• • بین میزان یکپارچگی و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان رابطه مثبت وجود دارد.

  

• بین میزان سامانه های اطلاعاتی عمودی و عملکرد بازرگانی شرکت های تولیدی استان گیلان رابطه مثبت وجود دارد.

۱-۸) تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها

تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق شامل موارد ذیل ‌می‌باشد:

۱-۸-۱) متغیر وابسته (عملکرد بازرگانی): عملکرد به معنای فرایند تبین کیفیت اثربخشی و کارایی اقدامات گذشته است. در این تحقیق عملکرد بازرگانی بر اساس سازه­ های عملکرد بازار و عملکرد مالی اندازه ­گیری می­ شود. عملکرد بازار با معیاره­های حفظ مشتری، جذب مشتری جدید و عملکرد مالی دارای معیارهای نرخ بازده دارایی، سهم بازار و رشد فروش می‌باشد. (قنواتی و صمدی، ۱۳۹۱: ۵۲)

۱-۸-۲) متغیرهای مستقل: تعریف متغیرهای مستقل این تحقیق عبارتند از (جعفرنژاد، ۱۳۹۰: ۲۱۱-۲۱۹):

حذف اتلاف: هدف و فلسفه تولید ناب کاهش در میزان هزینه هاست این هدف از طریق حذف اتلاف (هرچیزی که ارزشی بر محصولات ایجاد نکند) تحقق می‌یابد. به هر چیزی که مشتری به ازای آن حاضر به پرداخت پول نباشد اتلاف گفته می­ شود و در نتیجه باید حذف شود. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های ضایعات، زمان راه اندازی مجدد و زمان بلااستفاده بودن دارایی ها اندازه گیری می شود.

بهبود مستمر: هنگامی که یک سامانه تولید به طور پیوسته بهبود می‌یابد تنها هدف آن را ‌می‌توان کمال نامید، اگر حذف اتلاف را بتوان به عنوان زیربنایی ترین اصل تولید ناب در نظر گرفت بی شک بهبود مستمر را می توان در جایگاه بعدی قرار داد. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های متوسط پیشنهادات ارائه شده در سال، دوائر کیفیت و درصد پیشنهادات به کار گرفته شده اندازه گیری می­ شود.

نواقص صفر: به منظور دستیابی به سطوح بالاتر بهره وری لازم است تا قطعات و محصولات ما از همان مراحل اولیه تولید عاری از هر گونه عیب و نقص باشد. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های میزان بازرسی­های انجام شده و شناسایی قطعات معیوب و میزان توقف خط تولید اندازه گیری می شود.

تولید بهنگام: هدف نهایی در تولید بهنگام مواجه شدن هر فرایند با یک قطعه در هر لحظه و درست در زمان مورد نیاز است. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های تأخیر در سفارشات و حجم کار در جریان ساخت اندازه گیری می شود.

سامانه تولید کششی: برای رسیدن به سامانه تولید ناب باید تولید به شکل کششی تغییر کند.سامانه کششی به معنای آن نیست که کسی نباید کالا یا خدماتی تولید کند مگر آن­که مشتری قبلاً برای آن سفارش داده باشد. در اغلب سامانه های رایج از این نوع، مشتری محصول را برمی دارد و سپس تولید کننده جای خالی محصولی برداشته شده را پر می‌کند. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های رابطه میان درخواست های عقبگرد و زمان بندی رو به جلو اندازه گیری می شود.

تیم­های چند وظیفه ­ای: نمایان­ترین مشخصه از سازمان­دهی کار از سامانه تولید ناب استفاده وسیع از تیم­های کاری چند وظیفه ­ای می‌باشد. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های درصد کارکنان درگیر تیم­ها، میزان وظایف انجام شده توسط تیم­ها و میزان آموزش کارکنان اندازه ­گیری می­ شود.

عدم تمرکز: تمرکز زدایی مسئولیت ها و تخصیص آن ها به تیم های کاری چند وظیفه ای، یکی دیگر از مشخصه‌ های مهم در سازمان دهی کار ناب است. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های تعداد سطوح سلسله مراتب سازمانی و میزان سطوح نظارت اندازه گیری می شود.

یکپارچگی: یکپارچه سازی وظایف متفاوت در قالب تیم­ها ‌به این معنی است که وظایفی که در گذشته به وسیله بخش­های غیر مستقیم انجام می­شدند، اکنون در حوزه وظایف تیم­ها قرار می­ گیرند و در نتیجه محتوای وظایف تیم­ها افزایش می­یابد. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های تعداد وظایفی که تیم ها انجام می‌دهند و نسبت کارکنان غیر مستقیم به کارکنان مستقیم اندازه ­گیری می­ شود.

سامانه اطلاعات عمودی: اطلاعات در توانمند سازی تیم­های چند وظیفه ای در جهت نیل به اهداف سازمانی بسیار مهم هستند.در حقیقت آن چه که بهبود عملکرد شرکت ها را مشکل نموده، انتخاب موثرترین و بهترین استراتژی، با توجه به ویژگی های سازمان است. این متغیر در این تحقیق به وسیله سازه­ های میزان دسترسی کارکنان به اطلاعات و افق زمانی اطلاعات اندازه گیری می شود.

۱-۹) قلمرو تحقیق

قلمرو تحقیق از عمده مواردی است که مشخص می کند محقق از لحاظ موضوعی، مکانی، زمانی، تحقیق را به چه صورتی انجام داده است. قلمرو این تحقیق عبارتند از:

– قلمرو موضوعی: چارچوب موضوعی این تحقیق در حوزه عملکرد بازرگانی با تأکید بر استراتژی تولید است.

– قلمرو مکانی: قلمرو مکانی این تحقیق شرکت­های تولیدی استان گیلان می‌باشد.

– قلمرو زمانی: داده ­های این تحقیق در سه ماه اول سال ۱۳۹۳ جمع ­آوری شده است.

فصل دوم

(ادبیات موضوعی و پیشینه تحقیق)

۲-۱) مقدمه

در این فصل، ابتدا به تشریح متغیر وابسته یعنی عملکرد بارزگانی و مبانی نظری آن و در ادامه به تولید ناب و ابعاد، اصول و … این نوع تولید و تجزیه و تحلیل متغیرهای مستقل یعنی حذف اتلاف ، بهبود مستمر، میزان نواقص، تولید بهنگام، تیم­های چند­ وظیفه ­ای، عدم تمرکز، یکپارچگی وظایف و سامانه­های اطلاعاتی عمودی پرداخته شده است تا بتوان بر اساس آن به بررسی رابطه بین تولید ناب و عملکرد بازرگانی شرکت­های تولیدی پرداخت. در پایان این فصل نیز مدل­های اجرای تولید ناب و پیشینه تحقیق آورده شده است.

۲-۲) تشریح مفهوم عملکرد