نظریه مشورتی ای در باب حقوق خصوصی شاکی آمده که به شرح ذیل می‌باشد:

نظریه مشورتی ۵۴۹۳/۷-۶/۸/۱۳۷۸ ا.ح.ق: بقا شاکی خصوصی بر شکایت خود مانع تعلیق اجرای مجازات تعزیری نیست، اگرچه موضوع اتهام فاقد جنبه مالی از جهت خسارت یا دیه و . . . باشد.

۴-۲- موارد رفع اثر از قرار تعلیق مراقبتی مجازات

در مواردی که امکان دارد که قرار تعلیق صادره در خصوص تعلیق اجرای مجازات بنابر آنچه از سوی قانون‌گذار پیش‌بینی شده است لغو گردد با بررسی در قانون مجازات اسلامی می‌توان دریافت که قرار تعلیق صادره از ناحیه دادگاه در دو صورت لغو می‌گردد:

الف) حالت انقضای مدت

مطابق ماده ۴۶ ق.م.ا جدید در جرائم تعزیری درجه سه تا هشت دادگاه می‌تواند در صورت وجود شرایط مقرر برای تعویق صدور حکم، اجرای تمام یا قسمتی از مجازات را از یک تا پنج سال معلق نماید؛ لذا پس از انقضای این مدت آثاری که بر اثر صدور قرار تعلیق مجازات بر متهم و . . . بار شده بود لغو می‌شود و در واقع رفع اثر می‌شود.

ب) حالت فسخ قرار

حالت دوم حالتی است که در اثر عواملی قراری که دادگاه صادر می‌کند فسخ می‌شود و به حالت قبل از صدور قرار تعلیق مجازات باز می‌گردد.

1. ارتکاب جرم جدید

یکی از مواردی که باعث لغو قرار تعلیق مجازات می‌گردد ارتکاب جرم جدید در اثنای گذراندن طول مدت تعلیق مجازات می‌باشد. در واقع باید گفت که قانون‌گذار با صدور قرار تعلیق اجرای مجازات به مجرم اعتماد نموده و پیش‌بینی اصلاح شدن وی را می نموده با ارتکاب جرم جدید در این دوره اعتماد قانون‌گذار یا در واقع قاضی صادرکننده قرار سلب می‌گردد که قانون‌گذار این ضمانت اجرا را در اختیار مجریان قانون‌گذارده که با ارتکاب جرم جدید در حین گذراندن تعلیق مجازات مجرم را به حالت قبل از صدور قرار بازگردانند و مجازات جرم معلق و مجازات جرم جدید را درباره وی اعمال کنند.

قانون‌گذار این موارد را در ماده ۵۲ و ۵۴ قانون مجازات جدید اینگونه بیان داشته است:

ماده ۵۲: «هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب جرم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت نشود، محکومیت تعلیقی بی اثر می‌شود»^[۸۷] و در ماده ۵۴ آورده که: «هرگاه محکوم از تاریخ صدور قرار تا پایان مدت تعلیق، مرتکب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت شود، پس از قطعیت حکم أخیر، دادگاه قرار تعلیق را لغو و دستور اجرای حکم معلق را نیز صادر و مراتب را به دادگاه صادرکننده قرار تعلیق اعلام می‌کند. دادگاه به هنگام صدور قرار تعلیق به طور صریح به محکوم اعلام می‌کند که اگر در مدت تعلیق مرتکب یکی از جرائم فوق شود، علاوه بر مجازات جرم أخیر، مجازات معلق نیز درباره وی اجراء می‌شود.»

1. احراز سابقه محکومیت

یکی دیگر از موارد لغو قرار تعلیق مراقبتی مجازات احراز سابقه محکومیت کیفری می‌باشد. قانون‌گذار برای صدور قرار تعلیق مجازات شرایطی پیش‌بینی کرده این شرایط با توجه به امکان اصلاح شدن مجرم می‌باشد. در واقع قانون‌گذار این پیش فرض را نموده که اگر مجرم دارای سابقه کیفری باشد و در واقع با این جرم جدیدی که دوباره یا چند باره مرتکب شده است امکان اصلاح آن بسیار کمتر است.

همچنین آزاد گذاشتن این نوع از مجرمین (مجرمین سابقه‌دار) برای جامعه مضر می‌باشد؛ لذا قانون‌گذار این امتیاز (صدور قرار تعلیق مراقبتی مجازات) را برای این نوع از مجرمین پیش‌بینی ننموده و با احراز وجود سابقه کیفری حتی در اثنای گذراندن مدت تعلیق مجازات این قرار را لغو می‌کند. قانون‌گذار این موارد را در ماده ۵۵ ق.م.ا جدید بدین صورت آورده که: «هرگاه پس از صدور قرار تعلیق، دادگاه احراز نماید که محکوم دارای سابقه محکومیت کیفری مؤثر یا محکومیت‌های قطعی دیگری بوده است که در میان آن‌ ها محکومیت تعلیقی وجود داشته و بدون توجه به آن اجرای مجازات معلق شده است، قرار تعلیق را لغو می‌کند. دادستان یا قاضی اجرای احکام نیز موظف است در صورت اطلاع از موارد فوق، لغو تعلیق مجازات را از دادگاه درخواست نماید. حکم این ماده ‌در مورد تعویق صدور حکم نیز جاری است.»^[۸۸]

در این خصوص همچنین باید متذکر شد که به دلیل نبودن تمرکز در سوابق کیفری و پراکندگی اطلاعات مربوط به محکومین در اکثر اوقات این موضوع کشف نمی شود.^[۸۹]

1. تخلف از دستورات دادگاه

در تعلیق مراقبتی مجازات همان طور که قبلاً نیز آمد دادگاه دستوراتی را بر مجرم صادر می‌کند که وی موظف به انجام آن‌ ها می‌باشد. این دستورات برای این صادر شده تا اولاً فرصتی باشد برای اصلاح وی و دوماً اینکه مجریان قانون امکان کنترل وی را داشته باشند؛ چراکه مجرمی که در تعلیق مراقبتی مجازات به سر می‌برد ریسک فرار و ارتکاب اعمال مجرمانه و آسیب به جامعه را دارد؛ لذا قانون‌گذار می باید تدابیری را برای این موضوع اتخاذ کرده باشد و همچنین برای عدم اجرای آن‌ ها توسط مجرم ضمانت اجرا نیز داشته باشد به همین خاطر قانون‌گذار در ماده ۵۰ ق.م.ا جدید آورده که چنانچه محکومی که مجازات او معلق شده است در مدت تعلیق بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند، دادگاه صادرکننده حکم قطعی می‌تواند به درخواست دادستان یا قاضی اجرای احکام، برای بار اول یک تا دو سال به مدت تعلیق اضافه یا قرار تعلیق را لغو نماید. تخلف از دستور دادگاه برای بار دوم، موجب الغای قرار تعلیق و اجرای مجازات می‌شود.^[۹۰]

نتیجه و پیشنهادات

الف) نتیجه