بهره وری ساعت کار: طبق آمار رسمی منتشر شده توسط مجامع علمی، ساعات کار مفید در ژاپن ۴۹ تا ۶۰ ساعت در هفته است. این رقم در کره جنوبی به ۵۴ تا ۷۲ ساعت و در آمریکا ۳۶ تا ۴۰ ساعت در هفته است در صورتیکه در صنایع ما ساعات کار مفید هفتگی به ۶ تا ۹ ساعت می رسد.
بهره وری مواد غذایی: بررسی های انجام شده نشان می دهد که ایران جزء سه کشوری است که بیشترین ضایعات مواد غذایی را در جهان دارند. سرانه مواد غذایی که هر شبانه روز در کشور به هدر می رود، معادل ۱۶۰۰ کیلو کالری است، در صورتی که متوسط میزان مصرف غذایی در سالهای اخیر، ۳۹۰۰ کیلو کالری در روز افزایش یافته است.
تحقیق و توسعه:
-طبق آمار در دهه ۱۳۷۰، هزینه تحقیقات در آمریکا و سوئیس ۱۸۵ دلار برای هر نفر بوده، در حالیکه در ایران ۱/۵ دلار باری هر نفر بوده است.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

بهره وری انرژی: در زمینه مصرف انرژی، طبق آمار ارائه شده نرخ مصرف سرانه انرژی در ایران بالاترین نرخ مصرف سرانه در دنیاست. چنانچه مصرف انرژی در ایران را معادل ۱۰۰ فرض کنیم، مصرف سرانه انرژی در چین ۳۳، در هند ۱۹ و اندونزی ۱۴ می باشد.
چالش هایی که موسسات و سازمانهای ایرانی در آینده با آن روبرو خواهند بود عبارتند از:
الف- کاهش شدید درآمدهای ارزی کشور.
ب-کاهش بودجه حقیقی دولت.
پ-واگذاری شرکتهای دولتی به بخش خصوصی.
ت-افزایش بیکاری.
ث-تقاضای روزافزون برای خدمات زیربنایی، آموزش و بهداشتی
ج-استهلاک صنایع و ساختارهای کشور.
لذا تنها راه برون رفت از تنگناهای فوق، مدیریت جامع بهره وری نگرشی استراتژیک و اجرای مدیریت در سازمانهاست.
کتاب: طبق آمار سال ۱۳۶۸ در ایران ۶۲۸۹ عنوان کتاب منتشر شده است و این در حالی است که در همین سال در تایلند ۱/۸ برابر ایران، در سوئیس ۲/۱ برابر ایران، در کره جنوبی ۶/۲ برابر ایران کتاب منتشر شده است.
سطوح بهره وری
بهره وری در سطح ملی: افزایش بهره وری تنها راه توسعه اقتصادی کشورها می باشد که موجب ارتقاء سطح رفاه زندگی، یک ملت می گردد.
بهره وری در سازمان: استفاده بهینه و موثر و کارآمد از منابع، تقلیل ضایعات، کاهش قیمت تمام شده، بهبود کیفیت، ارتقاء رضایت مشتریان، دلپذیری از محیط کار و افزایش انگیزه و علاقه کارکنان به کار
بهره وری در خانه: ارتقاء بهره وری در خانه موجب پایین آمدن ضایعات، از بین رفتن اسراف و کیفیت زندگی بهتر می شود.
بهره وری فردی: استفاده بهینه از مجموعه استعدادها و توانایی های فرد در مسیر پیشرفت زندگی.
مفاهیم ساختار، رفتار، عملکرد (SCP) بازار تحت عنوان عناصر سه گانه بازار در ادبیات اقتصاد مطرح هستند که نحوه ارتباط این عناصر و چگونگی اثرگذاری متقابل آنها مورد اختلاف نظر اقتصاد دانان و مکاتب مختلف اقتصادی است. مطالعات اولیه پیرامون رابطه بین عناصر سه گانه بازار در ابتدا توسط مکتب «ساختار گرایی» مطرح شد. این مکتب با معرفی مفهوم موانع ورود و تاثیر آن بر رفتار، عملکرد اقتصادی بنگاه حائز اهمیت ساختار بازار تاکید نمودند و معتقدند بنگاه ها در صنایع متمرکز به طور متوسط دارای نرخ سود آوری بیشتری هستند و به طور کلی سود آوری بنگاه ها در صنایع مختلف همبستگی مثبتی با ویژگی های ساختاری بازار مثل سطح تمرکز دارد. بر اساس این رویکرد، عملکرد بازار که با شاخص هایی مثل سودآوری، رشد و پیشرفت فنی قابل بیان است، کاملاً تحت تاثیر رفتار بنگاه ها و رفتار نیز متاثر از ساختار بازار شکل می گیرد. ساختار بازار نیز عمدتاً متاثر از اندازه نسبی و مطلق بنگاه ها و نیز شرایط حاکم بر بازار برای ورود بنگاه های جدید و یا امکان خروج آسان و کم هزینه بنگاه ها از بازار کشش قیمتی تقاضای بازار می باشد. بر اساس این رویکرد برای علیت میان عناصر بازار از ساختار به رفتار و سپس عملکرد میباشد. بر اساس این رویکرد برای علیت میان عناصر بازار از ساختار، به رفتار و سپس عملکرد میباشد. در واقع پیام اصلی فرضیه ساختار- رفتار عملکرد این است که نسبت تمرکز بالاتر به سود آوری بیشتر منجر می شود (صدرایی جواهری، ۱۳۹۰) در نقطه مقابل مکتب ساختار گرایان مکتب شیکاگو^[۴] قرار دارد که از دهه ۵۰ میلادی در دانشگاه شیکاگو شکل گرفت بر خلاف مکتب ساختار گرایان، طرفداران این مکتب جهت علیت را از عملکرد بازار که در کارایی، پیشرفت فنی، نرخ سود آوری، میزان تولید، صادرات و اشتغال منعکس می شود به رفتار و ساختار می دانند. از سوی دیگر مکتب رفتارگرایی^[۵] معتقدند است الگوی رفتاری بنگاه ها، عامل اصلی و موثر در شکل گیری عملکرد بازار است (خداداد کاشی ۱۳۷۷). هدف این مطالعه در واقع بررسی این موضوع است که میزان تمرکز در صنایع چه نقشی در سود آوری به عنوان یکی از متغیرهای عملکرد یک بنگاه و صنعت ایفا می کند.
-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با ارزش افزوده اقتصادی رابطه معناداری وجود دارد.
-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری کار بر حسب هزینه های پرسنلی رابطه معناداری وجود دارد.
-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری سرمایه بر حسب کل دارایی ها رابطه معناداری وجود دارد.
-بین میزان انحصاری بودن و رقابتی بودن صنایع با بهره وری سرمایه بر حسب دارایی های ثابت رابطه معناداری وجود دارد.
روش این تحقیق از نوع کاربردی و اکتشافی و همبستگی می باشد.
جامعه آماری این تحقیق شرکت های تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند که در صنایع مختلفی طبقه بندی شده اند.
صنایع انتخابی در این تحقیق شامل صنایع دارویی، غذایی، سیمان، قند و شکر، فلزات اساسی، کاشی و سرامیک می باشند. در واقع صنایعی انتخاب می شوند که شرکتهای زیر مجموعه آنها فعالیتهای همگن داشته باشند.
روش گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای و با مراجعه به اسناد و مدارک موجود در آرشیو بورس اوراق بهادار تهران می باشد.
جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از همبستگی پیرسون استفاده می شود و سپس از مدل های رگرسیون زیر استفاده میشود:
EVA= ارزش افزوده اقتصادی
LEP=بهره وری کار بر حسب هزینه های پرسنلی
CFP= بهره وری سرمایه بر حسب کل دارایی ها
CFAP= بهره وری سرمایه بر حسب دارایی های ثابت
مروری بر ادبیات موضوع تحقیق از دیدگاه نظری
همانطور که درخداد کاهشی (صفحات ۲و۳و۶و۷) آمده است در طی سالهای ۱۸۹۰ بسیاری از بازارها و صنایع از شکل رقابتی فاصله گرفته و بصورت انحصاری اداره می شوند. شرایط جدید معینی بروز فعالیتهای انحصاری و گسترش رفتار غیر رقابتی، جهت پیرامون انحصار و رقابت را بر مرحله جدیدی کشاند و اقتصاد دانان پیرامون انحصار و رقابت، ماهیت آنها، علل بروز آنها و اثرات آنها مطالب جدیدی مطرح نمودند که در واقع این بحث ها پایه و اساسی بود برای ظهور حوزه و شاخه جدیدی از علم اقتصاد به نام سازمان صنعتی، مقوله سازمان صنعتی و گسترش آن صرفاً مدیون شرایط موجود در بازارهای صنعتی در دهه ۱۸۸۰ به بعد بود. در این دوران بود که سیاستهای بخش عمومی به شکل قوانین ضدتر است و انواع کنترل ها آشکار شد. تا دهه ۱۹۳۰ بنگاه اصلی مطالعه و تحقیق اقتصاد دانانی بود که در مرود بازار و شکل مطالعه می کردند. اما از این دهه به بعد علاوه بر بنگاه و سهم بازار آن، صنعت و شرایط مختلف آن شرایط ورود، همچنین تمرکز بازار با تاکید بیشتر مورد توجه قرار گرفت و طبق بردمنه ی (صفحات ۱۲و۱۳و۱۵) توسعه چشمگیر اقتصادی صنعتی در طول دهه ۱۹۵۰ میلادی به نقطه اوج خود رسید و مسائلی مانند علل و سرچشمه های رفتار غیر رقابتی مورد توجه قرار گرفت. در ابتدا مکتب هاروارد به پیشوایی ج. بین^[۶] پیرامون محور سه گانه ساختار- رفتار- عملکرد^[۷] مطرح گردید که در آن اثرات سازماندهی یک بخش اقتصادی بر رفتار سود دهی سایر بنگاه ها تحلیل شد در دهه ۱۹۶۰ از روش های سنجی در مطالعات تجربی پیرامون انحصار و رقابت بطور گسترده ای استفاده شد و اقتصاد دان ها مکتب شیکاگو با هدایت جورج استیگر^[۸] رهیافت نسبی از اقتصاد صنعتی را پیشنهاد نمودند. بدین مفهوم که آنها نظریه های مختلفی را پیشنهاد نموده و سپس بر مبنای ازمونهای تجربی از بین آنهاست به گزینش زدند. در دهه ۱۹۷۰ دامنه اقتصاد صنعتی با تحقیقات اقتصاد دانان مانند جان تایرول^[۹] توسعه یافت. آنها با ابزارهای جدید مانند نظریه بازی و طرح ریزی مدلهای نظری و واقعی، پویایی نوین را در اقتصاد صنعتی بوجود آوردند. رهیافت عمومی اقتصاد صنعتی بر اساس نفی مدل رقابت کامل بنیان گذاری شد و در آن کارایی بنگاه ها و بازارها و رقابت در میان آنها مورد توجه واقع گشت. برخلاف تحلیل سنتی اقتصاد خرد که بیشتر بر رقابت کامل تکیه دارد، اقتصاد صنعتی نقطه شروع تحلیل را از رقابت ناقص آغاز می کند و بر این اصل استوار است که رقابت پدیده ای گسترده تر از جنگ قیمتهاست در حقیقت رقابت را می توان مبنای مجموعه ای از تحقیقات، تولید محصولات جدید، تبلیغات و غیره در نظر گرفت.
ساختار، رفتار، عملکرد
یکی از رویکردهای موجود در اقتصاد صنعتی عبارت است از رویکرد ساختار- رفتار- عملکرد (SCP) طبق صمد^[۱۰] (۲۰۰۸) این تصور که ساختار بازار بر عملکرد یک بنگاه یا صنعت اثر می گذارد، از مدل کلاسیکی (قدیمی) نظریه بنگاه نشات می گیرد. در یک مدل رقابتی خالص^[۱۱]، تعداد بنگاه ها زیاد است. زمانی که تعداد بنگاه ها بیشتر، رقابت بالاتر و نسبت تمرکز کمتر، و زمانی که نسبت تمرکز پایین باشد نرخ های سود کمتر خواهد بود. زیرا سهم بازاری هر بنگاه ناچیز بوده و تولیدات همگن می باشد و بخاطر این عوامل، بنگاه ها نمی توانند بر قیمت بازار اثر بگذارند. در تعامل بنگاه ها تحت شرایط انحصار و رقابت انحصاری، سهم بازاری قابل توجهی داشته و در نتیجه، بر روی قیمت و تولید کنترل دارند.
بنابراین همانطور که در اسلد^[۱۲] (۲۰۰۴) آمده است فرضیه (SCP) مبین آن است که ساختار بازار (تعداد و توزیع اندازه بنگاه ها در یک صنعت) رفتار بازار (طریقی که بنگاه ها در آن صنعت روی یکدیگر اثر می گذارند) و رفتار، عملکرد (مانند سود آوری) بنگاه را تعیین می کند. بنابراین، طرفداران مکتب ساختار- رفتار، عملکرد، جهت علیت را از ساختار به عملکرد می دانند و بر این عقیده اند که اگر عملکرد یک بازار نامطلوب باشد می توان در ساختار بازار عملکرد را به سمت مطلب هدایت نمود. در واقع هر تصمیم بنگاه با توجه به ساختار بازار است. یعنی راه ها و امکانات موجود بررسی می گردد و تا سود به حداکثر برسد. به عبارت دیگر بر اساس ساختار بازار، نحوه تولید شکل می گیرد و توجه به راهکارهایی می شود که از نظر اجرایی عملی تر باشد. ^[۱۳]
در دهه ۱۹۷۰ تعدادی از اقتصاد دانان مکتب شیکاگو با انتقاد از پارادایم ساختار- رفتار- عملکرد، ادعا کردند که عملکرد (سودآوری)، ساختار (تمرکز) را تعیین می کند. آنها بیان کردند که بازارهای در عمل رقابتی هستند، ولی به یک اندازه بهره ور نمیباشد. بنگاه ها کار را رشد می کنند و سهم بیشتری را از بازار کسب می کنند، در حالیکه بنگاه های ناکارا کوچک شده و سرانجام از بازار خارج می شوند. در نتیجه صنایعی که در آنها قضاوتهایی کارایی زیاد است، ساختار بازاری بسیار نا متقارن دانسته و از بالاترین تمرکز برخوردار می شوند. به علاوه چون بنگاه ها بزرگ در آن صنایع، هم بر بازار حاکم هستند و هم سود آور می باشند، یک همبستگی مثبت بین تمرکز و سود آوری بوجود می آید. این همبستگی از قدرت بازار نتیجه نمی شود بلکه کاملاً بر عکس، نشانه ای از بازارهایی است که به طور کارا در حال شکل گیری هستند. بنابراین، فرضیه ساختار کارا جهت علیت را از عملکرد بازار به ساختار بازار می داند. همانطور که در ماتراوس و روندی (۲۰۰۵) اشاره شده است، دمستزد (۱۹۷۳) بحث می کند چون بنگاهها از امکانات ناهمگن برخوردارند، صنایع می توانند متمرکز شوند، بنگاهی که با حداقل هزینه، بیشترین سهم بازار را به دست می آورد، به تدریج رشد می نماید. بنابراین، تمرکز و سودهای بالا شاید منعکس کننده کارایی باشد، تا سوء استفاده از قدرت بازار. مطابق با اسلد (۲۰۰۴) دماتراوس و روندی (۲۰۰۵)، انتقاد تئوری بازی از ساختار بازار این است که ساختار بازار صرفاً یک عامل موثر برونزای رفتار و عملکرد نیست، بلکه در عوض بطور درونزا بوسیله فرآیندهای رقابتی تعیین میشود.
ساختار و تمرکز صنعتی
در مطالعات تجربی پیرامون ساختار بازار، برای قضاوت درباره درجه رقابت و انحصار در هر بازار روش این است که اولاً به تعداد بنگاهها در بازار و ثانیاً به نحوه توزیع بازار بین آنها (سهم بازاری آنها) توجه شود. هر چه تعداد بنگاه ها کمتر و یا بخش وسیعی از بازار در اختیار تعداد محدودی از آنها باشد، ساختار بازار به انحصار نزدیک تر است. ساختار بازار معرف جنبه ها و خصوصیات گوناگونی است که از برجسته ترین آنها می توان به درجه تمرکز (فروشندگان و خریداران)ف تمایز محصولات و شرایط ورود و صرفه های مقیاس به بازار اشاره کرد. چون در بسیاری از موارد اندازه گیری موانع ورود و صرفه های مقیاس مشکل و غیر ممکن است، محققین معمولاً برای شناسایی ساختار بازار از شاخصهای تمرکز استفاده می نماید. ساده ترین و عملی ترین راه برای قضاوت در مورد رقابت و انحصار در بازارها، توجه به اندازه تمرکز است.
مطابق با میتن (۲۰۰۸)، آگاهی از درجه تمرکز در یک کشور حداقل به سه دلیل می تواند مهم باشد. اول، به این دلیل که تمرکز بیشتر با قدرت انحصاری بالاتر ارتباط داده می شود، کشوری با سطح تمرکز بالا می تواند از ناهنجاریهای اقتصادی محدود کننده رشد، زیان ببیند. دوم، سطح بالای تمرکز می تواند منجر به نوسانات اقتصادی عظیم تر شود. این احتمال توسط گابایکس (۲۰۰۵) بررسی شد. او بیان می کند تکانه های کلی بوسیله تکانه هایی در بنگاه های منفرد آغاز می شود و زمانی که تمرکز بالا است این اثر عظیم می شود. سوم، تمرکز فعالیتهای اقتصادی در یک کشور منجر به اخلالهای سیاسی بالقوه می شود.
همانطور که در نهاوندیان اشاره شده است، شاخص تمرکز تنها یکی از متغیرهای ساختاری می باشد، لذا در استفاده از این مفهوم و نتیجه گیری راجع به درجه انحصار و رقابت بازارها باید جانب احتیاط را در نظر داشت تا از قضاوت غلط پرهیز گردد. رقابت و انحصار به عناصر گوناگونی همچون صرفه های مقیاس، موانع ورود، تفاوت کالا، همکاری و رقابت بین اعضای بازار و غیره وابسته است و در واقع برآیند تاثیر عناصر فوق ماهیت بازار را مشخص می سازد.
نظریه بازارهای قابل اعتراض (Contestable Markets Theory) ارتباط بین تمرکز و قدرت انحصاری را بویژه زمانی که موانع ورود پایین است، زیر سوال می برد. به عبارتی، زمانی که موانع ورود به بازار وجود نداشته باشد یا پایین باشد، یک بنگاه تمرکز می تواند بصورت رقابتی رفتار کند. در واقع زمانی یک بازار قابل اعتراض است اگر ورود و خروج در صنعت آزاد باشد.
به عنوان مثال Zilibotti (1995) Gali & اشاره می کنند که سطوح بالای تمرکز می تواند موجب دام های عقب افتادگی (underdevelopment traps) شود. (۱۹۹۹) Parent & Prescott به نقش قدرت انحصاری به عنوان مانعی برای پذیرش تکنولوژی (Technology adoption) تاکید می کنند و (۲۰۰۱) Aghion نشان می دهد که چگونه فقدان رقابت می تواند ابداعات را کاهش دهد.
تعریف تمرکز صنعتی
همانطور که اشاره شد، تمرکز یکی از جنبه ها و ابعاد مهم ساختار بازار و شاید مهمترین متغیر ساختاری باشد. بسیاری از دانشمندان در کارهای تجربی خود از این متغیر برای شناسایی ساختار استفاده نموده اند. همراه با اوج گیری رفتارهای غیر رقابتی در کشورهای پیشرفته صنعتی و بویژه در ایالات متحده و کنترل بازارها بوسیله تعداد محدودی از شرکتها و اعمال قدرت انحصاری از طرف آنها، ضرورت اندازه گیری قدرت بازاری اعمال شده در چنین بازارهایی بیشتر حس گردید و لذا اقتصاد دانان درصدد برآمدند تا به ترتیبی آن را اندازه گیری نمایند. در نتیجه، روش های مختلفی برای این کار پیش بینی شد. یکی از روش های عملی برای اندازه گیری قدرت بازار بر مفهوم «تمرکز بازار» استوار است و به شاخص تمرکز معروف شده است.
مراحل اندازه گیری تمرکز در یک بازار:
تعیین حدود بازار (صنعت) مورد بررسی باید بر اساس یک روش قابل قبول، بنگاه های مختلف در مراحل اندازه گیری تمرکز.

بهزیستی روان شناختی نیز به مانند عشق و دلبستگی با رضایت مندی از زندگی رابطه دارد. خوش‌بینی تمایل به اتخاذ امیدوارانه‌ترین دیدگاه است و به یک پیش آمادگی عاطفی و شناختی در خصوص این که چیزهای خوب در زندگی مهم تر از چیزهای بد است اشاره دارد. احساس بهزیستی در برگیرنده احساس انسجام و پیوستگی در زندگی، تعادل عاطفی و رضایت کلی از زندگی است(صادقی، ۱۳۸۸).
اصولاً از دیرباز دو رویکرد اصلی در تعریف بهزیستی وجود داشته است. رویکرد مبتنی بر لذت‌گرایی که معتقد است بهزیستی به معنی به حداکثر رساندن لذت و به حداقل رساندن درد است. این رویکرد در طول تاریخ حامیان خاص خود را داشته است که از آن جمله می توان اپیکور، هابز و استوارت میل را نام برد. رویکرد دوم مبتنی بر فضیلت‌گرایی ارسطو است. براساس این رویکرد، ارضای امیال، به رغم ایجاد لذت در ما، همیشه منتهی به بهزیستی نمی گردد، بلکه بهزیستی در برگیرنده تلاش برای کمال و تحقق پتانسیل‌های واقعی فرد است که ممکن است همواره توام با احساس لذت نباشد (راین و دسی^[۴]، ۲۰۰۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

محققان مختلف با اتخاذ هریک از این رویکردها، مفهوم پردازی‌های متفاوتی از بهزیستی ارائه داده‌اند. پیروان لذت‌گرایی، «بهزیستی‌ هیجانی» را مطرح ساخته اند که آن را برابر حضور عواطف مثبت (مانند شادی)، غیاب عواطف منفی (مانند ناامیدی) و رضایت مندی از زندگی می‌دانند (کیز^[۵]، ۲۰۰۲). پیروان فضیلت‌گرایی نیز دو نوع بهزیستی روان شناختی (ریف^[۶]، ۱۹۸۹) و بهزیستی اجتماعی را مطرح ساخته اند. مدل سلامت، این سه نوع بهزیستی را باهم ترکیب کرده و مفهوم جامع و کاملی از بهزیستی را که هم جنبه عاطفی (بهزیستی هیجانی) و هم جنبه کارکردی (بهزیستی روان شناختی و اجتماعی) سلامت روانی را در بر می گیرد، به‌وجود می‌آورد(کیز، ۲۰۰۲).
بهزیستی روان شناختی به معنای قابلیت یافتن تمام استعدادهای فرد است و ۶ مولفه را در بر می گیرد: خودمختاری (احساس شایستگی و توانایی در مدیریت محیط پیراون فرد؛ انتخاب یا ایجاد روابط شخصی مناسب)، رشد شخصی (داشتن احساس رشد مداوم؛ پذیرا بودن نسبت به تجارب جدید؛ احساس کارآمدی)، روابط مثبت‌ با دیگران (داشتن روابط گرم، رضایت ‌بخش و توام با اطمینان؛ توانایی همدلی، صمیمیت و مهربانی)، هدف مندی در زندگی (داشتن هدف در زندگی؛ فرد احساس کند زندگی گذشته‌اش معنایی دارد) و پذیرش خود (داشتن نگرش مثبت نسبت به خود؛ پذیرفتن جنبه‌های مختلف خود؛ داشتن احساس مثبت نسبت به زندگی گذشته خود). اجزا وعناصراصلی بهزیستی روان شناختی را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود: معنویت، رشدو بالندگی فردی، رضایت از زندگی، شادی، روابط مثبت با دیگران، خویشتن پذیری، معناداری، سازگاری وتسلط برمحیط، خود پیروی، خوش بینی، هدف در زندگی. باتوجه به تحقیقات گذشته، بهزیستی روان شناختی با بیشترشدن سازش‌ یافتگی جسمانی و روانی با وقایع تنش‌زای زندگی و سطوح بالاتری از عملکرد و رضایت اززندگی رابطه دارد(کیز و ریف^[۷]، ۲۰۰۳).
دراین میان جوانان به عنوان عمده‌ترین قشرجامعه و قشری ازجامعه که پیوسته در معرض تنیدگی‌ها و فشارهای محیطی و روانی زیادی ازجمله مشکلات آموزشی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی قراردارند، موردتوجه خاص پژوهش گران قرار گرفته‌اند و روشن است که پیامد های تنیدگی برعملکرد تحصیلی، اجتماعی وشغلی، رضایت شخصی و از همه مهم تر، سلامت روانی آن ها تاثیر نامطلوب خواهد داشت. حال محقق در این پژوهش درصدد است تا بداند چه رابطه ای بین عشق و بهزیستی روان شناختی با رضایت مندی از زندگی زناشویی وجود دارد و هم چنین آیا رابطه ای بین هرکدام از مولفه های عشق و بهزیستی روان شناختی با رضایت زناشویی وجود دارد یا نه؟
۱-۳- اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق :
خانواده به عنوان اولین کانونی که فرد در آن قرار می‌گیرد، دارای اهمیت شایان توجهی است. اولین تاثیرات محیطی که فرد دریافت می‌کند، از محیط خانواده است و حتی تاثیرپذیری فرد از دیگر محیط‌ها می‌تواند نشأت‌گرفته از همین محیط خانواده باشد. خانواده پایه‌گذار بخش مهمی از سرنوشت انسان است و در تعیین سبک و خط مشی زندگی آینده، اخلاق، سلامت و عملکرد فرد در آینده نقش بزرگی بر عهده دارد. عواملی چون شخصیت والدین، سلامت روانی و جسمانی آن ها، شیوه‌های تربیتی خانواده، شغل و تحصیلات والدین، وضعیت اقتصادی و فرهنگی، محل سکونت، حجم و جمعیت، روابط اجتماعی و بسیاری متغیرهای دیگر در خانواده وجود دارد که شخصیت فرزند، سلامت روانی و جسمانی او، آینده شغلی، تحصیلی، اقتصادی، سازگاری اجتماعی و فرهنگی، تشکیل خانواده او و غیره را تحت تاثیر قرار می‌دهند(رضایی، ۱۳۸۸).
خانواده با وجود این که اولین واحد اجتماعی شناخته می‌شود، دارای پیچیدگی‌های فراوانی است؛ به طوری که شناخت آن و تاثیرات و کارکردهای آن بسیار مورد توجه صاحب نظران مختلف بوده است و بر این اساس کارکردهای متفاوتی نیز برای آن ارائه شده است(آزاد ارمکی، ۱۳۸۷).
سلامت روان و بهزیستی روان شناختی در خانواده، از عواملی است که می تواند بر رضایت مندی زوجین در زندگی زناشویی تاثیر گذارد که این امر از روابط عاطفی طرفین نشات می گیرد. روابط عاطفی و عشق میان زوجین از جمله عوامل مهم در تاثیرگذاری بر رضایت مندی از زندگی زناشویی است که کمتر محققی در باره آن پرداخته است. به نظر می رسد که با درک و شناخت واژه عشق در زندگی می توان از بسیاری از مشکلات زناشویی چشم پوشی کرد چرا که زن و مردی که در سایه عشق زندگی می کنند از خودگذشتگی زیادی از خود نشان خواهند داد و در سایه این مهم به رضایت مندی از زندگی رسید. هم چنین پژوهش های خیلی کمی در رابطه بین بهزیستی روان شناختی و رضایت زناشویی انجام شده است. آشکار است که نتایج این تحقیق می تواند از نظر عملی راه گشای شناخت جامع تر از عوامل گرایش به رضایت از زندگی زناشویی درجامعه مورد نظر باشد و راه کارهای عملی سازنده تری را برای جلوگیری از تعارضات زناشویی در بین زوجین پیشنهاد نماید. از نظر علمی هم محققان این حوزه می توانند با شناخت وجود عشق در زندگی و هم چنین بهزیستی روان شناختی و مثبت نگری و بررسی تاثیر آن ها بر روی رضایت مندی از زندگی زناشویی وارد جزئیات تخصصی تر این حوزه شوند و با تحقیق های بیشتر در این رابطه نتایج ارزشمندتری دست خواهند یافت. هم چنین نتایج این پژوهش می تواند مبنایی برای آموزش صحیح مهارت زندگی جهت پیش گیری از تعارضات زناشویی باشد. از این رو نتایج پژوهش حاضر می تواند مورد استفاده روان شناسان، مشاوران و افراد متخصص در این زمینه قرار گیرد و در واقع بهره وران اصلی خانواده ها، زوج های جوان تر، دانشجویان این حوزه و در نهایت جامعه باشد.
۱-۴- اهداف تحقیق :
۱-۴-۱- هدف کلی :
بررسی رابطه عشق و بهزیستی روان شناختی با رضایت مندی از زندگی زناشویی
۱-۴-۲- اهداف جزیی :
تعیین رابطه بین عشق و رضایت از زندگی زناشویی
تعیین رابطه بین بهزیستی روان شناختی و رضایت از زندگی زناشویی

برنامه‌ریزی نظام‌دار؛

ارائه‌ سازمان‌یافته، مناسب و واضح عقاید؛

عمل کردن براساس درک موقعیت (تفکر قیاسی).

معلم به‌عنوان منتقل‌کننده اطلاعات.

آزمایشگری فعال

یادگیری از راه انجام دادن کارها؛

تمرین و دریافت بازخورد؛

توانایی انجام دادن کارها

بحث در گروه‌های کوچک؛

خطرپذیری؛

پروژه‌ها و فعالیت‌های یادگیری فردی؛

عمل کردن برای تأثیر در افراد و رویدادها (برون‌گرایی).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

قرارگیری معلم به‌عنوان الگویی برای چگونگی انجام دادن.

منبع: سیف(۱۳۸۶)
۲-۲-۸-۵- چرخه یادگیری کلب
شکل ۲-۷: نمودار چرخه و سبک یادگیری کلب
منبع: کلب(۲۰۰۵)
از ترکیب تجربه‌ی عینی و مفهوم‌سازی انتزاعی (چگونگی ادراک) با مشاهده‌ی تأملی و آزمایشگری فعال (چگونگی پردازش) چهار سبک یادگیری ایجاد می‌شود: واگرا، هم‌گرا، جذب‌کننده و انطباق‌یابنده(هونی و مانفرید^[۴۳]، ۱۹۸۶).
۲-۳- جهت گیری هدف
در این بخش به بررسی مفاهیم اساسی پیرامون مفهوم جهت گیری هدف و نظریات و دیدگاه های موجود در این زمینه توجه خواهیم نمود.
۲-۳-۱- مفهوم جهت گیری هدف
آمز جهت گیری هدف را به صورت الگوی منسجمی از باورها، اسنادها و هیجانات فرد تعریف می کند که مقاصد رفتاری فرد را تعیین کرده و سبب می شود تا نسبت به برخی موقعیت ها گرایش بیشتری داشته و در آن موقعیت ها به گونه ای خاص عمل نماید؛ این جهت گیری در موقعیت های تحصیلی، مبین انگیزه فرد از تحصیل است و به همین دلیل تمایلات، کنش ها و پاسخ های او را در موقعیت های یادگیری تحت تاثیر قرار می دهد(آمز، ۱۹۹۲؛ گاتمن^[۴۴]، ۲۰۰۶).
جهت گیری هدف را نباید با اهداف ویژه ای که در موقعیت های آموزشی برای فعالیت ها درنظر می گیرند، یکی دانست؛ این گونه اهداف صرفًا محرک فرد، برای یادگیری یک تکلیف ویژه هستند(ایسر و آکتامیز^[۴۵]، ۲۰۱۰).
از سوی دیگر، برخلاف اهداف آموزشی که مبنای تشابهات فردی است، جهت گیری هدف مبنای تفاوت های فردی درموقعیت های تحصیلی است و براساس آنها می توان میزان موفقیت فرد را در این گونه موقعی ت ها پیش بینی نمود. هسته مفهومی همه نظری ه ها و الگوهای متعددی که به بحث پیرامون رویکرد هدف پیشرفت پرداخته اند، بر قصد و نیت فعالیت و رفتارهای مرتبط با پیشرفت متمرکز هستند، در این رویکرد به جای پرداختن به این که فراگیر در موقعیت پیشرفت به چه چیز می خواهد برسد، ادراک فراگیر از (چرایی) تلاش در موقعیتهای پیشرفت را محور بحث قرار می دهد(جوکار، ۱۳۸۴).
رفتار ما عمومًا با میل رسیدن به هدفی ویژه برانگیخته می شود، در واقع هر رفتاری سلسله ای از فعالیت هاست و برای پیش بینی رفتار افراد، انگیز ه ها یا نیازهای آنان باید شناسایی شود. لاک و لاتهام دلیل اصلی چگونگی اثر تعیین هدف بر بهبود عملکرد را :
۱- هدایت توجه فرد به سمت تکلیف در دست انجام
۲- به خدمت گیری تلاش
۳- افزایش استقامت و پشتکار تا دستیابی به هدف
۴- مشوقی برای گسترش استراتژ ی های تازه یا به عبارت دیگر، تشویق تدابیر جدید برای بهبود عملکرد، می دانند. نوع هدفی که ما انتخاب می نماییم، مقدار انگیزش ما را برای رسیدن به آن هدف تعیین می کند(ماپیرات و مارین^[۴۶]، ۲۰۰۵). آمز جهت گیری هدف را به صورت الگوی منسجمی از باورها، اسنادها و هیجانات فرد تعریف می کند که مقاصد رفتاری فرد را تعیین کرده و سبب می شود تا نسبت به برخی موقعیت ها گرایش بیشتری داشته و در آن موقعیت ها به گونه ای خاص عمل نماید؛ این جهت گیری در موقعیت های تحصیلی، مبین انگیزه فرد از تحصیل است و به همین دلیل تمایلات، کنش ها و پاسخ های او را در موقعیت های یادگیری تحت تاثیر قرار می دهد. جهت گیری هدف را نباید با اهداف ویژ ه ای که در موقعیت های آموزشی برای فعالیت ها درنظر می گیرند، یکی دانست؛ این گونه اهداف صرفًا محرک فرد، برای یادگیری یک تکلیف ویژه هستند. از سوی دیگر، برخلاف اهداف آموزشی که مبنای تشابهات فردی است، جهت گیری هدف مبنای تفاوت های فردی در موقعیت های تحصیلی است و براساس آنها می توان میزان موفقیت فرد را در این گونه موقعیت ها پیش بینی نمود(خادمی و نوشادی^[۴۷]، ۲۰۰۷).
۲-۳-۲- انواع جهت گیری هدف
هدف رفتار ( رفتار هدفی ) می تواند در دو نوع طبقه بندی شود: تسلط یابی و عملکردی. هدف تسلط یابی به سمت یادگیری تا آنجا که ممکن است برای دستیابی به پیشرفت خود، صرفنظر از عملکرد دیگران، جهت گیری می شود. جهت گیری هدفی عملکردی، بر مقایسه اجتماعی و رقابت ها با هدف عمده، عملکرد بالاتری نسبت به دیگران در تکلیف داشتن، متمرکز است( کایلان، میدلسون و میدگلی، ۲۰۰۲ ).هدف عملکردی اغلب به دو نوع جدا می شود. عملکرد نزدیک شدن ( عملکرد رویکرد) و دوری از عملکرد ( عملکرد اجتناب )، فردی که یک هدف عملکرد ـ رویکرد عملکرد ( نزدیک شد ) را دارد، برای دستیابی به قضاوت مطلوب و نگاه های خوب دیگران برانگیخته می شود، در حالیکه فردی که یک هدف عملکرد اجتناب دارد، برای جلوگیری از نگاه به دیگران و قضاوتهای نامطلوب آنها، برانگیخته می شود. در برخی موارد، افراد اهداف متعدد دارند. برای مثال، آنها می خواهند دانش یا مهارتهای خود را بهبود بخشند، نگاه مثبت دیگران را به طرف خود بدست آورند، و هر چیزی که باعث شرمساری آنها می شوند را انجام ندهند ( آندرمن و مییر، ۱۹۹۴ ؛ هیومن^[۴۸]، ۱۹۹۴؛ هیدی و هاراکودیچ، ۲۰۰۲ ).
۲-۳-۳- تقسیم بندی جهت گیری هداف
در طول تکامل نظریه جهت گیری هدف پیشرفت، اهداف به صورت های گوناگون تقسیم بندی شده اند، بعضی از گروه ها به طور کل به بعد تعریف و جنبه گرایشی بعد ارزش گذاری ارجاع داشته اند و بعضی هر دو بعد تعریف و ارزش گذاری را مد نظر قرار داده اند. در آخرین تقسیم بندی که توسط الیوت^[۴۹] و الیوت و م کگریگورصورت گرفت، الگوی چهار وجهی اهداف پیشرفت به وجود آمد. در این الگو چهارگانه اهداف پیشرفت تسلط- گرایش، تسلط- اجتناب، عملکرد- گرایش و عملکرد- اجتناب هستند. در اهداف تسلط- گرایش، فرد به دنبال بهبود شایستگ ی های خود در تکالیف است، آنان به یادگیری برای خود یادگیری علاقه دارند و خود را درگیر تکالیف چالش برانگیز می کنند.(الیوت،۱۹۹۹) در اهداف تسلط- اجتناب، شایستگی به صورت تسلط کامل به تکالیف تعریف م ی شود و تمام تلاش افراد برای دوری گزیدن از خطا و اشتباه معطوف است. ترس از نفهمیدن مطالب، شکست در یادگیری و فراموشی از ویژگ ی های این نوع جهت گیری است(الیوت و هاراکویتز^[۵۰] ،۱۹۹۶). جهت گیری هدف عملکرد- گرایش، بر تایید عملکرد و کسب قضاوت مطلوب دیگران درباره عملکردهای شخصی تاکید دارد. محوریت این جهت گیری بر کسب قضاوت مثبت دیگران و توجه به مقایسه های اجتماعی (بهتر از دیگران بودن) قرار دارد (الیوت و چرچ^[۵۱]، ۱۹۹۷). در جهت گیری عملکرد- اجتناب، شایستگی به معنای اجتناب از شکست است و هسته اصلی، توجه به مقایسه اجتماعی است؛ لیکن تاکید بر گریز از حقارت و نگریسته شدن به عنوان فردی کندآموز محوریت این [ جهت گیری هدف است ].(چرچ؛ الیوت و گابل^[۵۲]، ۲۰۰۱).

تعداد

ضریب همبستگی

سطح معنی داری

ضریب تعیین

ایمن- سلامت روان

۳۲۵

۱۸۱/۰-

۰۰۱/۰

۲۸/۳

اجتنابی – سلامت روان

۳۲۵

۲۳۵/۰-

۰۰۱/۰

۵۲/۵

دوسوگرا – سلامت روان

۳۲۵

۳۴۸/۰

۰۰۱/۰

۱۱/۱۲

نتایج جدول ۱۱-۴ نشان می‌دهد که ضرایب همبستگی محاسبه شده بین نمرات سبک دلبستگی ایمن و سلامت روان کل (۱۸۱/۰-) ، سبک دلبستگی اجتنابی و سلامت روان کل (۲۳۵/۰-) وسبک دلبستگی دو سوگرا و سلامت روان کل (۳۴۸/۰) در سطح کمتر از ۰۰۱/۰ معنادار است. بطور کلی می‌توان چنین نتیجه گیری نمود که بین سبک های دلبستگی ایمن، اجتنابی و دو سوگرا با سلامت روان دانش آموزان رابطه معنی دار وجود دارد. قابل توجه است که رابطه بین سبک های دلبستگی ایمن و اجتنابی با سلامت روان منفی و رابطه سبک دلبستگی دو سوگرا با سلامت روان مثبت است. با توجه به آنکه کاهش نمره در مقیاس سلامت روان، نشانگر سلامت روان بالا است. بنابراین، با افزایش نمرات سبک های دلبستگی ایمن و اجتنابی ، سلامت روان دانش آموزان افزایش می یابد و با افزایش نمرات سبک دلبستگی دو سوگرا، سلامت روان دانش آموزان کاهش می یابد. ضرایب تعیین محاسبه شده نشانگر آن است که بطور کلی به ترتیب سبک دو سوگرا (۱۱/۱۲) ، سبک اجتنابی (۵۲/۵) و سبک ایمن (۲۸/۳) درصد تغییرات سلامت روان دانش آموزان را تبیین می کنند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

با توجه به وجود رابطه معنی دار بین سبک های دلبستگی و سلامت روان به منظور بررسی این سئوال که “کدامیک از سبک های دلبستگی پیش بینی کننده بهتری برای سلامت روان دانش آموزان است؟” از روش تحلیل رگرسیون چند متغیری استفاده شد. بدین منظور از روش تحلیل رگرسیون چند متغیری ( گام به گام) استفاده شد. خلاصه نتایج در جدول ۱۲-۴ ارائه شده است.
با توجه به اینکه R²، درصد واریانس مشترک سبک های دلبستگی در پیش بینی سلامت روان دانش آموزان است در گام اول رگرسیون، سبک دلبستگی دوسوگرا ۱۲ درصد واریانس سلامت روان را پیش بینی می کند و در گام سوم، سبک های دوسوگرا، اجتنابی و ایمن مشترکاً ۱۵ درصد واریانس سلامت روان را تبیین می کنند. در جدول ۱۲-۴ چون در گام سوم سطح معنی داری محاسبه شده در آزمونF در سطح ۰۰۱/۰ معنی دار است، لذا مدل رگرسیون خطی معنی‌دار است و در نتیجه حداقل یکی از سبک های دلبستگی با سلامت روان دانش آموزان رابطه خطی معنی‌دار دارد. بنا براین، با توجه به معنی دار بودن رابطه بین متغیرهای پیش‌بین ( سبک های دلبستگی) و متغیر ملاک (سلامت روان) نتایج برآورد مدل معنی‌دار در قالب جدول ضرایب رگرسیون در جدول ۱۳- ۴ ارائه شده است.
جدول ۱۲-۴ : خلاصه نتایج معنی داری مدل رگرسیون برای پیش بینی سلامت روان

سطح معنی‌داری

F

R²

R

درجه آزادی

مجموع مربعات

منبع تغییرات

مدل

۰۰۱/۰

۴۴/۴۴

۱۲۱/۰

۳۴۸/۰

۱

۵۸/۸۵۸۲

با چه مدلی می توان میزان اعتیاد به اینترنت را از طریق هوش هیجانی پیش بینی کرد ؟
۱-۵-۳- به صورت فرضیه های ویژه :
وضعیت اعتیاد اینترنتی در دانش آموزان سال سوم وپیش دانشگاهی شهرستان ورامین در حدّ مطلوبی است.
وضعیت هوش هیجانی در دانش آموزان سال سوم وپیش دانشگاهی شهرستان ورامین در حدّ مطلوبی است.
بین خودانگیزی واعتیاد به اینترنت در دانش آموزان رابطه منفی وجود دارد .
بین خودآگاهی واعتیاد به اینترنت در دانش آموزان رابطه منفی وجود دارد .
بین خود کنترلی واعتیاد به اینترنت در دانش آموزان رابطه منفی وجود دارد.
بین هوشیاری اجتماعی(همدلی) واعتیاد به اینترنت در دانش آموزان رابطه منفی وجود دارد.
بین مهارت اجتماعی واعتیاد به اینترنت در دانش آموزان رابطه منفی وجود دارد.
۱-۶- تعاریف نظری وعملیاتی متغییرها :
۱-۶-۱- تعاریف نظری :
اعتیاد به اینترنت : اختلال اعتیاد به اینترنت، یک اختلال کنترل تکانه ای است تا نوعی وابستگی ، ومعیار تشخیص آن شباهت بیشتری به قماربازی بیمارگونه دارد . پس می توان آن را بعنوان اختلال تکانه در نظر گرفت (یانگ، ۱۹۹۹) .
هوش هیجانی : شکلی از هوش که از هیجانات وتفکر منتج شده و بمعنی رسیدن به ساختار کلی و توانایی های هیجانی، شخصیتی و اجتماعی است و با توانایی مقابله با درخواست ها، سازگاری وانطباق با محیط پیرامون که برای موفق شدن در برآوردن خواست های اجتماعی لازم است، ارتباط دارد. ( بار-آن^[۱۳]، ۱۹۹۹)
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۶-۲- تعریف عملیاتی:
داده های بدست آمده در خصوص هوش هیجانی ( EQ ) از طریق پرسشنامه هوش هیجانی سیبریا شرینگ می باشد.
پرسشنامه هوش هیجانی سیبر یا شیرینگ دارای ۳۳ سوال با مقیاس لیکرت درجه ای (۱-۵)می باشد و دارای پنج مولفه اصلی:
۱- خود انگیزی، ۲- خودکنترلی، ۳- خود آگاهی، ۴- همدلی (هوشیاری اجتماعی ) ۵- مهارت اجتماعی ، می باشد.
هر آزمودنی ۶ نمره جداگانه دریافت می کند که ۵ نمره آن مربوط به هر کدام از مولفه ها ( حیطه ها ) و ۱ نمره کلی می باشد .
دربرخی ازسوالات چنانچه آزمودنی گزینه الف (همیشه) را انتخاب کند، نمره ۱ وچنانچه گزینه ه (هیچوقت)را انتخاب کند نمره ۵ می گیرد . در برخی دیگر از سوالات نمره گذاری معکوس است .
– تست اعتیاد به اینترنت ” IAT ” یکی از معتبرترین تست های مربوط به سنجش اعتیاد اینترنتی است که توسط دکتر کیمبرلی یانگ ابداع شده است. در تست IAT هرچه امتیاز شما بیشتر باشد، اعتیاد شما به اینترنت شدیدتر است. امتیازها به ترتیب از یک تا پنج هستند که در جلوی هر پاسخ مشخص شده است. در پایان، باید مجموع امتیازاتی را که به بیست پرسش زیر می دهید، جمع بزنید و میزان اعتیاد به اینترنت خود را مشخص کنید.درصورتیکه فرد نمره مساوی یا کمتر از ۴۹ را بدست آورد در گروه کاربران عادی اینترنت واگر نمره بالاتر از آن بدست آورد در گروه کاربران معتادبه اینترنت جای می گیرد . ( ناستی زایی، ۲۰۰۹ ).
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه:
این فصل شامل چارچوب پنداشتی ( نظری ) پژوهش و مروری بر مطالعات انجام شده می باشد که به ترتیب به شرح آن می پردازیم .
چارچوب پنداشتی این پژوهش را مفاهیم اعتیاد اینترنتی^[۱۴] وهوش هیجانی^[۱۵] تشکیل می دهد ، که به شرح هریک ازمفاهیم می پردازیم .
۲-۲- بخش اول : اعتیاد اینترنتی
استفاده از اینترنت، یکی از جلوه‌های آشکار دنیای مدرن و ابزاری مهم برای آموزش نسل‌نو به‌شمار میآید. اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، در مدرسه، و حتی در مراکز خرید. طبق برآورد صورت گرفته، در سال ۱۹۸۱، ۶۶ میلیون نفر از مردم آمریکا به اینترنت دسترسی داشته‌اند که در سال ۱۹۹۹ شمار آنها به ۸۳ میلیون رسیده است و بیشترین کاربران اینترنت جوانان هستند. نتایج تحقیقات انجام شده در ایالات متحده نشانگر آن است که استفاده از اینترنت در میان جوانان، بیش از هر گروه سنی دیگری است. کودکان نیز به عنوان گروه سنی متفاوت، در شمار روبه فزونی کاربران اینترنت قرار میگیرند. در سال ۲۰۰۵، بیش از ۷۷ میلیون کودک وارد فضای سایبر شده‌اند (غمامی، ۱۳۸۴)
همزمان با دسترسی گسترده افراد به اینترنت، شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی «اعتیاد اینترنتی» نیز هستیم که مسئله خاص عصر اطلاعات است. همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد‌، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است همچون، اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی‌قراری، تفکرهای وسواسی و یا خیالبافی راجع به اینترنت. از طرفی، در عین حال که روابط این افراد (به ویژه کودکان و نوجوانان) در جهان مجازی افزایش می‌یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می‌شود. ضمن آنکه، احتمال لطمه دیدن عملکرد آموزش نیز وجود دارد. (سامسون و کین^[۱۶]، ۲۰۰۵)
اعتیاد اینترنتى پدیده اى است که از دسترسى آسان به رایانه و اطلاعات آنلاین ناشى مى شود. پاى این نوع جدید از اعتیاد فزاینده به کشور ما نیز کشیده شده است. به گفته کارشناسان، خطرات و مشکلات اعتیاد اینترنتى بیش از خطرات ناشى از اعتیاد به مواد مخدر است، چرا که در اعتیاد به مواد مخدر این جسم آدمى است که بیش از بیش دچار آسیب مى شود ولى در اعتیاد اینترنتى روح و روان افراد دچار آسیب شده و شرایط طبیعى و سلامت روانى انسان ها را از آن ها مى گیرد. مراکز روانشناسی و سایبرولوژی غرب، وسواس و استفاده عقده وار از اینترنت را سبب دور شدن توده مردم از فضای اجتماعی و عمومی جامعه دانسته و نسبت به تاثیرات مخرب آن در دراز مدت روی جسم و روان مردم اجتماع بشری هشدار داده اند. ( رحمانی وهمکاران، ۱۳۹۱)
در برخی تحقیقات، افراد علل گرایش به اینترنت را، احساس راحتى با آن و برقرارى روابط آسان با دیگران ذکر کرده اند، ولى باید توجه داشت که صرف وقت زیاد و سرگرمى با فعالیت هاى بیهوده، داراى عواقب و پیامدهاى منفى بسیارى است. از جمله آن ها مى توان به چند مورد زیر اشاره کرد:
– انزواى اجتماعى : صرف وقت زیاد با این فعالیت ها انسان را از محیط اطراف خود غافل کرده و در بلند مدت به روابط صمیمى میان آن ها ضربه مى زند. در حالى که، ما به هیچ وجه مجاز نیستیم که نسبت به ارتباط با والدین و دیگر اعضاى خانواده بى اهمیت باشیم. (همان منبع)
– فروپاشى نظام خانواده: گذراندن بیشتر اوقات با دیگران اهمیت خانواده را در نظر انسان کاهش داده و موجب از هم پاشیده شدن خانواده ها مى شود، چیزى که امروزه در غرب شاهد هستیم. (همان منبع)
– تخریب شخصیت افراد: شخصیت هایى که در این دنیاى مجازى ظاهر مى شوند، اغلب تصنعى و کسانى هستند که خود را از دنیاى واقعى محروم کرده و به یک صفحه نمایش کوچک محدود شده اند. طبیعى است که چنین افرادى سعى مى کنند خود را به گونه اى عرضه کنند که در نظر دیگران بهتر جلوه کنند. بنابراین، افرادى که با چنین کسانى روابط دوستانه برقرار مى کنند، در حقیقت با افراد مجازى و غیرواقعى ارتباط دارند که در نهایت جز تخریب شخصیت خود فرد حاصلى نخواهد داشت. (همان منبع)
– به هم خوردن روابط کارى: افراد معتاد به اینترنت به دلیل بیخوابى و کم خوابى هاى فراوان نمى توانند به موقع سر کار حاضر شوند و در صورت تکرار چنین بى نظمى هایى، از کار اخراج شده و شرایط مطلوب زندگى را از دست خواهند داد. (همان منبع)
– تهاجم فرهنگی و وسوسه گناه : از آنجایى که یکى از وسایلى که دشمنان اسلام براى منحرف کردن جوانان در سراسر جهان به کار مى گیرند، همین وسایل ارتباطى و از جمله اینترنت مى باشد، از این رو، در مواقعى ممکن است افراد با وسوسه دیگران به گناه و کارهاى خلاف شرع کشیده شود. (همان منبع)
نکته نهایى اینکه خانواده ها بهتر است مواظب بوده و علاوه بر تربیت خوب فرزندان خویش و هدایت آن ها در نوع استفاده از وسایل ارتباطى نوین، محیط سالم و مطلوبى را براى جوانانشان فراهم کنند تا جوانان، کانون گرم و صمیمى خانواده را بر هر جایگزین دیگرى ترجیح دهند.
به نظر می‏رسد که استفاده اعتیادی از اینترنت، همانند دیگر انواع اعتیاد، دارای دوره تحمل و ترک مشابهی است. همچنین شواهد تحقیقاتی فزاینده‏ای تأکید می‏کنند که بسیاری از کاربران اینترنت، تحت تأثیرات منفی استفاده از اینترنت قرار گرفته‏اند. این گونه به نظر می‏رسد که وقتی شما نیازمند صرف وقت بیشتری در اینترنت هستید و یا می‏خواهید به محتویات تحریک‏برانگیزتری دست پیدا کنید، می‏توانید دایره صبر و تحمل خود را در قبال این وسوسه افزایش دهید. البته پایگاه‏های اینترنتی اعتیادآور و تحریک‏زا، لزوماً پایگاه‏هایی سکسی و غیر اخلاقی نیستند؛ بلکه اغلب اوقات، در شمار پایگاه های بسیار معروف اینترنت هستند که فرد را به خود معتاد می‏سازند. براساس یک نظرسنجی، ۲۶ درصد کاربران اینترنت اظهار داشته‏اند که به طور مرتب به پایگاه های پورنوگرافی سر می‏زنند و اضافه کرده‏اند که برخی اوقات دچار برانگیختگی جنسی نیز می‏گردند. طبق این تحقیق، این افراد به طور متوسط در طول یک هفته، چهار ساعت را به گشت و گذار در پایگاه های غیر اخلاقی بزرگسالان می‏گذارنند و ۵/۳۷ درصد از آنان نیز اعتراف کرده‏اند که در نتیجه تحریک برانگیزی این سایت‏ها، دچار اعمال غیر اخلاقی شده‏اند. برای چنین افرادی، اینترنت بیشترین تحریک برانگیزی و هیجان جنسی را فراهم می‏کند.(گرینفیلد^[۱۷]، ۱۳۸۴: ۴۹)
هولمز در تعریف خود از اعتیاد اینترنتی، به تعریف استفاده طبیعی و معمولی اینترنت پرداخته و می‌گوید که هر گاه میزان استفاده از اینترنت به کمتر از ۱۹ ساعت در هفته برسد، در آن صورت می‌گوییم که فرد به شکل طبیعی از اینترنت استفاده می‌کند. بنابراین، از نظر هولمز، فردی که بیش از ۱۹ ساعت در هفته از اینترنت استفاده می کند، معتاد به اینترنت است. یانگ نیز اشاره می‌کند که فرد معتاد کسی است که حداقل ۳۸ ساعت در هفته و یا ۸ ساعت در روز، وقت خود را صرف استفاده از اینترنت می‌کند. متخصصان در زمینه آسیب‌شناسی، محدودترین تعریف را برای طبقه‌بندی استفاده از اینترنت ارائه می‌دهند. به‌طوری که چنانچه فرد در هفته ۲ تا ۳ ساعت از اینترنت استفاده کند، یک کاربر معمولی، و چنانچه میزان استفاده وی از اینترنت به ۵/۸ ساعت و یا بیشتر برسد، کاربری است که باید مورد بررسیهای آسیب‌شناسانه قرار گیرد.گولدبرگ معتقد است که اعتیاد اینترنتی عبارت است از استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت، که معیارهایی همچون تحمل و علائم کناره‌گیری، از شاخصه‌های آن هستند. ( لیم وهمکاران^[۱۸] ، ۲۰۰۴ )
درکل باید خاطرنشان کرد که اعتیاد و وسواس به اینترنت شامل استفاده بیش از حد (بیش از۲ساعت درروز) و وسواس گونه از اینترنت جهت تجارت های آنلاین، بازی ها و حراجی های آنلاین و قمار بازی است که باعث دورشدن ازاجتماع حقیقی، افسردگی، بدخوابی، چاقی وتنبلی می شود. بنابر نظر کارشناسان، این پدیده با توجه به فضای تحریک کننده و جذاب اینترنت در حال گسترش است و درصورت عدم استفاده صحیح مشکلات اجتماعی بسیاری را برای جوامع مدرن و غیر مدرن ایجاد می کند. خبرزدگی و اعتیاد به اطلاعات، سبب دور شدن از خانواده و محیط اجتماعی و تحت تأثیر قرار گرفتن فرد توسط رسانه ها و اخبار منتشر شده در فضای سایبر می شود. بنابراین اعتیاد به رایانه بر اساس تعاریف جامعه شناختی و روانشناسی به استفاده مداوم از رایانه و بازی ها و برنامه های آفلاین رایانه اطلاق می شود.
انجمن روانپزشکی آمریکا برای شناخت اعتیاد اینترنتی و افرادی که به استفاده مفرط از اینترنت معتادند، معیارهایی را مشخص کرده است که طبق آن، چنانچه بخواهیم فردی را معتاد به اینترنت بنامیم، باید حداقل سه مورد از معیارهای هفتگانه زیر، در طول یک دوره ۱۲ماهه (یک ساله) در وی دیده شود. معیارهای پیشنهادی این انجمن شامل ۷ مورد به شرح زیراست:

1. 1. تحمل: این معیار به معنای صرف زمان بیشتری برای اینترنت به منظور رسیدن به رضایت است. در این شرایط، با وجود صرف همان میزان وقت، میزان رضایتمندی کاربر کمتر است و نیاز به زمان بیشتری دارد تا به همان درجه از رضایت قبلی برسد.

1. 1. وجود دو یا چند علامت کناره‌گیری در طی دو روز در ماه که بعد از کاهش و یا ترک مداوم استفاده از اینترنت حاصل می‌شود. این مسئله باید موجب بروز دردها و رنجها و یا اختلالاتی در عملکرد اجتماعی، فردی و یا آموزش شود.

1. 1. از اینترنت به منظور تخفیف و یا اجتناب از علائم کناره‌گیری استفاده می‌شود.

1. 1. از اینترنت، اغلب در دوره‌های زمانی پیش از آنچه که در ابتدا مدنظر بود، استفاده می‌شود.

1. 1. حجم قابل توجهی از وقت صرف فعالیتهای مربوط به کاربری اینترنتی (برای مثال، کتابهای اینترنتی، جست‌و جوی ابزارهای جدید جستجو در وب، جست‌وجوی فروشندگان اینترنتی و جز اینها) می‌شود.

1. 1. به‌خاطر استفاده از اینترنت، از فعالیتهای مهم اجتماعی، شغلی و یا تفریحی دست کشیده و یا کاسته می‌شود.

1. 1. فرد به‌دلیل استفاده مفرط از اینترنت، خطر فقدان روابط مهم، شغل، و فرصتهای آموزشی و شغلی را می‌پذیرد. (رحمانی و همکاران، ۱۳۹۱)

تحقیقاتی هم که اخیراً راجع به اعتیاد اینترنتی صورت گرفته‌اند، چندین معیار را برای اعتیاد به اینترنت و بازشناسی آن برشمرده‌اند. سه مورد از این معیارهای مهم عبارتند از: