شکل (۱-۱) گیاه آرتیشو (کنگر فرنگی)
قسمت تحتانی هر براکته در واقع همان قسمت گوشتی و خوراکی گیاه است. براکته ها در اطراف یک مرکز گوشتی بوجود می آیند. جوانه های اطراف غنچه گل بعد از باز شدن تبدیل به گل های ارغوانی آبی به طول ۶ اینچ می شوند(۹).
۱-۱-۲-۲- انواع واریته های موجود کنگر فرنگی
کنگر فرنگی دارای واریته های پرورشی یا ارقام زراعی مختلف است که غالبا جهت استفاده غذایی از ساقه و کاپیتول های آنها کشت می شوند. از جمله واریته های شناخته شده می توان به موارد زیر اشاره نمود(۸۰).
C.scolymus var.blaue
C.scolymus var.macau
C.scolymus var.caribou
C.scolymus var.camus de bertagne
C.scolymus var.violet du midi
C.scolymus var.violet d^,Hyeres
C.scolymus var.violet de chapeau
۱-۱-۲-۳- اندام دارویی
همه قسمت های گیاه کنگر فرنگی جهت مصارف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد اما مطالعات نشان داده است که برگ های سال اول(برگ های بسیار بزرگ و به شکل طوقه ای) و به ویژه برگ های مربوط به پایه هایی که هنوز گل نداده اند جهت مصارف دارویی بهتر می باشد(۱۴،۲۰،۴۱،۹۲).
۱-۱-۲-۴- مواد موجود در گیاه کنگر فرنگی
برگ های خشک کنگر فرنگی دارای حدود ۹ تا ۱۱ درصد آب و ۱۲ تا ۱۵ درصد مواد معدنی بوده و غنی از نمک های پتاسیم و منیزیم می باشد. بسیاری از ترکیبات فنولی، فلاونوییدی(۱/۰ تا ۱ درصد) و اسیدی در کنگر فرنگی یافت شده است(۵۰).
اسید کافئیک و استرهای اسیدکینیک-اسید کافئیک ترکیبات عمده گیاه محسوب می شوند، که از آن جمله می توان به پسودوکلروژنیک اسید، ۱-کافئیل کینیک اسید، کلروژنیک اسید، ۳-کافئیل کینیک اسید، ۵-کافئیل کینیک اسید، ۱و۵ دی کافئیل کینیک اسید، ۱و۳-دی کافئیل کینیک اسید یا سینارین موجود در گیاه، ایزوکلروژنیک اسید که شامل ۳و۴ دی کافئیل کینیک اسید، ۳و۵-دی کافئیلکینیک اسید و بالاخره ۴و۵- دیکافئیل کینیک اسید می باشد، اشاره نمود(۲۰،۹۲). از میان ترکیبات یاد شده اسید کلروژنیک و ۱و۳ دی کافئیل کینیک اسید ترکیبات عمده محسوب می شوند و سایر ترکیبات بر اثر ایزومریزاسیون حین استخراج تولید می گردند. ترکیبات یاد شده نسبت به اکسیدازها و حرارت حساس بوده و به سهولت توسط این دو عامل تجزیه و از بین می روند. به دلیل غنی بودن گیاه از اکسیداز ها مهار عمل این آنزیم ها بسیار دشوار می باشد و در نتیجه چنانچه خشک کردن گیاه کنترل شده نباشد سبب از بین رفتن بخش عمده مواد خواهد شد.
اسید الکل ها بنا به نظر برخی از محققین بخش عمده ای از اثرات فارماکولوژیک این گیاه را سبب
می گردند. نظیر: اسید سیتریک، اسید مالیک و اسید گلیکولیک، اسید لاکتیک، اسید سوکسینیک و اسید گلیسریک اشاره نمود(۲۰،۹۲).
۱-۱-۲-۵- فلاونوئیدهای موجود در کنگر فرنگی
مشتقات لوتئولین، لوتئولین-۷-o –گلوکوزید یا سیناروزید، لوتئولین-۷-o – روتینوزید یا اسکولیموزید، لوتئیلین ۴-o- گلوکوزیل۷- o – روتینوزید یا سیناروتری زید فلاونوئیدهای عمده کنگر فرنگی می باشند اما در کنار این مواد، فلاونوییدهای دیگری نظیر آپی ژین، کرستین، هسپره تین، نارینجین و گلیکوزیدهای آنها در گیاه مشاهده می شوند(۱۰،۱۱،۶۸،۸۰). لاکتون های سزکویی ترپن (ماده تلخ) که بیشترین مقدار آنها در برگ های جوان مشاهده می شود دسته دیگری از ترکیبات شیمیایی کنگر فرنگی را تشکیل
می دهند. سیناروپیکرینIII (عمده ترین لاکتون)، گروشیمین، دهیدروسیناروپیکرین و سیناراتری ال به این گروه از ترکیبات شیمیایی تعلق دارند(۷۹،۹۲).
۱-۱-۲-۵-۱- خواص آنتی اکسیدانی فلاونوئیدها
فلاونوئیدها خانواده­ای از آنتی­اکسیدان هایی هستند که در میوه ها و سبزیجات و نیز نوشیدنی­هایی مانند چای یافت می­شوند، فواید فیزیولوژیکی فلاونوئیدها به مقدار زیادی متوجه خواص آنتی­ اکسیدانی آن ها است، فلاونوئیدها ممکن است سلول ها را از خطرهای گوناگونی محافظت کنند (۱۰،۱۷). همراهی طولانی فلاونوئیدهای گیاهی با گونه­ های مختلف حیوانات و سایر موجودات زنده طی تکامل، ممکن است عامل طیف وسیعی از فعالیت­های بیوشیمیایی و دارو­شناسی این ترکیبات شیمیایی در پستانداران و سایر سیستم­های زیستی باشد.
بیش از ۴۰۰۰۰ فلاونوئید منحصر به فرد از نظر ساختاری در منابع گیاهی شناسایی شدند (۱۷). فلاونوئیدها نیز دارای قوی ترین قدرت آنتی اکسیدانی در بین ترکیبات فنلی می باشند که این خاصیت نیز تحت تاثیر نوع هیدروکسیلاسیون (قرار گرفتن عوامل هیدروکسیل در موقعیت های ارتو، پارا، متا ) می باشد، همچنین قرار گرفتن ترکیبات قندی بر روی ساختار فلاونوئید ها می تواند باعث افزایش قدرت آنتی اکسیدانی آن ها شود (۵۱).
فلاونوئیدها، ترکیباتی با وزن مولکولی کم­اند که در تمام گیاهان آوندی یافت می­شوند، فنیل بنزو-پیرون­ها (فنیل کرومون ها) با رده­بندی ساختاری بر اساس هسته­های سه حلقه­ای عادی هستند. بر اساس استخلافشان به فلاوا نول­ها، آنتوسیانیدین­ها، فلاون ها، فلاوانون­ها و چالکون­ها تقسیم بندی می شوند. مدت هاست که فلاونوئیدها به دلیل دارا بودن فعالیت های ضد التهابی، آنتی اکسیدانی، ضد­حساسیت، محافظت­کنندگی کبد، ضد لخته، ضد ویروس و ضد سرطانی شناخته شده است (۱۷،۱۲).
فلاونوئیدها در قلمرو گیاه بسیار عمومی و گسترده هستند. آنها نقش رنگدانه های گیاهی را دارند، مسئول رنگ گل ها و میوه ها می باشند. لغت فلاونوئید از لغت لاتین flavus به معنای زرد مشتق شده است و بسیاری از فلاونوئیدها دارای رنگ زرد هستند (۱۹).
فلاونوئید ها از یک حلقه بنزنی متصل به ساختمان بنزو گاما پیرون تشکیل می شود. آنها از ۳ واحد استات و یک واحد فنیل پروپان ساخته شده اند (۱۹).
تقریباً ۵۰۰ فلاونوئید به صورت آگلیکون آزاد و بقیه به صورت o یا c گلیکوزید وجود دارند. گلیکوزیدهای فلاونوئیدی معمولاً محلول در آب هستند.۳گروه اصلی از آن ها بر طریق اکسیژناسیون در محل کربن ۳ طبقه بندی شده اند، عبارتند از: فلاون ها، فلاونول ها و فلاونون ها (۱۹).
۱-۱-۲-۵-۲- فلاوونوئید ها معمولا به روش های زیر عمل می کنند
۱-فعال کردن آنزیم های آنتی اکسیدان
۲-بازدارندگی اکسیداز
۳-کاهش رادیکال های α-توکوفرول
۴-پاکسازی مستقیم رادیکال های آزاد اکسیژن
۵-کاهش استرس های اکسیداتیو ایجاد شده توسط نیتریک اکسیداز
۶-افزایش ظرفیت ضد اکسیدانی، ضد اکسیدان های با وزن مولکولی کم (۲۷).
۱-۱-۲-۶-آثار فارماکولوژیکی گیاه آرتیشو یا کنگر فرنگی
این گیاه یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی بوده که مصریان باستان برای آن ارزش بسیاری قایل بودند و برای کمک به هضم غذا از آن استفاده می شده است و حتی در اروپای قرن شانزدهم شاه و شاهزادگان از آن به عنوان غذا استفاده می کردند(۳۷). برگ های این گیاه در طب سنتی اروپا از زمان رومیان به عنوان دیورتیک استفاده می شده و از دیگر مصارف آن در ناراحتی های کبدی و حمایت کبدی بوده است. اروپائیان این گیاه را به عنوان افزاینده صفرا، محافظت کننده کبدی، کاهنده کلسترول و ادرار آور

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می شناختند(۶۴).
۱-۱-۲-۷- عوارض جانبی گیاه کنگر فرنگی
درماتیت تماسی از عوارض مهم کنگرفرنگی به حساب می آید. سیناروپیکرین و سایر لاکتون های سزکیی ترپنی، آلرژن های قدرتمند کنگر فرنگی می باشند و عصاره خالص سازی شده و فراورده های خاص این گیاه که حاوی مقادیر بیشتری از لاکتونهای مزبور هستند، پر عارضه تر از عصاره تام آن
می باشند(۷،۱۱،۴۳).
۱-۱-۲-۸- دلایل استفاده از گیاه به عنوان منابع آنتی اکسیدان
گیاهان در معرض میزان زیادی از اکسیژن قرار دارند و بنابراین سرشار از سیستم های آنتی اکسیدان هستند. همچنین گیاهان محدوده وسیعی از ضد اکسیدان ها را برای انسان ها فراهم می کنند. همچنین رژیم های غنی از گیاهان همراه با کاهش خطر بیماری های وابسته به سن مانند انواع سرطان ها، دیابت، آترواسکلروز و فراموشی می باشد و در صورتی که مردم کشورهای پیشرفته میوه و سبزی بخورند سلامتی بیشتری خواهند داشت (۵۶).
۱-۱-۲-۹- اعمال مهم آنتی اکسیدان ها
باند شدن با کاتالیزورهای فلزی