه این نوع مطالعات است. وجود مجلات با کیفیت علمی و با اعتبار علمی(با نفوذ) یکی از دغدغه­ های اصلی سیاست‌گزاران و پژوهشگران حوزه علم­سنجی است بر همین اساس همواره در تلاش به منظور ارائه­ شاخص­ های جدید برای ارزیابی مقالات علمی یا به عبارت دیگر ارزیابی مجلات هستند.

شاخص­ های اولیه به شمارش تعداد استنادات می­پرداختند، که در حقیقت شمارش تعداد استنادها را نمی­ توان بهترین روش برای ارزیابی مقالات یا مجلات دانست. در سال ۱۹۹۵، یوجین گارفلید^[۱] بنیان‌گذار مؤسسه اطلاعات علمی^[۲] که هم اکنون با عنوان مؤسسه تامسیون رویترز^[۳] شناخته می­ شود شاخص ضریب تأثیر^[۴]را به جامعه علمی عرضه کرد(بینش ‌و دیده گاه، ۱۳۹۰). ضریب تأثیر تا چندین دهه به عنوان بهترین شاخص برای ارزیابی کیفیت مقالات علمی مورد توجه بود اما با افزایش استفاده از این شاخص نقدهایی برآن افزود شد. به هر حال تاکنون ضریب تأثیر به عنوان شناخته شده­ترین و مهم­ترین شاخص برای ارزیابی کیفیت مقالات علمی است. اما آنچه توجه بیش از پیش پژوهشگران را به خود جالب کرده­است این سوال است که آیا شاخص کیفیت به تنهایی می ­تواند سنجه­ی مناسبی برای ارزیابی مجلات علمی و به طور خاص مقالات علمی باشد؟ بر همین اساس تلاش بسیاری برای ایجاد شاخص­ های جدید برای ارزیابی مجلات علمی صورت گرفت. شاخص­ های ارائه شده ‌بر اساس وزن­دهی به استنادات مجلات و مقالات صورت گرفت که حاصل آن ایجاد شاخص‌های جدید مانند ضریب نفوذ مقاله^[۵]،ایجین فاکتور^[۶] و… شده است. این شاخص به اعتبار یا به عبارت دیگر به نفوذ مجلات علمی توجه دارد. درک تفاوت بین دو شاخص در علم­سنجی نیازمند مطالعه در حوزه ­های مختلف علوم است. در پژوهش حاضر پس از مطالعه و بررسی متون حوزه کیفیت و نفوذ در معنای عام و خاص به ارائه شاخص­ هایی برای ارزیابی مقالات مجلات علمی پرداخته شده است. با توجه ‌به این­که در ایران بیشتر پژوهش­های انجام شده به بررسی مجلات حوزه ­های موضوعی خاص ‌بر اساس ضریب تأثیرو یا به بیان دیگر به بررسی مجلات ‌بر اساس کیفیت پرداخته شده است و کمتر مقاله­ای را ‌می‌توان یافت که در آن به ارزیابی مجلات ‌بر اساس شاخص نفوذ پرداخته شده­ باشد.

۱-۲٫ بیان مسئله

امروزه ارزیابی و شیوه های مربوط به آن یکی از دغدغه­ های اصلی سیاست­گذاران علمی در جوامع علمی داخلی و خارجی به شمار می­رود. از آنجایی که مقالات علمی مهم­ترین قالب برای بروندادهای علمی محسوب می­شوند، وجود معیارها و شاخص­ هایی که بر مبنای آن بتوان مقالات را از نظر میزان کیفیت و نفوذ ارزیابی کرد، بسیار ضروری است. با توجه ‌به این‌که اکثر معیارهای موجود به کمیت توجه دارند، در این پژوهش سعی بر آن است تا با بهره گرفتن از معیارها و شاخص­ های ارائه شده در پژوهش­های پیشین، به ارزیابی مقالات علمی از نظر کیفیت و نفوذ پرداخته شود. علوم و فنون مربوط به حوزه دانش هسته­ای نیز با توجه به اهمیت آن در بالا بردن سطح کیفیت و رفاه یک جامعه و همچنین با توجه ‌به این‌که در اولویت­های نقشه جامع علمی کشور نیز به آن تأکید شده است، در این تحقیق مورد توجه قرار گرفته است.در طی این پژوهش با بهره گرفتن از شاخص و معیارهای مربوطه، به بررسی کیفیت و نفوذ مقالات حوزه دانش هسته­ای ایران در پایگاه وب آو ساینس^[۷]در طی سال­ها ۲۰۱۱-۲۰۰۷ پرداخته می­ شود.

استناد همواره به عنوان ابزاری برای ارزیابی مقالات علمی مورد توجه پژوهشگران حوزه علم­سنجی بوده ­است. نارین^[۸] استناد را مساوی با قبول صحت و درستی یک مدرک توسط مدرک دیگری تعریف کرده­است. برای مثال هرگاه مدرک الف درسیاهه ارجاع­های مدرک ب ظاهر شود، بیانگر این است که مدرک الف توسط مدرک ب به عنوان یک منبع اطلاعاتی در حمایت از یک اندیشه یا یک واقعیت و… مورد استناد واقع شده­است(نارین، ۱۹۷۶). نویسنده هر اثر مکتوبی ممکن است بنا به علل متفاوت به تجربه­ای، قولی یا نوشته­ای اشاره کند، که به آن استناد می­گویند(حری، ۱۳۸۵: ۶۱۶-۶۲۰). دربخش ارزیابی با تحلیل استنادی، ضریب تأثیر شناخته­شده­ترین و در عین حال پراستفاده­ترین شاخص برای ارزیابی کیفیت مقالات محسوب می­ شود که خود دارای کم و کاستی­های بسیاری است. ضریب تأثیر یکی از مفاهیمی است که یوجین گارفیلد ابداع کرده ­است که در حال حاضر توسط تامسون رویترز در جی. سی. آر^[۹] منتشر می­ شود و بیشتر به منظور ارزیابی وضعیت نشریات علمی و برون­دادهای علمی دانشمندان مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد. گارفیلد معتقداست که ضریب تأثیر نمی‌تواند یک شاخص کامل و کارآمد برای ارزیابی کیفیت پژوهش باشد. اما از آنجایی که روش­ جایگزین دیگری برای آن وجود ندارد و همچنین این روش فواید بسیار زیادی نسبت به برخی از معیارهای ارزیابی نشریات دارد، می ­تواند به عنوان روش مناسبی برای ارزیابی کیفیت پژوهش­های علمی به حساب آید (گارفیلد^[۱۰]،۱۹۹۹). برای محاسبه نفوذ مقالات در حوزه مورد مطالعه، از پایگاه ایجین فاکتور^[۱۱] استفاده خواهد شد. در این پژوهش سعی بر این است تا علاوه بر ارائه‌ معیارهای مورد نیاز برای ارزیابی مقالات بر اساس دو شاخص کیفیت و نفوذ مقالات، معیارهای ظاهری برای ارزیابی کیفیت مقالات نیز ارائه شود. مسئله اصلی این پژوهش شناسایی و ارزش­گذاری معیارها و شاخص­ های ارزیابی کیفیت و نفوذ مقاله­ های علمی منتشر شده در حوزه دانش هسته­ای در ایران است. همچنین شناسایی شاخص ­ها و معیارهای کیفیت و نفوذ مقالات، ارزش­گذاری شاخص ­ها و معیارهای کیفیت و نفوذ مقالات از مسائلی است که در این تحقیق به آن پرداخته خواهد شد. این پژوهش به دنبال پاسخ‌گویی ‌به این سؤال است که چه معیارها و شاخص‌هایی را ‌می‌توان برای ارزیابی کیفیت و نفوذ مقالات در نظر گرفت و کیفیت و نفوذ مقالات بین‌المللی در حوزه دانش هسته­ای در ایران چگونه است.

۱-۳٫ اهداف پژوهش

۱-۳-۱٫هدف کلی

هدف کلی این تحقیق، شناسایی و اعتبارسنجی معیارهای و شاخص­ های ارزیابی کیفیت و نفوذ تولیدات علمی در حوزه دانش هسته­ای ایران است. با این حال، این تحقیق دارای هدف‌های تفصیلی به شرح زیر است:

۱-۳-۲٫ اهدف فرعی

فرضیه اول:

H₀: تاثیر اقلام ‌تعهدی اختیاری بر بازده سهام در شرکت‌های با رشد بالا در مقایسه با شرکت‌های با رشد پایین بالاتر نیست.

H₁: تاثیر اقلام ‌تعهدی اختیاری بر بازده سهام در شرکت‌های با رشد بالا در مقایسه با شرکت‌های با رشد پایین بالاتر است.

فرضیه دوم:

H₀: تاثیر اقلام ‌تعهدی اختیاری مثبت بر بازده سهام در شرکت‌های با رشد بالا در مقایسه با شرکت‌های با رشد پایین بالاتر نیست.

H₁: تاثیر اقلام ‌تعهدی اختیاری مثبت بر بازده سهام در شرکت‌های با رشد بالا در مقایسه با شرکت‌های با رشد پایین بالاتر است.

مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیه­ اول و دوم به شرح زیر است:

R = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵DAC*GROW + ε

برای آزمون فرضیات اول و دوم و به منظور به به دست آوردن اطلاعات اضافی مدل فوق را در چهار مرحله برازش می­کنیم. در حالت اول متغیر رشد را در نظر نمی­گیریم تا اثر اقلام تعهدی اختیاری را بدون حضور متغیر رشد مورد بررسی قرار دهیم. در حالت دوم مدل فوق را به طور کامل برای تمام مشاهدات برازش می­کنیم. و نهایتاًً به منظور آزمون فرضیه دوم، مدل مذبور را در حالت سوم فقط برای مشاهدات مربوط به اقلام تعهدی اختیاری مثبت و در حالت چهارم برای مشاهدات مربوط به اقلام تعهدی اختیاری منفی مورد آزمون قرار می­دهیم. در مدل فوق اگر شرکت با رشد بالا باشد ضریب DAC برابر _۴ + α_۵α خواهد بود و اگر شرکت با رشد پایین باشد ضریب DAC برابر _۴αخواهد بود، ‌بنابرین‏ در صورتی که_۴α<₄ + α_۵α باشد بدین معنی است که ضریب DAC برای شرکت­های با رشد بالا از ضریب DAC برای شرکت­های با رشد پایین بیشتر است و این یعنی تاثیر اقلام تعهدی اختیاری بر روی بازده در شرکت­های با رشد بالا نسبت به شرکت­های با رشد پایین بیشتر است.نتایج حاصل از آزمون مدل فوق در چهار حالت مختلف در جدول­های ۴-۴ تا ۴-۷آورده شده است.

جدول شماره ۴-۴: نتایج آزمون فرضیه اول بدون در نظرگرفتن متغیررشد برای کل مشاهدات

مدل مورد استفاده:R = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵DAC*GROW + ε

حالت اول: بدون در نظرگرفتن متغیررشد برای کل مشاهدات

t(p-value)

t

ضریب

علامت اختصاری

عنوان متغیر

۰۰۰/۰

۶۷۸۳۴۷/۸

۳۳۹۵۴/۱۷

C

مقدار ثابت

۲۴۵۴/۰

۱۶۲۲۳۲/۱

۵۸۷۳۲/۰

OCF

جریان وجوه نقد عملیاتی

۰۰۱۳/۰

۲۱۴۸۴۷/۳

۶۳۹۸/۱۴۴

NDAC

اقلام تعهدی غیراختیاری

۰۰۰۳/۰

۶۴۳۲۵۹/۳

۱۲۵۰۵/۲۷

DAC

اقلام تعهدی اختیاری

F= 737/8F(p-value)=000/0AdjR²= 3/2% D.W=01/2 تعداد مشاهدات:۹۹۱

با توجه به اطلاعات جدول شماره ۴-۴ آمارهF برابر ۷۳۸/۸ بوده و در سطح ۹۹ درصد معنی­دار ‌می‌باشد که نشان دهنده معنی­دار بودن رگرسیون ‌می‌باشد. همچنین آماره دوربین واتسون برابر ۰۱/۲ و بیانگر عدم وجود خودهمبستگی بین متغیرهای مدل ‌می‌باشد.

جدول شماره ۴-۵: نتایج آزمون فرضیه اول با در نظرگرفتن متغیررشد برای کل مشاهدات

مدل مورد استفاده:

R = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵DAC*GROW + ε

حالت دوم: با در نظرگرفتن متغیررشد برای کل مشاهدات

t(p-value)

t

ضریب

علامت اختصاری

عنوان متغیر

۰۰۲۸/۰

۹۹۹۶۳۴/۲

۲۵۰۹۱۸/۷

C

مقدار ثابت

۰۰۰/۰

۵۳۴۶۸۲/۶

۵۴۹۹/۲۱

GROW

رشد

۰۸۹۸/۰

۶۹۸۳۴۳/۱

۸۳۹۳۱۳/۰

OCF

جریان وجوه نقد عملیاتی

۰۰۳۵/۰

۹۲۳۳۷۲/۲

۸۰۰۶/۱۲۸

NDAC

اقلام تعهدی غیراختیاری

۴۳۸۸/۰

۷۷۴۵۹۳/۰

۱۴۰۹۱/۷

DAC

اقلام تعهدی اختیاری

۰۱۹/۰

۳۴۹۶۳۹/۲

۷۷۱۹۳/۳۵

DAC×GROW

رشد در اقلام تعهدی اختیاری

F=045/16F(p-value)=000/0AdjR²= 7% D.W= 004/2 تعداد مشاهدات:۹۹۱

همان‌ طور که در جدول شماره ۴-۵ نشان داده شده است، آماره F برابر ۰۴۵/۱۶ ‌می‌باشد و در سطح ۹۹ درصد معنی­دار ‌می‌باشد که بیانگر معنی­دار بودن رگرسیون ‌می‌باشد. همچنین آماره دوربین واتسون برابر ۰۰۴/۲ بوده و نشان دهنده عدم وجود خودهمبستگی ‌می‌باشد.

به منظور آزمون فرضیه اول از اطلاعات جدول­های ۴-۴ و ۴-۵ استفاده می­گردد. همان‌ طور که مشاهده می­گردد R²تعدیل شده از ۳/۲% به ۷% افزایش یافته است که نشان می­دهد با اضافه شدن متغیر توضیحی رشد(GROW)، سطح معنی­داری مدل افزایش می­یابد. همان گونه کهدر جدول ۴-۴ مشاهده می­گردد ضریب متغیر DAC برابر ۱۲۵/۲۷ و سطح معنی­داری آزمون برابر ۰۰۰۳/۰ ‌می‌باشد که نشان می­دهد بین اقلام تعهدی اختیاری و بازده شرکت در سطح ۹۹ درصد رابطه معنی­داری وجود دارد. این نتیجه نشان می­دهد اقلام تعهدی اختیاری بر روی بازده تاثیر مثبت و معنی­داری دارد. در ادامه، اطلاعات جدول ۴-۵ نشان می­دهد ضریب متغیر DAC برابر ۱۴/۷ و سطح معنی­داری آن برابر ۴۳۸۸/۰ ‌می‌باشد اما ضریب متغیر DAC×GROW برابر ۷۷۲/۳۵ و سطح معنی­داری آزمون برابر ۰۱۹/۰ ‌می‌باشد که بیانگر سطح معنی­داری ۹۵ درصد ‌می‌باشد. همان‌ طور که مشاهده می­گردد ضریب متغیر DACبرای شرکت­های با رشد بالا برابر ۹۱/۴۲ (۱۴/۷ + ۷۷/۳۵) و برای شرکت­های با رشد پایین برابر ۱۴/۷ ‌می‌باشد. این نتیجه بیانگر بالاتر بودن تاثیر اقلام تعهدی اختیاری بر بازده در شرکت­های با رشد بالا نسبت به شرکت­های با رشد پایین ‌می‌باشد. به عبارتی تاثیر اقلام تعهدی بر روی بازده در شرکت­های با رشد بالا نسبت به شرکت­های با رشد پایین بالاتر است. ‌بنابرین‏ با توجه به نتایج به دست آمده فرضیه اول تحقیق در سطح اطمینان ۹۵ درصد تأیید می­ شود. این نتیجه بیانگر این موضوع است که بازار نسبت به اقلام تعهدی واکنش نشان می­دهد. همان‌ طور که مشاهده می­گردد اقلام تعهدی غیراختیاری نیز در جدول ۴-۴ دارای ضریب۶۳۹/۱۴۴ و سطح معنی­داری ۰۰۱۳/۰ و در جدول ۴-۵ دارای ضریب ۸۰۰۶/۱۲۸ و سطح معنی­داری ۰۰۳۵/۰ ‌می‌باشد که به معنی وجود رابطه معنی­دار بین اقلام تعهدی غیراختیاری و بازده سهام به ترتیب در سطح ۹۹ و ۹۵ درصد ‌می‌باشد. ‌بنابرین‏ ‌می‌توان نتیجه گرفت که فعالان بازار سرمایه به اقلام تعهدی در شرکت­های دارای رشد توجه بیشتری دارند. این نتیجه با تحقیق هرشلایفر(۲۰۰۲) و مشایخی و شریعتی (۱۳۸۸) مشابه اما با تحقیق روبین و وو(۲۰۱۴) مغایر ‌می‌باشد.

جدول شماره ۴-۶:نتایج آزمون فرضیه دوم برای مشاهدات اقلام تعهدی اختیاری مثبت

مدل مورد استفاده:

R = α_۰ + α_۱GROW + α_۲OCF + α_۳NDAC + α_۴DAC + α_۵DAC*GROW + ε

حالت سوم:اقلام تعهدی اختیاری مثبت (DAC>0)

t(p-value)

t

‌بنابرین‏ در همان لحظه‌ای که تسلیم محقق می‌شود، ضمان مبیع هم به مشتری منتقل می‌گردد . بند یک ماده ۶۷ کنوانسیون در این زمینه می‌گوید :

«۱- هرگاه قرارداد بیع متضمن حمل کالا باشد و بایع ملزم به تسلیم آن در محل معینی نباشد، از زمانی که کالا مطابق قرارداد بیع، جهت ارسال به مشتری تسلیم اولین متصدی حمل و نقل می‌شود، ضمان به مشتری منتقل می‌شود …» .

منظور از اولین متصدی حمل، شخصی غیر از فروشنده یا نماینده اوست . ‌بنابرین‏ بارگیری کالا در کامیون فروشنده، موجب انتقال ضمان نیست و مطابق ماده ۳۰ کنوانسیون اگر بایع طبق قرارداد مبیع را تسلیم متصدی حمل نمود، به تعهد خود عمل نموده و ضمان به خریدار منتقل می‌شود . (صفایی و همکاران، ۱۳۹۰ : ۸۶) (خزایی، ۱۳۸۶ : ۱۱۷) (جمعی از نویسندگان، ۱۳۷۴ : ۲۳) (سماواتی، ۱۳۸۹ : ۵۸)

شارحین کنوانسیون بند یک ماده ۶۷ را محدود به حصول سه شرط می‌کنند :

1. 1. قرارداد متضمن حمل باشد .

1. 1. فروشنده ملزم به تسلیم کالا در محل معینی نباشد .

1. شرط نشده که کالا به خریدار تحویل داده شود .

قسمت اول بند یک می‌تواند شامل تسلیم مبیع به متصدی حمل در محل تجارت بایع و یا غیر از آن باشد و چون نسبت به محل معینی توافق نشده، لذا بایع با تسلیم مبیع در هر کدام از محل‌های مورد نظر خودش تعهد خود را اجرا می‌کند .

نهایتاًً در بحث از محدوده اعمال ماده ۶۷ با توجه به اطلاق ماده مذبور باید گفت حمل مبیع از طریق دریا، خشکی یا هوا و یا به صورت ترکیبی از این روش‌ها همگی مشمول این ماده‌اند و انحصار به نوع خاصی ندارد. (جمعی از نویسندگان، ۱۳۷۴ : ۲۶)

بند اول – انتقال ضمان در قرارداد متضمن حمل که بایع ملزم به تسلیم مبیع در محل معینی باشد:

قسمت دوم بند یک ماده ۶۷ مقرر می‌دارد : «هرگاه بایع ملزم به تسلیم کالا به متصدی حمل و نقل در محل معینی باشد، تا زمانی که کالا تسلیم متصدی حمل و نقل در محل مذبور نشده است ضمان به مشتری منتقل نخواهد شد …» .

در این مورد بایع متعهد است کالا را در محل معین و به متصدی حمل معینی تحویل دهد . در این صورت با تحویل کالا در آن محل و به همان متصدی، ضمان مبیع به مشتری منتقل می‌شود . اما اگر قبل از تحویل در آن محل، فروشنده مجبور شود کالا را به متصدی یا متصدیان حمل دیگری تحویل دهد، چون تسلیم صورت نگرفته است، انتقال ضمان هم تحقق نمی‌یابد مثلاً اگر بایع متعهد باشد که کالا را در بندر معینی به کشتی تحویل دهد، هرگاه قبل از تحویل به کشتی لازم باشد، کالا از طریق کامیون یا قطار تا بندر مذبور حمل شود، تحویل به کامیون یا قطار موجب انتقال ضمان نیست . قسمت دوم بند یک ماده ۶۷ همه‌ مواردی را که فروشنده ملزم به تسلیم کالا به یک متصدی حمل در یک محل معین است را شامل می‌شود، اعم از اینکه کالا توسط یک متصدی حمل و نقل کننده‌ دیگر به آن محل آورده شده باشد یا توسط وسیله شخصی فروشنده. (صفایی و همکاران، ۱۳۹۰ : ۸۶) (جمعی از نویسندگان، ۱۳۷۴ : ۲۶)

گفتار پنجم- تأثیر نگهداری اسناد کالاها در انتقال ضمان

ماده ۶۷ کنوانسیون در قسمت آخر بند ۱ مقرر می‌دارد، «این امر که بایع مجاز باشد اسناد کالاها را نزد خود نگه دارد، اثری در انتقال ضمان نخواهد داشت»، زیرا انتقال ضمان وابسته به انتقال فیزیکی کالا به مشتری است و ممکن است این اسناد توسط فروشنده یا نماینده او نگهداری شود، تا تضمینی در قبال پرداخت ثمن باشد.

پس انتقال ضمان که نتیجه‌ جابجایی فیزیکی کالا است، ارتباطی به نگهداری اسناد ندارد . کنوانسیون ضمان و مالکیت را از هم مجزا می‌کند و ملاک انتقال ضمان را تحویل مبیع قرار می‌دهد تا قواعد مربوط به انتقال ضمان تغییر نکند . (کریم کاشی، ۱۳۷۹ : ۴۱) (دکتر انصاری معین، ۱۳۸۷ : ۱۹۹)

گفتار ششم- لزوم تخصیص مبیع برای انتقال ضمان

صرف تسلیم کالا به متصدی حمل موجب انتقال ضمان به مشتری نیست، بلکه لازم است کالا مشخص شده باشد (ماده (۲) ۶۷ کنوانسیون).

بند ۲ ماده ۶۷ مقرر می‌دارد:

«با این وصف تا زمانی که کالاهای موضوع قرارداد، خواه از طریق علامت گذاری روی آن‌ ها، خواه به وسیله بارنامه‌ها و خواه با اخطار به مشتری یا به نحو دیگر، کاملاً مشخص نشده باشند، ضمان به مشتری منتقل نخواهد شد» .

فلسفه لزوم تخصیص کالا این است که فروشنده در مواردی که قسمتی از کالای خودش را که ارسال کرده تلف شده یا خسارت دیده است نتواند متقلبانه مدعی شود که کالای تلف شده یا خسارت دیده آن‌هایی هستند که خریدار آن‌ ها را خریده است. (صفایی و همکاران، ۱۳۹۰ : ۸۷) (جمعی از نویسندگان، ۱۳۷۴: ۲۷) (سماواتی، ۱۳۸۹ : ۶۱)

گفتار هفتم- انتقال ضمان در کالای فروخته شده طی حمل در کنوانسیون

به موجب ماده ۶۸ کنوانسیون «‌در مورد مبیعی که در حال حمل فروخته می‌شود، ضمان از تاریخ انعقاد قرارداد به مشتری منتقل می‌شود . معهذا اگر از اوضاع و احوال چنین برآید، از تاریخ تسلیم کالا به مؤسسه‌ی حمل و نقلی که اسناد مربوط به قرارداد حمل را صادر می‌کند، ضمان بر ذمه‌ی مشتری مستقر خواهد شد.با این وصف، چنانچه بایع در زمان انعقاد قرارداد نسبت به تلف کالا یا زیان دیدن آن اطلاع داشته یا می‌باید اطلاع می‌داشت و این امر را به آگاهی مشتری نرسانده باشد، ضامن تلف یا زیان خواهد بود».در این ماده به سه مورد اشاره شده است که به بررسی آن‌ ها در ذیل می‌پردازیم:

بند اول- انتقال ضمان از لحظه‌ی انعقاد عقد

در موردی که کالا در حال حمل به مشتری است و پیش از رسیدن به وی، به دیگری فروخته می‌شود در این موارد قاعده اصلی انتقال ضمان در زمان تسلیم، قابل اعمال نیست . زیرا وقتی کالا به متصدی حمل تحویل شده، به منظور ارسال به مشتری دوم نبوده است، چون در آن زمان هنوز قرارداد دوم منعقد نشده تا انتقال ضمان صورت گیرد در این مورد ضمان از لحظه‌ی انعقاد قرارداد به مشتری منتقل
می شود . (جمعی از نویسندگان، ۱۳۷۴ : ۳۲) (صفایی و همکاران، ۱۳۹۰ : ۸۹) (سماواتی، ۱۳۸۹ : ۵۸)

در هر صورت انتخاب زمان انعقاد عقد برای انتقال ضمان به عنوان قاعده اصلی پذیرفته نشده و با تسلیم مبیع، ضمان منتقل می‌شود.

زیرا، در بیع بین‌المللی اغلب مبیع کلی است و در زمان انعقاد قرارداد یا هنوز مشخص نشده و یا حتی تولید نشده است و در دست بایع یا نماینده وی می‌باشد . واضح است که انتخاب زمان انعقاد عقد برای انتقال ضمان در ماده ۶۸ ‌به این دلیل است که در زمان انعقاد قرارداد مبیع از کنترل بایع خارج شده و از این پس کالا در مالکیت و تصرف حکمی و فرضی خریدار قرار دارد و در نتیجه خریدار در شرایط بهتری نسبت به بایع از جهت اخذ خسارت از طریق بیمه قرار دارد.

تفاوت عمده ماده ۶۸ با (۱) ۶۷ در این است که در ماده ۶۷ ابتدا عقد منعقد و سپس مبیع تسلیم متصدی حمل می‌شود اما در قسمت اول ماده ۶۸ لحظه‌ی انتقال ضمان و انعقاد عقد، یکسان و منطبق می‌باشد و با انعقاد قرارداد فرض می‌شود که از این پس مبیع برای انتقال به خریدار (مالک) تسلیم متصدی حمل (نماینده مالک) شده است . (مهاجر، ۱۳۸۴ : ۷۹)

فرض صفر و فرض مقابل در این آزمون به صورت زیر نوشته می‌شود.

داده ها برای متغیر وابسته از توزیع نرمال پیروی می‌کند

داده ها برای متغیر وابسته از توزیع نرمال پیروی نمی‌کند

فرض نرمال بودن متغیرهای وابسته تحقیق با بهره گرفتن از آزمون کولموگورف- اسمیرنف به شرح زیر آزمون شده است.نتایج حاصل از آزمون KS در خصوص بررسی نرمال بودن توزیع متغیر بازده اضافی سهام (CAR) به عنوان متغیر وابسته تحقیق به شرح جدول زیر است:

جدول ۴-۲- بررسی نرمال بودن توزیع متغیر بازده اضافی سهام

سطح معنی داری

آماره Z

منفی

مثبت

قدر مطلق

پارامتر های نرمال

حجم جامعه

سال

انحراف معیار

میانگین

۸۳۱/۰

۵۰۴/۰

۹۲۵/۰

۸۵۸/۰

۹۶۷/۰

۸۲۱/۰

۶۲۴/۰

۸۲۵/۰

۵۴۷/۰

۶۰۴/۰

۴۹۵/۰

۶۳۱/۰

۱۱۳/۰-

۲۳۶/۰-

۲۰۵/۰-

۱۹۳/۰-

۱۲۵/۰-

۱۵۵/۰-

۱۷۵/۰

۱۷۴/۰

۳۱۳/۰

۲۹۴/۰

۱۹۰/۰

۲۳۴/۰

۱۷۵/۰

۲۳۶/۰

۳۱۳/۰

۲۹۴/۰

۱۹۰/۰

۲۳۴/۰

۱۵۰۹۳/۱۵

۴۸۸۲۴/۱۹

۱۶۸۵۳/۳۲

۳۳۸۶۱/۴۰

۸۵۰۲۲/۱۸

۴۴۳۹۲/۱۲

۱۲۵۲۴/۲

۳۸۹۵۰/۲-

۰۷۹۱۳/۳-

۹۵۶۱۹/۰

۱۰۰۱۲/۰

۴۱۸۸۷/۱

۶۳

۱۶۱

۴۶

۱۱۳

۸۰

۶۲

۱۳۸۴

۱۳۸۵ CAR

۱۳۸۶

۱۳۸۷

۱۳۸۸

۱۳۸۹

همان­طور که درجدول فوق ‌می‌توان مشاهده کرد سطح معناداری آماره KS در آزمون کولموگورف-اسمیرنف درتمام سال­های تحقیق بیشتر از ۵% است.‌بنابرین‏ در تمام سال­هایی که مقدار سطح معناداری آماره KS بیشتر از ۵% ‌می‌باشد، فرض صفر فوق مبنی بر داشتن توزیع نرمال در سطح اطمینان ۹۵% تأیید می­ شود و توزیع متغیر نرمال ‌می‌باشد. مطابق نتایج به دست آمده از آزمون کولموگورف-اسمیرنف متغیر بازده اضافی سهام (CAR)، مقدار سطح معناداری آماره KS در تمام سال­های تحقیق بیشتر از ۵% ‌می‌باشد و این بدان معنا است که فرض صفر این آزمون (مبتنی بر نرمال بودن توزیع متغیر وابسته) در سطح اطمینان ۹۵% تأیید می­ شود از این رو ‌می‌توان نتیجه گرفت که مقادیر باقیمانده در خط رگرسیون نیز دارای توزیع نرمالی هستند و احتمالاً ناهمسانی واریانس ندارند(ترکیب داده ­های نرمال نیز نرمال است). ‌بنابرین‏ توزیع متغیربازده اضافی سهام به عنوان متغیر وابسته تحقیق در تمام سال­ها نرمال ‌می‌باشد.

۴-۳-۲- آزمون نرمال بودن خطاها

یکی از مفروضات در نظر گرفته شده در رگرسیون، داشتن توزیع نرمال خطاها، با میانگین صفر ‌می‌باشد. بدیهی است در صورت عدم برقراری این پیش فرض، نمی­ توان از رگرسیون استفاده کرد. بدین منظور باید مقادیر استاندارد خطاها محاسبه شود و نمودار توزیع داده ­ها و نمودار توزیع نرمال آن ها رسم شود و سپس مقایسه­ ای بین دو نمودار صورت گیرد. در صورتی که خطاها دارای توزیع نرمال نباشند، ‌می‌توان از لگاریتم متغیرها به جای خود متغیرها استفاده کرد.

نمودار توزیع خطاها و مقایسه آن با توزیع خطاهای متغیر وابسته تحقیق در مدل­های مختلف تحقیق در نمودارهای زیر به تصویر کشیده شده است. همان‌ طور که در نمودار زیر ‌می‌توان مشاهده کرد توزیع خطاها بسیار نزدیک به توزیع نرمال بوده است. همچنین میانگین و انحراف معیار این متغیرها به میانگین و انحراف معیار توزیع نرمال (به ترتیب ۰ و ۱) بسیار نزدیک هستند. ‌بنابرین‏ این پیش فرض رگرسیون نیز تأیید می­ شود و در ادامه تحقیق ‌می‌توان برای انجام تحلیل­های خود از رگرسیون خطی استفاده نماییم.

الف) نمودار توزیع خطا مدل اول تحقیق

ب) نمودار توزیع خطاها در مدل دوم تحقیق

پ) نمودار توزیع خطاها در مدل سوم تحقیق

۴-۳-۳- آزمون هم خطی

هم خطی وضعیتی است که نشان می­دهد یک متغیر مستقل تابعی خطی از سایر متغیرهای مستقل است. اگر هم خطی در یک معادله رگرسیون بالا باشد ، بدین معنی است که بین متغیرهای مستقل همبستگی بالایی وجود دارد و با وجود بالا بودن R² ، مدل دارای اعتبار بالایی نیست. به عبارت دیگر با وجود آن­که مدل خوب به نظر می­رسد ولی دارای متغیرهای مستقل معنی داری نمی ­باشد.

برای انجام آزمون هم­خطی متغیرها از آماره­ای به نام عامل تورم واریانس (VIF) و تولرانس (Tolerance) استفاده می­گردد. هرچه مقدار تولرانس کم باشد اطلاعات مربوط به متغیرها کم بوده و مشکلاتی در استفاده از رگرسیون ایجاد می شود. عامل تورم واریانس نیز معکوس تولرانس بوده و هر چقدر افزایش یابد باعث می­ شود واریانس ضریب رگرسیون افزایش یافته و رگرسیون را برای پیش‌بینی نامناسب سازد، به عبارتی هر چه مقدارآماره عامل تورم واریانس (VIF) نزدیک به یک باشد، احتمال وجود هم­خطی بین متغیرهای مستقل تحقیق، کاهش می­یابد و چنانچه مقدار آن بزرگتر از ۱۰ باشد نشان دهنده وجود هم­خطی است و در استفاده از رگرسیون مشکل جدی وجود دارد (مومنی، ۱۳۹۱). نتایج حاصل از آزمون هم­خطی در ادامه ذکر خواهد شد.

۴-۳-۴- نمودارهای پراکنش

در نمودارهای پراکنش (scatter)، متغیر وابسته در مقابل متغیرهای مستقل ترسیم می­ شود. به دو دلیل از این نمودارها قبل از برآورد مدل استفاده می­ شود:

الف- تشخیص نقاط پرت در داده ­ها.

ب) بررسی اینکه آیا رابطه خطی برای داده ها مناسب­تر است یا اینکه مدل غیر خطی (از جمله درجه دوم و سوم و …) باید برای بیان ارتباط استفاده گردد.

همان­گونه که در نمودارهای زیر دیده می­ شود در اکثر نمودارها رابطه بین دو متغیر مستقل و وابسته به صورت منحنی نیست و رابطه خطی برای بیان رابطه بین این دو متغیر مناسب­تر است. همچنین در برخی موارد رابطه معناداری بین دو متغیر وجود ندارد. علاوه بر این نقطه پرت زیادی در داده ­ها دیده نمی­ شود.

همان­طور که در نمودار­های فوق ‌می‌توان مشاهده کرد رابطه بین کیفیت سود بر اساس الگوی اسلوان (EQ) و الگوی دی­چو (DDEQ) و بازده اضافی سهام شرکت (CAR) به صورت منفی به نظر می­رسد.

در نمودارهای بالا رابطه بین تفاوت سود قبل از تعدیل و سود تعدیل شده (MAT) با بازده اضافی سهام (CAR) به صورت مثبت و معنادار مشاهده شده است اما رابطه بین اندازه شرکت و بازده اضافی سهام (CAR)، به صورت معنادار مشاهده نشده است.

مطابق نمودار فوق، رابطه بین متغیرهای نسبت بدهی (Lev) و بازده خرید و فروش سهام در ۱۲۰ روز گذشته (Prior_Ret) با بازده اضافی سهام (CAR) به صورت مثبت و معنادار مشاهده شده است.

1. 1. Sloan ↑

1. 1. Dechow, P. M., and I. D. Dichev. ↑

1. 1. Palmrose, Z.-V., V. J. Richardson, and S. Scholz ↑

1. 1. Xiong Y. ↑

1. 1. Financial Accounting Standards Board (FASB) ↑

1. 1. Schipper, K, and L. Vincent ↑

1. 1. ۳۳٫ Rotenstein, A ↑

1. 1. Richardson, S. et. al ↑

1. 1. Penman & Zhang ↑

1. 1. Mikhail, B et al ↑

1. 1. White ↑

حالت ج) هیجان ها را به گونه ای مناسب و بدون حمله کردن به طرف مقابل بیان کنید. در این حالت مخاطب شما مورد حمله قرار نمی گیرد. اما در عین حال شما هیجان خود را به گونه ای مناسب بیان می کنید این رفتار را رفتار جرئت آمیز یا قاطعانه می‌نامند.

آگاهی از هیجان های دیگران

مؤلفه‌ سوم هوش هیجانی به آگاهی از هیجان های دیگران مربوط می شود، چگونه هیجان های دیگران را درک می‌کنیم؟ افرادی که دارای هوش هیجانی هستند نسبت به هیجان های دیگران فوق العاده حساس، دقیق، و هوشیارند در حالی که افراد فاقد هوش هیجانی کاملاً به هیجان ها و احساسات دیگران بی توجه هستند.

مدیریت هیجان ها

مدیریت هیجان ها، چهارمین مؤلفه‌ هوش هیجانی است، هنگام هجوم بی وقفه سیلاب هیجان ها چه واکنشی نشان می‌دهیم؟ آیا ما هیجان ها را مدیریت می‌کنیم یا این هیجان ها هستند که ما را مدیریت می‌کنند؟ در برخورد با هیجان ها می توان به ۳ صورت عمل کرد:

۱- کاملاً منفعل باشیم هیجان ها به طور کامل بر ما مستولی شوند.

۲- هیجان ها را سرکوب و به شدت از بروز آن ها جلوگیری کنیم.

۳- هیجان ها را مدیریت کنیم.

مدیریت هیجان ها به معنی مدیریت آگاهانه، حاذقانه و خلاقانه آن ها است. مدیریت هیجان ها مستلزم آگاهی از وجود، ظهور، حضور نقش آفرینی آن ها است. به عبارت دیگر، بدون آگاهی از هیجان ها نمی توان به مدیریت آن ها پرداخت. مدیریت هیجان ها صرفاً شامل هیجان های منفی مانند خشم، غم و ناامیدی نیست بلکه هیجان های مثبت از قبیل شادی را نیز در بر می‌گیرد (فاطمی، ۱۳۸۵).

نظریات مطرح شده در حوزه هوش هیجانی

این تعبیر که هیجان‌ها نوعی اطلاعات هستند، کمک کرد تا در سال ۱۹۹۰ ، مفهومی کاملاً پروبال گرفته از هوش هیجانی ظاهر شود. دو روانشناس آمریکایی، پیتر سالووی^[۴] و جان مایر^[۵] اولین کسانی بودند که این اصطلاح را به کار بردند.

نظریه سالووی و مایر براین باور استوار بود که تعداد کمی از مهارت‌های ویژه وجود دارد که در همه آن ها یا دقت مهم است یا کارایی، دقت در شناخت و درک حالات هیجانی خود و دیگران و کارایی در تنظیم، کنترل و استفاده از هیجان ها در رسیدن به اهداف، به نظر سالووی و مایر در هوش هیجانی ۴ جنبه اساسی وجود دارد:

۱- ادراک هیجان‌ها: به توانایی شناخت دقیق درست هیجانات در خود و دیگران و تمیز قائل شدن بین ابراز هیجانات واقعی از هیجانات نادرست و غیرواقعی اشاره دارد.

۲- تنظیم هیجان‌ها: به توانایی تنظیم مؤثر و تعدیل شدت هیجانات و مدیریت آن در خود و دیگران اشاره دارد که این امکان را به فرد می‌دهد که هیجانات منفی را تعادل و ملایم نموده و هیجانات مضر و آسیب زا را به صورتی سازگار و انطباقی تبدیل کند.

۳- شناخت هیجان‌ها: توانایی فهم هیجانات و استفاده سریع و صادقانه، انعطاف پذیری و ابتکاری از هیجانات در موقعیتهای اجتماعی است که در جهت حفظ انگیزه های مثبت برای رسیدن به اهداف به کار می رود.

۴- استفاده از هیجانهاست

نظریه دیگر، نظریه گلمن بود که خیلی سریع تر و فراگیرتر از نظریه سالووی و مایر بود.

توصیف گلمن از هوش هیجانی، که در طول سالها تحول یافته است. چهار زمینه را در بر می‌گیرد. خودآگاهی، خود – مدیریتی، آگاهی و اجتماعی و مدیریت رابطه، او بیست قابلیت مشخص ارائه می‌دهد که در قالب این ۴ زمینه جای می گیرند. برای مثال، زمینه خود – مدیریتی شامل ۶ قابلیت می شود: خود – داری، قابل اعتماد بودن. وظیفه شناسی، سازگاری انگیزه پیشرفت و قابلیت ابتکار و رهبری. (براوبری – گریوز / ترجمه: گنجی. ۱۳۸۴)

تئوری هوش هیجانی گلمن

۱- خودآگاهی به معنای تشخیص احساسات و یافتن واژگانی برای بیان آن ها، و دریافتن پیوند موجود میان افکار، احساسات و واکنش ها، آگاهی بر اینکه در تصمیم گیری فکر یا احساسات غلبه دارد. خودآگاهی همچنین به شکل تشخیص نقاط قوت وسعت خود و دیدن خویش به گونه ای مثبت اما واقع بینانه نیز جلوه گر می شود.

۲- کنترل هیجان‌ها: افزایش تحمل کافی و کنترل خشم / کاهش اهانت / توانایی ابراز خشم به شیوه ای مناسب / و بهتر کنار آمدن با فشار روانی را شامل می شود.

۳- موفقیت در مهار هیجان ها: افزایش احساس مسئولیت / افزایش توانایی تمرکز بر تکلیف در دست انجام و عطف توجه / کاهش تکانشگری و افزایش خویشتن داری.

۴- همدلی: یافتن هیجان ها/ افزایش توانایی درک دیدگاه طرف مقابل و افزایش همدلی و حساسیت نسبت به احساسات دیگران / افزایش توانایی گوش کردن به صحبت های دیگران را در بر می‌گیرد.

۵- حفظ ارتباط ها: افزایش توانایی تجزیه و تحلیل و درک ارتباط ها / بهبود و عملکرد در حل تعارضات و مذاکره بر سر. موضوع های مورد اختلاف / افزایش توانایی در حل مشکلات موجود در ارتباط ها/ افزایش جرئت و مهارت در مراوده با دیگران / افزایش محبوبیت و اجتماعی بودن/ افزایش علاقه و ملاحظه، پیروی از جمع، و هماهنگی با گروه ها. (گلمن، ۱۹۹۵ ، ترجمه: پارسا، ۱۳۸۰)

تئوری هوش هیجانی از دیدگاه بار – اون:

ویون بار – اون، هوش هیجانی را نوعی از هوش غیرشناختی می‌داند که شامل یک دسته از توانایی ها و مهارت‌های اجتماعی و هیجانی است و این توانمندیها فرد را در جهت سازگاری مؤثر با فشارها و موقعیت های دشوار اجتماعی، یاری می رساند. (بار – اون ۱۹۹۰)

از دیدگاه او، هوش هیجانی در طول زمان قابل تغییر و رشد است و می‌تواند با برنامه های ویژه ای این مهارت‌های هیجانی را آموزش داد. ابعاد هوش هیجانی از دیدگاه بار – اون

خودآگاهی هیجانی، قاطعیت، حرمت نفس، خودشکوفایی، استقلال، همدلی، روابط بین فردی، مسئولیت پذیری اجتماعی، حل مسئله، واقعیت سنجی، انعطاف پذیری، تحمل فشار – کنترل تکانه، شادکامی، خوش بینی.

۱- خودآگاهی هیجانی^[۶]

خودآگاهی هیجانی توانایی تشخیص و درک احساسات است. این مؤلفه‌ ها تنها آگاهی از احساسات یک فرد و هیجانات وی نیست بلکه همچنین شامل توانایی تمایز بین آن ها به منظور پی بردن ‌به این امر است که شخصی چه احساسی دارد و چرا این احساس در امر شکل گرفته است و همچنین به منظور پی بردن به آنچه سبب این احساسات است.

۲- قاطعیت^[۷]

قاطعیت توانایی بیان احساسات، عقاید و افکار خود و دفاع از حقوق خود به شیوه ای غیرمخرب است. قاطعیت دارای ۳ بعد است. الف) توانایی بیان احساسات، ب) توانایی بیان آشکار عقاید و افکار خود، ج) توانایی ایستادگی برای احقاق حقوق خود. (بار – اون، ۱۹۹۷)

۳- حرمت ذات^[۸]

حرمت ذات توانایی احترام به خود و پذیرش خود به عنوان شخصی اساساً خوب است. احترام به خود اصولاً قبول و درست داشتن خود و آن گونه که هستیم می‌باشد. پذیرش خود، توانایی پذیرش جنبه‌های مثبت و منفی محدودیت ها و قابلیت های خود است.

۴- خودشکوفایی^[۹]

خودشکوفایی به توانایی شناخت توانمندی‌های بالقوه خود اشاره دارد. این بعد از هوش هیجانی تبیین جستجو برای معنی بخشیدن به زندگی است. خودشکوفایی فرایندی مستمر و پویا برای کسب حداکثر رشد توانایی‌ها و قابلیت‌ها و استعداد ‌ها‌ است.

۵- استقلال^[۱۰]