دیسترس یا استرس منفی و بد : این نوع استرس وقتی رخ می دهد که بین ساخت خواست هایفرد و منابع
^[۱۰]
موجود و در دسترس او ( منابع شخصی ) یا منابعی به وسیله سازمان مهیا می شود ، برابری نباشد و یا نیاز ها و انگیزه های فرد ارضاء نشود (کوپر ، ۱۹۹۶).
این نوع استرس است که باعث بروز اختلالات متعدد جانی ، روانی و رفتاری می شود. این نوع استرس خود دو نوع است : استرس حاد و استرس مزمن. استرس حاد بسیار شدید بوده و سریع از بین نمی رود بلکه به مدت طولانی تداوم دارد (سی وارد، ۱۹۹۷).
در دوران معاصر با توجه به دیدگاه های مختلف ، معانی مختلفی برای کلمه استرس ارائه شده است. در فلسفه شرقی، استرس به معنای نبودن آرامش درون است.در فرهنگ غربی، استرس را می توان از دست دادن کنترل معنی کرد (سی وارد ، ترجمه قراچی داغی ، ۱۳۸۱).

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

استرس بخش طبیعی عملکرد انسان است که باید اختلاف بین استرس منطقی و استرس مخرب را آموخت و حساسیت خود را تجربه کرد تا توانایی مقاومت در ما ایجاد شود ( هانس سلیه ، ۱۹۸۳).
فشارزاهای عمومی ( استرس زا ها) فشارهای محیطی ، فشار زا های سازمانی ، فشار زا های اجتماعی ، فشار زا های فردی. این فشار زا ها موجب بروز فشار عصبی و یا استرس شده و نتایج بسیار منفی را ایجاد می کند که عبارتند از:
اثرات فیزیولوژیکی
اثرات روانی
اثرات شناختی
اثرات رفتاری
اثرات رفتاری از طریق سیستم مقاومت طبیعی انسان و تجربیات به دست آمده به عنوان تعدیل کننده استرس همواره در جهت حفظ تعادل انسان به صورت خودکار عمل می کنند ( لوری ای بلینو^۱ ، ترجمه جزایری و اشکانیان ، ۱۹۷۹)
پژوهشگران در مورد فشار روانی بر سلامتی انسان هم عقیده اند و فشار روانی را یکی از مفاهیم در مطالعات روانشناسی و بهداشت روانی می دانند که همواره از مهمترین جنبه های زندگی انسان بوده است ، زیرا باعث بروز
^[۱۱]
تغییراتی در سلامت جسمی و روانی افراد می شود در زمینه روانشناسی دامنه ای از تعاریف وجود دارد که نشانگر
ناهمگرایی دیدگاه های مولفان است. فشار های عصبی طبقه دانشجو و دانش آموز که به صورت مقطعی است. اگر چه در پاره ای موارد همان گونه که اشاره شد با استرس عمومی جامعه دارای وجه مشترک است ولی به دلیل محدود بودن به بخش های خاصی از جامعه و همچنین مقطعی بودن ماهیت ویژه و منحصر به فرد را دارد که به دلیل ارتباط ارگانیک با این گروه اجتماعی با مسائل عمومی جامعه از آزارهای استرس عمومی کاملاَ در امان نیستند.
نمونه ای از این فشار های عصبی عبارتند از دل مشغولی تحصیل ، نگرانی از آینده ،تشکیل خانواده ، وقایع زندگی ، مشاجرات خانوادگی ، مجادله با دوستان ، مشکلات مادی و… طبقه دانشجو و دانش آموز اگر چه دچار فشار های عصبی و قطعی در دوران امتحانات می شوند ولی مقابله با آن هنگامی سهل و آسان می شود که دانشجویان اولاَ در ارتباط با فشارهای عصبی سطح جامعه به تعادل رسیده باشند و ثانیاَ با تهیه برنامه های کوتاه مدت یا تاکتیکی برای برخورد با فشارهای عصبی مقطعی که در زمان امتحانات برای دانشجو ضروری است و روش بلند مدت و استراتژیکی که به نحوه رسیدن به آرامش،حفظ تعادل ، عدم شتابزدگی ، تمرکز و اتخاذ حالات رفتاری مناسب و در نهایت مقابله با فشارهای عصبی می پردازد اشاره می شود.اقدامات کوتاه مدت در مقابله با فشار عصبی(استرس)، این اقدامات شامل برخورد قطعی با مسائل و فشارهای ناشی از امتحانات می باشد.
مدیریت زمان : در این رابطه ، باید گفت که انسان به طور کلی دارای محدودیت زمان است . بدون تردید اگر برنامه ریزی زمانی درستی وجود داشته باشد هر چیزی درر جای خود انجام می شود و اختلالات در تداخل مسائل در اداره یا امور زندگی و تحصیلی به وجود نخواهد آمد (ورا پیفر ترجمه افروز و نقیبی راد ، ۱۳۸۷).
تغذیه صحیح و ورزش : افرادی که برنامه تغذیه ای مناسب دارند و ورزش می کنند در بالا بردن تحمل فشار عصبی موفق هستند و این کار باید طبق برنامه و به طور مرتب انجام شود تا بتوان با دفع سموم بدن به تعادل و آرامش رسید.
آرامیدگی و آرام بخشی عضلانی : مراقبه و تمرکز تکنیک های بسیار مفیدی برای جایگزین کردن هیجانات عصبی و تنشی ، احساسات که باید توسط متخصصان و شیوه های اصولی و صحیح به کار گرفته شود تا اثرات خود را ظاهر سازند. تغییر تدریجی عکس العمل های رفتاری-شناختی .^[۱۲]
فشار عصبی : این روش بر این نکته تکیه دارد که وقتی نمی توانیم دنیای اطراف خود را عوض کنیم، لااقل می توانیم عکس العمل های خود را تغییر داده و آنها را اصلاح کنیم و توانایی خود را در برخورد با فشار عصبی افزایش دهیم (وراپیفر ترجمه افروز و نقیبی راد ، ۱۳۸۷).
اقدامات بلند مدت در مقابله با فشار عصبی ، رعایت اقدامات کوتاه مدت اگر چه برای دانشجویان و دانش آموزان به ویژه هنگام فصل امتحانات ضروری و لازم است ولی کافی نیست،زیرا تاثیر ان موقتی است و جنبه مسکن دارد.برای برخورد ریشه ای با معضل استرس، راه های مختلفی توصیه شده است.
تقویت مبانی دینی : دورکیم^۱ می گوید انسان موجودی دین ورز است و انسان دین ورز قدمتی بیش از انسان هوش ورز دارد. تحقیقات ثابت کرده که ایمان راسخ و داشتن اعتقادات دینی در حفاظت فرد در مقابل تنش ها و وسوسه ها ی شیطانی و …. بیشترین تاثیر را دارد ( موسوی، ۱۳۷۹).
امروزه پزشکان برای معالجه بیماران روان نژند و روان پریش ، تلاش در استحکام استوانه های دینی فرد را در مرحله اول اهمیت قرار می دهند و به کار بردن دارو را به عنوان روشی مکمل می دانند که به بیمار کمکی سطحی و موقتی می کند ( مدنی ، ۱۳۷۷).اجرا کردن دستورات الهی و سنت های نبوی در رفع فشار عصبی اهمیتی به سزا
دارد، به طوریکه فرد در برابر شدیدترین ضربات عصبی چون درخت تناوری استوار می ایستد.
خدامحوری که به جای خود محوری تقویت ایمان و تلقین این موضوع که انسان خسران پذیر است مگر اینکه
ایمان،عمل صالح و کشف سنت های الهی و در نهایت صبر چون سپری او را از گزند نوسانات روحی حفظ نماید…. (سوره والعصر). ^[۱۳]
معتدل بودن : انسان با احساس ایمنی در لحظه هستی زندگی می کند و در می یابد که تنها واقعیت همین لحظه است و نیاز به نگریستن به پس و پیش ندارد. انسان معتدل زندانی رویدادها و اوهام نیست بلکه نقاط ضعف و قوتش رامی شناسد و می پذیرد (فردریک پرلز).
خروج از محدودیت : نفی همبستگی استرس امکان نداردمگر اینکه فرد از محدودیت های خود بیرون آید.این محدودیت ها می توانند شامل محدوده خودخواهی، رقابت های مادی بی مورد ستیز مدام با خود و اطرافیان باشد. با خروج از محدودیت فرد در مدار دیگری قرار می گیرد و عرفان و مسائل عرفانی را مورد توجه قرار می دهد ( فخیمی، فرزاد، ۱۳۸۱).
حال آنکه به برخی از عوامل زیستی و روان شناختی استرس آشنا شدیم در این پژوهش ،به دنبال راهبردهای مقابله با آن هستیم تا بتوانیم با بهره گرفتن از آن راهبردها به نحو مطلوبی از میزان استرس وارده جلوگیری کنیم و آرامش را در زندگی خود به وجود آوریم.
۲-۳-۱نظریات مرتبط با استرس
دیدگاه اول، فشار روانی را به عنوان محرک می داند که در این فشار روانی، یک واکنش مخرب تصور می شود (بیر^۱،۱۹۹۰). در این دیدگاه فشار روانی چیزی است که از خارج بر فرد تحمیل می شود و باعث ناراحتی جسمانی و روانی می شود (استورا، ۱۹۹۱ ترجمه دادستان، ۱۳۷۷).
دیدگاه دوم، فشار روانی را به عنوان یک پاسخ فیزیولوژیکی در نظر می گیرد و مبتنی بر نشانگان سازگاری عمومی «سلیه» می باشد ( لوولو^۲، ۱۹۸۶).
دیدگاه سوم،فشار روانی را به عنوان یک محرک یا به عنوان پاسخ فیزیولوژیکی در نظر نمی گیرد، بلکه در آن دیدگاه فشار روانی به شبکه وسیعی از عوامل چون محرک-پاسخ ، ویژگی های فردی ، ارزیابی ها و سبک های سازشی گفته می شود که با یکدیگر تعامل دارند( استورا، ۱۹۹۹).
تمایز این دیدگاه ها از یکدیگر، در توجه آن به تفاوت های فردی می باشد، بنابراین اساس فشار روانی به عنوان عامل بیرونی است که توسط فرد در فضا و زمان معینی ادراک می شود و فرد دفاع های روان شناختی خود را برای مقابله با آن به کار می اندازد و عین حال نظام های خودکار زیست شناختی نیز با این دفاع های روان شناختی پیوند می یابند (استورا ، ۱۹۹۱).
۲-۳-۲مدل سه مرحله ای
مدل سه مرحله ای هانس سلیه حوزه مقابله با فشار روانی در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است
^[۱۴]
با آنکه در جامعه ، مشکل فشار روانی کاملاَ شناخته شده است. روان شناسان بالینی و سایرین، پژوهش دقیقی درباره رابطه فشار روانی بهداشت روانی را شروع کرده اند.در نتیجه این پژوهش ها دامنه وسیعی از روش های درمانی برای مقابله با اضطراب و فشار روانی فراهم آمد که هم اکنون در سراسر حوزه خدمات بهداشتی و زمینه های دیگر به کار بسته می شوند . هانس سلیه (۱۹۳۶) مدلی سه مرحله ای برای فشار روانی پیشنهاد کرده است.
اوایل مدل را نشانگان سازگاری عمومی می خواندند. نخستین مرحله ، واکنش هشدار یا پاسخ «ستیزیا گریز » است. دومین مرحله، مقاومت است که بدن تلاش می کند جهت بازگشت به مرحله تعادل انجام دهد و سومین مرحله، مرحله افسردگی و یا فرو ریختن است. سلیه متذکر می شود که فشار روانی جزئی طبیعی از زندگی روزمره است و تمامی موجودات زنده از آن اثر می پذیرند.
سلیه بین دو نوع فشار روانی یعنی فشار و آشفتگی فرق قائل است.فشار، سطحی از فشار روانی است که ما را در جهت عمل مناسب بر می انگیزد و باعث می شود مشکلات را حل کنیم.آشفتگی در جایی مطرح است که عملکرد رو به زوال است و کارکرد سازگارانه بدن دچار گسستگی می شود و پاسخ ها اعم از فیزیولوژیکی ، شناختی، عاطفی یا رفتاری سازگارانه می گردد.
سلیه اظهار می دارد که فشار روانی وقتی خطرناک می شود که بطور غیر معمولی طولانی می شود و در اکثر موارد رخ می دهد و یا بر یک عضو خاص از بدن متمرکز می گردد (بخشی پور، ۱۳۷۷).
جدول ۲-۱ : عامل پاسخ های جسمانی، شناختی و رفتاری به استرس مارتین شفر (۱۹۹۱).

جسمانی

شناختی

رفتاری

عدد ثابت (عرض ازمبداء)

۶۴/۱

–

۶۸/۶

۰۰۰/۰

با توجه به توضیحات ارائه شده در بالا و نتایج جدول (۴-۱۰) معادله خطی حاصل از رگرسیون چند متغیره به صورت زیر است:
X₂ ۱۸۶/۰ + X₁ ۲۵۶/۰ + ۶۴/۱ = Y
و معادله استاندارد شده آن به صورت ذیل می باشد:
X₂ ۲۴۳/۰ + X₁ ۳۰۸/۰ = Y

که در آن X₁: حمایت همکاران، X₂: حمایت سرپرستان و Y: تعهد سازمانی کارکنان است.
بنابراین، نتایج به دست آمده نشان می­دهد که ۲/۲۷ درصد از تعهد سازمانی کارکنان توسط متغیرهای حمایت همکاران و حمایت سرپرستان از ابعاد پاداش اجتماعی قابل پیش بینی است و بقیه تغییرات توسط متغیر­هایی تبیین می­ شود که در این تحقیق شناسایی نشده­اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۷- فرضیه ۶: پاداش اجتماعی توان پیش بینی کنندگی فرسودگی شغلی کارکنان را دارد.

• جهت آزمون آماری فرضیه ۵، فرضیه های آماری عبارت است از:

فرسودگی شغلی کارکنان توسط پاداش اجتماعی قابل پیش بینی نیست.
فرسودگی شغلی کارکنان توسط پاداش اجتماعی قابل پیش بینی است.
و به صورت ریاضی داریم:
۰= _۲β = _۱β :H₀
j= 1 & 2 ۰ ≠ _jβ :H₁
پس از آن که مشخص شد پاداش اجتماعی شامل حمایت سرپرستان و حمایت همکاران، رابطه معناداری با فرسودگی شغلی دارند، آزمون تحلیل رگرسیون خطی گام به گام اجرا شد و بعد از طی ۲ گام مشخص شد که هر دو متغیر حمایت سرپرستان و حمایت همکاران در مدل باقی مانده و وارد معادله رگرسیون می شوند. در ادامه گام های طی شده در رگرسیون گام به گام و نتایج به دست آمده مورد بررسی قرار می گیرد:

• گام اول: در این مرحله اولین، مهمترین و تاثیرگذارترین متغیری که در معادله خطی رگرسیون معنادار شده است، حمایت سرپرستان (X₁) است. این بدان مفهوم است که متغیر مزبور بیشترین تأثیر را در فرسودگی شغلی کارکنان دارا است. در این مرحله ضریب همبستگی ۴۷۴/۰=R، ضریب تعیین ۲۲۵/۰= R² و نیز ضریب تعیین تعدیل شده ۲۲۲/۰ =R²_adj محاسبه شد. از طرف دیگر مقدار F حاصل از تجزیه واریانس برابر ۴۸/۷۷ =F است که با احتساب ۰۰۰/۰ = . Sigدر سطح کمتر از یک هزارم معنی دار می باشد. لذا، می توان بر اساس ضریب تعیین بدست آمده، چنین اظهار کرد که ۵/۲۲ درصد از فرسودگی شغلی کارکنان توسط بُعد حمایت سرپرستان از ابعاد پاداش اجتماعی قابل پیش بینی است.

• گام دوم: در این مرحله (گام نهایی)، متغیرهایی که در معادله خطی رگرسیون معنادار شده است، حمایت سرپرستان (X₁) و حمایت همکاران (X₂) است. در این مرحله ضریب همبستگی ۴۹۲/۰=R، ضریب تعیین ۲۴۲/۰= R²و نیز ضریب تعیین تعدیل شده ۲۳۶/۰ =R²_adj محاسبه شد. از طرف دیگر مقدار F حاصل از تجزیه واریانس برابر ۴۸/۴۲ =F است که با احتساب ۰۰۰/۰ = . Sig در سطح کمتر از یک هزارم معنی دار می باشد. لذا، می توان بر اساس ضریب تعیین بدست آمده، چنین اظهار کرد که ۲/۲۴ درصد از فرسودگی شغلی کارکنان توسط متغیرهای حمایت سرپرستان و حمایت همکاران از ابعاد پاداش اجتماعی قابل پیش بینی است.

جدول ۴-۱۱: ضرایب متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیون گام به گام (فرضیه ۴)

متغیرهای پیش بین

B

Beta

t

Sig.

حمایت سرپرستان

۱۸۰/۰-

۳۰۵/۰-

۵۰/۳-

۰۰۰/۰

۱.سطح۱: تئوری ذهن مقدماتی

۲۸۴/۰

۵۹۹/۰

۰۵۳/۰

۴۷۵/۰

۶۳۶/۰

۲.سطح۲:اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی

۵۸۳/۲

۸۷۳/۰

۳۱۴/۰

۹۵۸/۲

۰۰۴/۰

۳. سطح۳: جنبه های پیشرفته تئوری ذهن

۴۱۳/۲-

۵۴۴/۱

۱۷۱/۰

۵۶۳/۱-

۱۲۲/۰

توجه: (۸۸N= ) ضرایب غیر استاندارد=B، خطای استاندارد ضرایب = SE، ضرایب استاندارد= Beta 001/0= ^**p 05/0= ^*p

در جدول ۶-۴ برای پیشبینی هوش هیجانی به عنوان متغیر ملاک توسط سه سطح تئوی ذهن(تئوری ذهن مقدماتی، اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی و جنبه های پیشرفته تئوری ذهن) با بهره گرفتن از روش تحلیل رگرسیون چند متغیری به روش همزمان نشان میدهد که از میان سه سطح تئوری ذهن تنها سطح۲(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) میتواند متغیر ملاک(هوش هیجانی) را پیش بینی کند. به بیان دیگر فقط اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی در هوش هیجانی دانشآموزان مؤثر است. دیگر سطوح تئوری ذهن در پیش بینی هوش هیجانی نقشی ندارند. معادله رگرسیونی این متغیرها بدین گونه است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی)۵۸۳/۲ + ۶۰۲/۱۰۶Y΄= با بهره گرفتن از نمره های خام
(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی)۳۱۴/۰Y΄= با بهره گرفتن از نمره های استاندارد شده
فصل پنجم
بحث وتفسیر
نتیجه گیری
امروزه، روانشناسی تحولی همواره شاهد پدید آمدن و تکامل مدلها و نظریههای علمی درباره چگونگی تغییرات رفتاری، شناختی، هیجانی و اجتماعی انسان بوده است. تا کنون نظریههای مختلفی در حیطه روانشناسی تحولی ارائه شده که هر کدام باعث پیشرفت علمی گردیده و تغییرهای مهمی در حیطه نظری و عملی تعلیم و تربیت و روانشناسی را در بر داشته است (دامون و لنر، ۲۰۰۶).
شناخت اجتماعی به عنوان یک موضوع مهم در روابط بین فردی و درون فردی افراد جایگاه مهمی در روانشناسی بخصوص در روانشناسی تحولینگر داراست. شناخت اجتماعی به فهم افراد از روابط اجتماعی و نقش خود و دیگران در بافت اجتماع اشاره دارد (وارن، ۱۹۹۴). شناخت اجتماعی با فهم بازنماییها و فرایندهای ذهنی که در امر قضاوت و رفتار اجتماعی انسان نقش دارد، مرتبط است (اسمیت و سمین، ۲۰۰۷). این شناخت شامل ادراک احساسات و هیجانات از نحوه سخن گفتن و کلماتی است که دیگران استفاده میکنند و از صورت و نحوه ایستادن و حرکات بدن آنها حاصل میشود. مهارتهای شناختی اجتماعی پیچیدهتر شامل توانایی برای توجیه و تحلیل کردن حالات روحی، همدلی و لطایف و فکاهیات است (یوکرمان و همکاران، ۲۰۱۰).
دردهههای اخیر پژوهشگران و روانشناسان به بررسی سازه های شناخت اجتماعی نظیر ادراک شخص، مهارتهای پذیرش نقش و تئوری ذهن پرداختهاند. شناخت و روابط اجتماعی موفق مستلزم داشتن مکانیسمی خاص جهت درک حالات درونی دیگران و پردازش حالات ذهنی آنها است که تئوری ذهن با دارا بودن این توانایی اختصاصی در تحول شناخت اجتماعی نقش حیاتی دارد (رازا و بلیر، ۲۰۰۹).
توانایی درک این موضوع که دیگران واجد حالتهای ذهنیای هستند که میتواند با حالتهای ذهنی خود فرد یا واقعیت متفاوت باشد و اینکه اعمال انسان به وسیلۀ حالتهای ذهنی درونی مانند باورها، امیال و مقاصد برانگیخته میشود، تئوری ذهن نامیده میشود (لاکنر، بومن و صباق، ۲۰۱۰).
تئوری ذهن در عمل به کودک ابزار قدرتمندی میدهد تا با آن به اکتشاف، پیش بینی و تغییر رفتار دیگران دست بزند (حسن زاده، ۱۳۸۴). به وسیله تئوری ذهن میتوان حالات ذهنی (باورها، تمایلات، تخیلات، عواطف و…..) که علت اصلی اعمال هستند تفسیر کرد. تئوری ذهن پیش نیازی برای درک محیط اجتماعی و لازمه درگیری در رفتارهای اجتماعی رقابت آمیز است (نسائیان، بهرامی، میرزمانی و صالحی، ۱۳۸۹). علاوه بر این تئوری ذهن برخودتنظیمی و مهارتهای حل مسئله، فرایندهای مهار اجرایی، خودپنداشت، تشخیص بازنمودن از واقعیت، کفایت اجتماعی و مهارتهای بین فردی، درک هیجانات، تفسیر و درک تصاویر مبهم، و رفتارهای جامعه پسند، همدلی و همدردی مؤثر است (قمرانی، البرزی وخیر، ۱۳۸۵).
با توجه به اهمیت تئوری ذهن و نحوه تأثیرگذاری آن بر سایر توانایی های شناختی، مطالعات فراوانی در زمینه های گوناگون صورت گرفته است. یکی از ابعاد یا توانایی های شناخته شده انسان، هوش هیجانی است. هوش هیجانی نوع دیگر با هوش بودن است که شامل درک احساسات خود برای تصمیم گیری مناسب در زندگی و توانایی کنترل حالتهای اضطراب آور و کنترل واکنش هاست. به طور کلی، هوش هیجانی یک مهارت اجتماعی است و شامل همکاری با سایر مردم، کاربرد احساسات در روابط و توانایی رهبری سایر افراد است و مهارت های هوش هیجانی به افراد اجازه میدهد تحت شرایط سخت، بهتر فکر کند و از هدر رفتن زمان به واسطه احساساتی همچون خشم، اضطراب و ترس جلوگیری نماید (یارمحمدیان، ۱۳۸۷).
از نظر مایر و سالوی(۱۹۹۳)، هوش هیجانی شامل توانایی دریافت دقیق، ارزیابی و بیان هیجانات، توانایی دستیابی به احساساتی که فکر را تسهیل کند و توانایی شناسایی هیجان و تنظیم هیجانات به منظور رشد عقلانی است (نقل از اکرامی، ۱۳۸۰). هوش هیجانی به عنوان نوعی هوش تبیین شده است که شامل درک دقیق هیجانات خود شخص و تعبیر دقیق حالات هیجانی دیگران است (مارانی، ۱۳۸۲).
همان طور که بیان شد هوش هیجانی همانند تئوری ذهن وابسته به شناخت اجتماعی است درواقع هر دو به عنوان توانایی برای برقرای ارتباطات اجتماعی مثبت با دیگران و همسالان لازم و ضروری هستند. این دو توانایی همانند سایرتواناییها از همان دوره رشد کودک و نوجوان همراه بوده و با ورود کودک به اجتماع و داشتن ارتباطات و تعاملات اجتماعی این تواناییها روبه تکامل و پیشرفت میگذارند. لذا ضروری است همه ابعاد و جوانبی که موجب پیشرفت کودکان و نوجوانان در جامعه گردیده و به تعاملات اجتماعی آنان کمک میکند مورد مطالعه و شناسایی قرار گیرد.
با توجه به اهمیت تئوری ذهن و هوش هیجانی در دوره های نخستین زندگی، هدف این پژوهش مطالعه رابطه تئوری ذهن و هوش هیجانی در بین دانشآموزان است. به همین منظور تعداد ۱۰۰ دانشآموز(۵۰ دختر و۵۰ پسر) که در سال تحصیلی ۹۲-۱۳۹۱ در منطقه ۳ آموزش و پرورش شهر تهران مشغول به تحصیل بودهاند به عنوان گروه نمونه به روش نمونه برداری تصادفی انتخاب و به ابزارهای مورد مطالعه پاسخ دادند. پس ازحذف پرسشنامه های مخدوش به علت عدم همکاری، کامل نکردن و ناقص بودن آزمونها در نهایت نمونهای با حجم ۸۸ نفرکه شامل ۴۷ دانشآموز دختر و ۴۱ دانشآموز پسر مورد مطالعه قرار گرفت.
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل آزمون تئوری ذهن است. فرم اصلی این آزمون دارای ۷۸ سؤال که توسط استرنمن و همکاران (۱۹۹۹)، طراحی گردیده است. در این پژوهش از فرم ۳۸ پرسشی آزمون تئوری ذهن که قمرانی، البرزی و خیر (۱۳۸۵)، ترجمه و اعتباریابی کردند؛ استفاده شد. این آزمون متشکل از سه خرده آزمون به این قراراست: خرده مقیاس نخست: تئوری ذهن مقدماتی(سطح یکم) که به بازشناسی عواطف و وانمودسازی مربوط است که مشتمل بر۲۰پرسش. خرده مقیاس دوم: اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی(سطح دوم) و شامل درک باور غلط اولیه است که شامل۱۳پرسش. خرده مقیاس سوم: جنبه های پیشرفتهتر تئوری ذهن(سطح سوم)که شامل درک شوخی و باور غلط ثانویه است و مشتمل بر۵ پرسش. پاسخ آزمودنی به هر پرسش به صورت۱ (در صورت پاسخ صحیح ) و صفر (در صورت پاسخ غلط) نمره گذاری میشود. ابزار مورد مطالعه دیگر پرسشنامه هوش هیجانی شوت(۱۹۹۸) است. این پرسشنامه شامل ۳۳ سؤال که دارای ۴ خرده مقیاس خوش بینی یا تنظیم هیجان، ارزیابی از هیجانات، مهارتهای اجتماعی، و کاربرد هیجانات است. این پرسشنامه در یک مقیاس لیکرتی۵ درجهای کاملاً نادرست=۱، نادرست=۲، تاحدی درست=۳، درست=۴، و کاملاً درست=۵ نمرهگذاری میشود.
پس از گردآوری داده های حاصل از اجرای پرسشنامه ها، داده ها نخست به صورت توصیفی مورد تفسیر قرار گرفت و شاخصهای مرکزی و پراکندگی نمره های سه سطح از آزمون تئوری ذهن و نمره کلی هوش هیجانی ارائه شد. به منظور بررسی بیشتر بر روی پرسشنامه ها ابتدا، اعتبار هر یک از سه سطح تئوری ذهن و کل پرسشنامه و نمره کلی پرسشنامه هوش هیجانی با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ برآوردگردید. ضریب آلفای کرونباخ برای سطح یکم(تئوری ذهن مقدماتی) برابر ۷۶۸/۰، سطح دوم(اظهار اولیه یک تئوری ذهن واقعی) برابر ۶۵۷/۰، سطح سوم(جنبه های پیشرفتهتر تئوری ذهن) برابر ۷۷۵/۰ و کل پرسشنامه برابر ۸۱۸/۰ و برای کل پرسشنامه هوش هیجانی برابر ۸۷۹/۰ است.
به منظور اینکه آیا بین هر یک از سطوح تئوری ذهن با هوش هیجانی رابطه معناداری وجود دارد و اینکه سهم هر یک از سطوح تئوری ذهن در پیش بینی هوش هیجانی چه میزان است؟ با بهره گرفتن از ضریب همبستگی پیرسون به منظور تعیین رابطه بین متغیرها و از تحلیل رگرسیون چند متغیری برای پیش بینی هوش هیجانی بر اساس سطوح تئوری ذهن استفاده شد. پس از به دست آمدن یافته های پژوهش حال میتوان به فرضیه های پژوهش پاسخ داد.

استفاده از اینترنت به عنوان راهی برای فرار از مشکلات یا مسائلی مثل افسردگی و ناامیدی.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

این ملاک­ها به شکل گسترده­ای مورد توافق وپذیرش پژوهشگران این حوزه قرار گرفت (جورج، مورالی، ۲۰۰۷). یافته­های بدست آمده از پژوهش­ها حاکی است که افراد وابسته به اینترنت اغلب دارای مشکلات وتعارضات هیجانی، ناتوانی در کنترل هیجانات گوناگون (به ویژه هیجانات منفی)، تکانه­های برون­ریزی شده، مشکل در ابراز وجود، احساس بی­کفایتی، و ناگویی هیجانی می­باشند
(جدیدی و بهادری ۱۳۸۷؛گیسیپ^[۲۳]، ۲۰۱۱)
کار گروهDSM-5 بیش از ۲۴۰ مقاله را بررسی کرد و مقداری شباهت رفتاری بازی اینترنتی با اختلال قمار بازی و اختلالات مصرف مواد پیدا کرد، این نوشته‌ها تعدادی از شباهت‌های اساسی با اعتیادات مواد، از جمله جنبه‌هایی از تحمل، نشانه‌های ترک، تلاش‌های نا موفق مکرر برای کاهش دادن یا ترک کردن، و اختلال در عملکردی عادی را شرح میدهند.
به علاوه میزان شیوع ظاهرا بالا، در کشورهای آسیایی و میزان کمتر در غرب، منظور کردن این اختلال را در بخش سوم DSM موجه ساخت. این اختلال اهمیت قابل ملاحظه‌ای برای عموم دارد و پژوهش بیشتر ممکن است سرانجام به شواهدی منجر شود مبنی بر اینکه اختلال اینترنتی سزاوار اختلال مستقل است ( انجمن روانپزشکی آمریکا، ۲۰۱۳)
هیجان‌ها گروهی از سازه‌های روانی مبتنی بر پردازش اطلاعات و شامل فرایندها و تجسم‌های نمادین و غیر نمادین هستند. تجسم‌های نمادین شامل تصاویر و لغات و تجسم‌های غیر نمادین شامل برانگیختگی­های جسمانی هستند که هنگام برانگیختگی هیجانی تجربه می‌شوند. تجسم­های نمادین و غیرنمادین همگی در خدمت ابرازگری هیجان می­باشند. نظام‌های نمادین مانند زبان این امکان را فراهم می‌آورند که انسان به احساسات هیجانی، فکر کند و حالات هیجانی خود را تنظیم نماید (باومن، ۲۰۰۱). زمانی که تجسم نمادین هیجان‌ها محدود باشد و یا به عبارتی تعاملات فرد با دنیای پیرامون کاهش یابد، ممکن است افراد برای جبران به ارتباط با دنیای مجازی روی آورند. اینترنت دنیای مجازی است که کاربران می‌توانند از طریق آن با دیگران ارتباط برقرار کنند و از آن به عنوان جانشین اجتماعی برای تعاملات چهره به چهره استفاده کنند (تمنایی فرد و همکاران، ۱۳۹۱).
کنترل هیجانی و دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی، خود دو سبک از سبک های ابراز هیجان هستند. به نظر می­رسد هنجارهای هر فرهنگ ممکن است به طور متفاوتی سبک‌های ابراز هیجان را تشویق یا توقیف کنند.
فام^[۲۴](۲۰۰۰) به گروهی از دانشجویان ژاپنی و آمریکایی در دو موقعیت فردی و گروهی فیلم ترسناکی را نشان داد. در شرایط فردی آزمودنی­های هر دو گروه هیجان منفی را نشان دادند اما هنگام حضور آزمایشگر دانشجویان ژاپنی برای مخفی کردن هیجان منفی خود لبخند می‌زدند در حالیکه دانشجویان آمریکایی به ابراز منفی عواطف خود ادامه دادند. در واقع کنترل هیجان یک هنجار ژاپنی است.
به عقیده گلمن^[۲۵](۱۹۹۵) جمع­گرایی فرهنگهای آسیایی بر ابراز و عدم ابراز هیجان اثر می‌گذارد و سبک‌های ابراز هیجان بیشتر متاثر از ارزشهای فرهنگی جامعه‌ای است که فرد به آن تعلق دارد. برخلاف اینکه سبک­های ابراز هیجان بیشتر متأثر از عوامل فرهنگی است، در نظریه زیستی/ عصبی گری یک الگویی تبیینی برای شخصیت مبتنی بر سامانه های زیستی و مغزی ارائه می­ شود که افراد را نسبت به برخی اختلالهای روانی آسیب پذیر میسازد. بر پایه این نظریه، سه سامانه یا سیستم مغزی وجود دارد که رفتارها و هیجانها را کنترل می­ کنند. این سامانه‌ها با وجود مستقل بودن، با یکدیگر تعامل دارند (بایجتبیرو همکاران، ۲۰۰۹).
BAS، رفتار را در حضور پاداش تنظیم می­ کند. فعالیت این سیستم رفتارهای روی­آوری به سمت محرک­ها را افزایش می­دهد. BIS، رفتار را در حضور تنبیه تنظیم می­ کند و فعالیت آن رفتارهای روی­آوری به سوی محرک را کاهش می­دهد. این سیستم رفتار اجتناب و احساس اضطراب را نیز افزایش می­دهد. برای BIS کارکرد شناختی مقایسه­گری نیز قایل شده‌اند به این شکل که این سیستم اطلاعات رسیده از جهان خارجی را دریافت می­ کند، سپس این اطلاعات را با اطلاعات قدیمی اندوخته شده مقایسه کرده و از ترکیب دو دسته اطلاعات پاسخ مناسب را طرح می­ کند(میتوز و گلی­لند^[۲۶]، ۱۹۹۹).
فعالیت یا حساسیت بالای سیستم فعال سازی رفتاری در فرد، موجب انجام اعمالی میشود که به احتمال بالا به جای منتهی شدن به پیامدهای منفی، به پاداش منجر میگردد. به نظر میرسد این سامانه به دلیل همین ویژگی نقش مهمی در گرایش به وابستگی به مواد دارد، به طوری که برخی از پژوهشگران مفهوم نشانگان نارسایی پاداش را عامل احتمالی مهمی درپدیدآیی مشکل وابستگی به مواد بیان کرده‌اند(بلوم^[۲۷] و همکاران، ۲۰۰۰).
با توجه به آنچه گفته شد پژوهش حاضر درصدد بررسی ارتباط سبکهای ابراز گری هیجان و کنترل هیجانی (که متأثر از فرهنگ است) وسیستم‌های مغزی رفتاری (که اساس زیستی دارد) با نشانگان اعتیاد به اینترنت می­باشد.
۱-۳ ضرورت و اهمیت تحقیق
بی شک، اینترنت پیشتاز انقلاب صنعتی جدید است و اکنون در اوج قله انقلاب صنعتی دیجیتالی قرار دارد. بسیاری از روان شناسان در این مسأله تردید دارند که آیا واقعاً واژه اعتیاد برای توصیف زمانی که مردم وقت زیادی را صرف استفاده از اینترنت می‌کنند، واژه مناسبی است. اعتیاد پدیده‌ای است که از زمان های گذشته، انسان‌ها در جوامع گوناگون با مفهوم آن آشنا بوده اند. در حال حاضر، با تغییر تدریجی شیوه زندگی به موازات پیشرفت های علمی و فن آوری و افزایش غیرقابل تردید سطح آگاهی مردم موضوع اعتیاد در زمینه های گوناگون به وجود آمده و مشاهده می‌گردد. امروزه، اعتیاد به اینترنت یکی از مشکلات معمول می‌باشد که به صورت استفاده نادرست از کامپیوتر و اطلاعات اینترنت تعریف می‌شود. دسترسی به اینترنت پدیده‌ای رو به گسترش است و هر روز تعداد بیشتری از افراد در زمره استفاده کنندگان اینترنت قرار می‌گیرند. اینترنت در همه جا حضور دارد: در خانه، مدرسه، ادارات و حتی در مراکز خرید و در بین کاربران اینترنت، جوانان و نوجوانان بیشترین استفاده از آن را دارند (بالن و هری^[۲۸]، ۲۰۰۰).
در ایران پژوهش معیدفر و همکاران (۱۳۸۶) روی کاربران اینترنت ۱۵ تا ۲۵ سال در تهران، نشان داد ۸/۲۶ درصد کاربران، معتاد به اینترنت هستند. آقابابایی و همکاران (۱۳۸۷) میزان گرایش جوانان ایرانی به استفاده از اینترنت را ۵/۷۸ درصد گزارش کرده ­اند. متخصصان معتقدند که مانند تمامی انواع دیگر اعتیادها، اعتیاد اینترنتی، نوعی اختلال و بی نظمی روانی اجتماعی با مشخصه‌هایی چون تحمل (نیاز به افزایش زمان لازم برای کسب مطلوبیت برابر با زمان های اولیه استفاده)، علایم کناره گیری (به ویژه اضطراب و بی حوصلگی)، اختلالات عاطفی (افسردگی، تندخویی و بدخلقی) و از هم گسیختگی روابط و مناسبات اجتماعی کاهش و یا فقدان روابط اجتماعی به لحاظ کمی یا کیفی) است. علایم اعتیاد اینترنتی عبارت است از مشکلات فردی یا مشکلات در هنگام کار یا مطالعه، نادیده گرفتن مسؤولیت های مربوط به دوستان، خانواده، کار و یا مسؤولیت های فردی، بی حوصلگی پس از ماندن بیش از زمان برنامه­ ریزی شده، دست کشیدن از اینترنت، بد خلقی هنگام تلاش برای دست کشیدن از اینترنت، برخط دروغ گفتن یا مخفی نگهداشتن زمان واقعی کار با اینترنت از نظر دوستان یا خانواده، تغییر در سبک زندگی به منظور گذران وقت بیشتر با اینترنت، کاهش فعالیت فیزیکی، بی توجهی به سلامت شخصی و بی خوابی یا کم خوابی و یا تغییر در الگوی خواب به منظور گذران وقت در اینترنت. از طرفی افراد در صورت استفاده از اینترنت، نه تنها رفتارهایی متفاوت با الگوهای رایج در جامعه از خود نشان می‌دهند،
بلکه نوع تفکرشان نیز با اکثر افراد جامعه، متفاوت می‌شود. این افراد اندیشه های وسواسی راجع به اینترنت دارند، کنترل چندانی بر وسواس و انگیزه های اینترنتی ندارند و حتی فکر می­ کنند، اینترنت تنها دوست آن‌ها است. همچنین، این گونه افراد فکر می­ کنند که اینترنت تنها جایی است که آن‌ها احساس خوبی نسبت به خود و دیگران دارند (ین^[۲۹] و همکاران، ۲۰۰۹).
اینترنت به دلیل داشتن فضاهای متعدد می‌تواند بسیاری از نیازهای افراد را برآورده کند و از آنجا که برقراری ارتباط یکی از اصلی‌ترین دلایل استفاده کاربران از اینترنت است، احتمال اعتیاد به آن زیاد است. از این رو ضرورت شناخت عوامل موثر بر اعتیاد به اینترنت در جهت کنترل آن به خوبی احساس می‌شود.
۱-۴ اهداف پژوهش
بررسی رابطه سبک ابرازگری هیجانی با نشانگان اعتیاد به اینترنت
بررسی رابطه سبک کنترل هیجانی با نشانگان اعتیاد به اینترنت
بررسی رابطه سیستم فعال ساز رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت
بررسی رابطه سیستم بازداری رفتاری با نشانگان اعتیاد به اینترنت
بررسی اثر متقابل سبک ابرازگری هیجان و کنترل هیجان و سیستم BAS و BIS در نشانگان اعتیاد به اینترنت
۱-۵ متغیرهای پژوهش
نشانگان اعتیاد به اینترنت- سیستم‌های مغزی رفتاری- ابرازگری هیجانی- کنترل هیجانی
۱-۶ پرسش پژوهش
با توجه به عدم وجود پیشینه کافی به جای طرح فرضیه‌های جهت دار، سوالات زیر مطرح می‌شود.
آیا سبک ابرازگری هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟
آیا سبک کنترل هیجان با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟
آیا میزان فعالیت سیستم BAS با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟
آیا میزان فعالیت سیستم BIS با نشانگان اعتیاد به اینترنت ارتباط دارد؟
متغیرهای ابرازگری هیجانی، کنترل هیجانی و سیستم های مغزی/رفتاری چند درصد تغییرپذیری نشانگان اعتیاد به اینترنت را پیش بینی می‌کنند؟
اثرمتقابل سبک‌های ابراز هیجان (ابرازگری و کنترل) و فعالیت سیستم‌های مغزی رفتاری (BAS و BIS) در نشانگان اعتیاد به اینترنت چگونه است؟
۱-۷ تعاریف مفهومی متغیرها
۱-۷-۱ نشانگان اعتیاد به اینترنت
نشانگان اعتیاد به اینترنت به عنوان یک اختلال، نخستین بار توسط گلدبرگ در سال ۱۹۹۵ مطرح شد و با تحقیقات یانگ در سال‌های بعد توجه بیشتری را به خود جلب کرد (گرینفیلد^[۳۰]، ۱۹۹۹). نشانگان اعتیاد اینترنتی در پنجمین راهنمای تشخیصی وآماری اختلال‎های روانی(DSM5) به عنوان یک اختلال گنجانده و تعاریف متعددی از آن ارائه شده است.
یانگ (۱۹۹۹) نیز معتقد است که اختلال اعتیاد به اینترنت یک اختلال کنترل تکانه است تا نوعی وابستگی، و معیار تشخیص آن شباهت بیشتری به قمار بازی بیمارگون دارد، پس می‌توان آن را به عنوان اختلال تکانه در نظر گرفت که دامنه گسترده‌ای از رفتارها و مشکلات کنترل تکانه را در بر می‌گیرد.
۱-۷-۲ کنترل هیجانی
کنترل هیجانی و ابرازگری هیجانی، دو سبک از سبک های ابراز هیجان هستند. کنترل هیجانی گرایش به بازداری در ابراز پاسخهای هیجانی است که به اشکال بازداری هیجانی (یا تمایل به بازداری و سرکوب هیجان تجربه شده)، نشخوار (یا تکرار ذهنی رویدادهای هیجانی ناراحت کننده)، کنترل پرخاشگری و کنترل خوش خیم (کنترل تکانه‌های آشفته کننده در طی انجام کار) می­باشد(راجر و نجاریان^[۳۱]، ۱۹۸۹).
۱-۷-۳ ابرازگری هیجانی
ابرازگری هیجانی به نمایش بیرونی هیجان بدون توجه به ارزش (مثبت یا منفی) یا روش (چهره ای، کلامی و حالت بدنی) گفته میشود(کرینگ^[۳۲] و همکاران، ۱۹۹۴(.
۱-۷-۴ سیستم‌های مغزی رفتاری
در نظریه گری (۱۹۷۰) سه سیستم مغزی- رفتاری معرفی شده است که شامل
سیستم فعال ساز رفتاری(BAS) سیستم فعال ساز رفتاری، رفتار را در حضور پاداش تنظیم می­ کند. به نشانه­ های پاداش و فقدان تنبیه حساس است. فعالیت این سیستم رفتارهای روی­آوری^[۳۳] به سمت این محرک­ها را افزایش می­دهد. این سیستم با خلق و تمایلات رفتاری مثبت، برو ن­گرایی و تکانش­گری مشخص می­ شود.
سیستم بازدارنده رفتاری(BIS).
سیستم بازداری رفتاری، رفتار را در حضور تنبیه تنظیم می­ کند. به نشانه­ های تنبیه و عدم پاداش حساس است. فعالیت آن رفتارهای روی­آوری به سوی چنین محرکی را کاهش می­دهد. این سیستم با خلق منفی ارتباط دارد و رفتار اجتناب^[۳۴] و احساس اضطراب را نیز افزایش می­دهد. گری برای BIS کارکرد شناختی قائل شد و آن را کارکرد مقایسه­گری نامید. کارکرد شناختی BIS به این شکل است که این سیستم اطلاعات رسیده از جهان خارجی را دریافت می­ کند، سپس این اطلاعات را با اطلاعات قدیمی اندوخته شده مقایسه کرده و از ترکیب دو دسته اطلاعات پاسخ مناسب را طرح می­ کند. همچنین این سیستم اطلاعات جدید و قدیمی را مبنای پیش ­بینی­های بعدی نیز قرار ­دهد و اگر آنچه پیش ­بینی شده با آنچه در واقعیت اتفاق می­افتد، تطابق نداشته باشد، اضطراب رخ می­دهد.
فعالیت بالای این سیستم به وسیله تمایلات رفتاری ترس و انفعال و نیز درونگرایی، افسردگی و اضطراب مشخص می­ شود.
سیستم جنگ و گریز و بهت^[۳۵]
سیستم جنگ و گریز و بهت، رفتار را در حضور محرک فوری تهدید کننده تنظیم می­ کند و باعث رفتار جنگ یا گریز می­ شود.
در پژوهش حاضر با توجه به اهداف پژوهش تنها دو سیستم فعال­ساز رفتاری و بازداری رفتاری مدنظر قرار گرفت.

بیشتر مقالات ارائه شده، شبکه‌های توزیعی را مورد مطالعه قرار می‌دهند که بارهای آن‌ها ثابت می‌باشد، در حالی که در عمل اکثراً بارهای مصرفی طبیعت احتمالی دارند[۲۱]. به طوری که پیش‌بینی مقدار دقیق آن در هر لحظه‌ی خاص، غیر ممکن می‌باشد. بنابراین باید طبیعت احتمالی بارها را نیز در این مساله مدنظر گرفت. همچنین تولیدات پراکنده (DG) نیز دارای طبیعت احتمالی می‌باشند، چون منابع اولیه آن‌ها مانند انرژی بادی و انرژی تابشی و غیره همگی دارای ماهیتی احتمالی هستند[۱۷].

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این راستا مرجع[۹] طبیعت احتمالی بارهای شبکه را در نظر گرفته و مساله خازن‌گذاری را در یک سیستم متعادل و با بهره گرفتن از روش الگوریتم ژنتیک انجام داده است.

۲-۳- معرفی بعضی از کاربردهای الگوریتم PSO در مسایل شبکه قدرت

به نظر می‌رسدNakanishi ،Takayama ،Fukuyama و Yoshidaدر سال ۱۹۹۹ اولین مقاله در زمینه سیستم‌های الکتریکی قدرت را که روش PSO را به کار می‌گرفت به منظور حداقل کردن تلفات شبکه، ارائه کردند. از آنجایی که بعضی از متغیرهای کنترلی پیوسته و بعضی دیگر گسسته بودند این مسئله جز مسایل بهینه‌سازی غیر خطی با متغیرهای صحیح مرکب^[۴۳] طبقه‌بندی می‌شد[۲۲].
به تدریج از PSOبرای حل مسایل مشابهی در شبکه‌های قدرت استفاده شد. انگیزه اولیه و اصلی از به‌کارگیری PSO در این زمینه، سرعت و دقت محاسبات بالای این روش در مواجهه با مسایل پیچیده بود. در ادامه مسایلی از سیستم‌های قدرت که الگوریتم PSO در آن‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، مورد بررسی قرار می‌گیرند.

۲-۳-۱- پخش بار اقتصادی

Park و El-Galadدر سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰۶ روش PSO را برای حل پخش بار اقتصادی کلاسیک به کار گرفتند. در هر دو مقاله تابع هدف به عنوان ترکیبی از توابع هزینه درجه دوم تکه‌تکه با ناحیه‌های غیر مشتق پذیر (بجای اینکه برای هر واحد نیروگاهی یک تابع هزینه محدب به کار گیرند) فرمول‌بندی شد. این نوآوری در نتیجه اعمال شرایط کاری عملی همانند انواع سوخت‌های مختلف بود. محدودیت‌های سیستم شامل تعادل توان‌های تولیدی و مصرفی که تلفات نیز در نظر گرفته شده بود و همین‌طور محدودیت‌های ظرفیت نیروگاه‌ها بود.
Park تلفات خطوط انتقال را برای راحتی در نظر نگرفته بود. El-Galad در سال ۲۰۰۲ محدودیت‌های جدیدی را به فرمول‌بندی با معرفی ذخیره چرخان سیستم و نواحی کاری ممنوعه^[۴۴] نیروگاه‌ها معرفی کرد. در سال ۲۰۰۳، Gaing یک فرمول‌بندی متفاوت با معرفی محدودیت‌های جابه‌جایی توان ژنراتور در همان مسئله El-Galad در سال ۲۰۰۲ پیشنهاد داد. در کارهای Gaing مقایسه‌ای بین عملکرد PSO و الگوریتم ژنتیک در حل پخش بار اقتصادی انجام گرفت.
در سال ۲۰۰۴، Gaing همان مسئله را با اضافه کردن بارهای متغیر با زمان سیستم علاوه بر محدودیت‌های مرتبط با ژنراتور (همانند محدودیت‌های جابه‌جایی توان در نیروگاه‌ها و مناطق ممنوعه کاری) معرفی کرد. در این تحقیق همچنین محدودیت‌های ذخیره چرخان سیستم و جریان‌های خطوط به عنوان محدودیت‌های نامساوی اعمال شد. در سال ۲۰۰۵،Jaykumar و Victoireتحقیقات Gaing را با تشکیل یک نسخه مرکب از الگوریتم گسترش دادند و برنامه‌ریزی درجه دوم ترتیبی^[۴۵] را برای تنظیم پارامترهای PSO به کار گرفتند.

۲-۳-۲- کنترل توان راکتیو و کاهش تلفات توان

در این زمینه الگوریتم PSO به منظور مینیمم کردن تلفات توان حقیقی سیستم توسط بهینه کردن جریان توان راکتیو در شبکه قدرت به کار گرفته شده است. در سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۱، Fukuyama و Yashida پیشگامان به‌کارگیری PSO در بهینه‌سازی توان راکتیو بودند. در فرمول‌بندی مسئله آن‌ها، هدف پیدا کردن مقدار بهینه بعضی متغیرهای کنترلی که می‌توانستند تلفات توان حقیقی کل را حداقل کنند، بود. متغیرهای کنترلی شامل تنظیم کننده‌های ولتاژ، تپ ترانسفورماتورها و مقدار توان راکتیو جبران کننده‌ها با توجه به محدودیت‌های مساوی و نامساوی بود. با توجه به این نوع متغیرهای کنترلی، مسئله جزء مسایل بهینه‌سازی غیر خطی با اعداد صحیح مرکب طبقه‌بندی می‌شد، چرا که بعضی از متغیرها پیوسته و بعضی دیگر گسسته بودند.
در سال ۲۰۰۳، Al-Ghamdi و Mantawy همان مسئله را با یک شبکه نمونه متفاوت بررسی کردند. در سال ۲۰۰۲،Fonseco و Micanda اولین کسانی بودند که رهیافت‌های مرکب PSO را در این زمینه معرفی کردند و استراتژی تکاملی را با الگوریتم PSO برای حل این مسئله تلفیق کردند. در سال ۲۰۰۵، Esmin بانک‌های خازنی موازی را به عنوان تنها متغیر کنترلی در همان مسئله در نظر گرفت. در همان سال، Bompard و Chuanwen یک نسخه مرکب جدید را معرفی کردند که PSO را با تکنیک نقطه داخلی خطی^[۴۶] تلفیق می‌کرد. برای حل مسئله بهینه‌سازی توان راکتیو و برای نشان دادن تأثیر PSO در کنترل توان راکتیو و کاهش تلفات توان، این روش به صورت کاملاً موفقی به یک شبکه قدرت عملی در ناحیه‌ای از چین^[۴۷] اعمال شد. این سیستم شامل ۱۵۱ شین و ۲۲۰ خط انتقال و با ۷۱ متغیر کنترلی بود.
در سال ۲۰۰۴، Coath با یک فرمول‌بندی متفاوت، مسئله‌ای را که تابع هدف در آن حداقل کردن تلفات توان راکتیو در نظر گرفته شده بود را پیشنهاد داد. توان اکتیو خروجی ژنراتورها به عنوان متغیرهای کنترلی اضافی در نظر گرفته شده بود. تفاوت اساسی در فرمول‌بندی مسئله آن‌ها در نتیجه در نظر گرفتن نیروگاه‌های بادی به عنوان یک جزء مدرن در شبکه‌های قدرت بود.

۲-۳-۳- پخش توان بهینه

در سال ۲۰۰۲، Abido الگوریتم PSO را در حل مسئله OPF بکار گرفت. در مسئله OPF هدف پیدا کردن مقدار بهینه متغیرهای کنترلی است به نحوی که تابع هزینه مجموع تمام نیروگاه‌های موجود کمترین مقدار باشد. خروجی توان حقیقی ژنراتورها نیز علاوه بر سایر متغیرهای کنترلی که در مسئله پخش توان راکتیو بکار گرفته شده بودند، به عنوان متغیرهای کنترلی در نظر گرفته شدند. PSO در مواجهه با این مسئله بهینه‌سازی پیچیده که شامل معادلات مساوی و نامساوی زیاد و متغیرهای گسسته و پیوسته بود، بسیار موثر بود.
در سال ۲۰۰۵، Victoire و Jeykumar مفهوم تجمع تأثیرپذیر^[۴۸] را در این الگوریتم برای حل مسئله OPF اعمال کردند. این تکنیک مرکب همگرایی الگوریتم کلاسیک و اولیه را بهبود داد.

۲-۳-۴- طراحی کنترل کننده‌های سیستم قدرت

در سال ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲، Abido از الگوریتم PSO برای پیدا کردن مقادیر بهینه پارامترهای پایدار ساز سیستم قدرت^[۴۹] (P.S.S) استفاده کرد. PSO همچنین در بهینه‌سازی مقدار بهره فیدبک کنترل کننده مورد استفاده قرار گرفته است. در سال ۲۰۰۴، Juang و Lu از الگوریتم PSO برای طراحی یک کنترل کننده فازی برای خازن‌های سری کنترل شده با تایریستور^[۵۰]، به منظور بالا بردن پایداری گذرای سیستم‌های با ادوات FACTS، استفاده کردند.

۲-۳-۵- آموزش شبکه‌های عصبی

شبکه‌های عصبی به یک ابزار با ارزش هوش مصنوعی در بسیاری از زمینه‌های شبکه قدرت تبدیل شده است. در سال ۲۰۰۱، EL-Galad الگوریتم PSO را برای آموزش شبکه‌های عصبی به منظور حفاظت ترانسفورماتورهای قدرت بکار برد. در این تحقیق هدف توسعه مدلی بود که قادر باشد به صورت هوشمند جریان‌های هجومی مغناطیس کنندگی و جریان‌های خطای داخلی در ترانسفورماتور قدرت را تشخیص دهد. PSO برای بهبود دقت و زمان اجرای مراحل شناسایی بکار گرفته شد. در سال ۲۰۰۲، Hirata این الگوریتم را برای بهینه کردن تعیین وزن‌های اتصال^[۵۱] مدل شبکه عصبی به منظور کنترل پایداری شبکه‌های قدرت بکار گرفت.

۲-۳-۶- سایر زمینه‌های شبکه قدرت

در سال ۲۰۰۲، Chang و Lu عملکرد الگوریتم PSO را در زمینه کیفیت توان توسط تجدید بهینه ساختار فیدرها^[۵۲] مورد بررسی قرار دادند. در سال ۲۰۰۵، Victoire و Jeykumar الگوریتم PSO را با برنامه‌ریزی درجه دوم ترتیبی به منظور حل مسئله در مدار قرار گرفتن نیروگاه‌ها، تلفیق کردند.
در سال ۲۰۰۴، Kannan و Slochanal الگوریتم PSO را در زمینه برنامه‌ریزی توسعه نیروگاه‌ها^[۵۳] برای حل مسئله بهینه‌سازی غیر خطی بکار گرفتند. در همان سال و در مقاله‌ای متفاوت آن‌ها این روش را برای بالا بردن سوددهی واحدهای تولیدی با توجه به شرایط خاص بازار و محدودیت‌های متنوع سیستم بکار بردند.
در سال ۲۰۰۴، PSO برای حداقل کردن هزینه بهره‌برداری و احداث تأسیسات در مسئله برنامه‌ریزی توسعه نیروگاه‌ها بکار گرفته شد. همچنین در این زمینه PSO در حل مسایل برنامه‌ریزی توسعه خطوط انتقال نیز بکار گرفته شده است. در سال ۲۰۰۳، Srinvasan و Koay مسئله برنامه‌ریزی تعمیرات دوره‌ای نیروگاه‌ها^[۵۴] را با تکنیک مرکب تلفیق PSO با استراتژی تکاملی حل کردند.
در سال ۲۰۰۴، Tuppadung و Kurutach در مطالعات قابلیت اطمینان شبکه‌های قدرت، PSO را در مسئله بازآرایی کلیدزنی فیدرها^[۵۵] در سیستم‌های توزیع بکار گرفتند. همچنین PSO برای مکان‌یابی مناسب ابزار کلیدزنی در سیستم‌های توزیع بکار گرفته شده است. در سال ۲۰۰۱، Nara کاربرد روش PSO را در پیدا کردن مقادیر بهینه سیستمی متشکل از تولیدات پراکنده و سیستم‌های ذخیره انرژی روشن کرد. در سال ۲۰۰۵، Chunawen و Bompard برای مطالعات برنامه‌ریزی کوتاه مدت سیستم‌های متشکل از نیروگاه‌های آبی از PSO استفاده کردند.
هیچ یک از مقالات ذکر شده نامتعادلی سیستم و طبیعت احتمالی سیستم‌های توزیع را با هم در نظر نگرفته است. در یک سیستم توزیع مدرن که تعداد زیادی منابع تولید پراکنده با منابع طبیعی (همانند خورشید، باد و …) وجود دارد خیلی مهم است که نامتعادلی سیستم و طبیعت احتمالی پارامترهای سیستم در مسئله‌ی جایابی خازن لحاظ شود. در این مساله محدودیت‌های بهره‌برداری احتمالی نباید نقض شود و به جستجوی اقتصادی‌ترین مکان و مقادیر برای نصب خازن‌های موازی به شرط اینکه هیچ یک از محدودیت‌های بهره‌برداری نقض نشود پرداخته می‌شود. با توجه به مزایای غیر قابل انکار الگوریتم PSO و همچنین کاربرد گسترده آن در اکثر مسایل بهینه‌سازی سیستم‌های قدرت، از این روش در حل مساله مذکور استفاده شده است.
فصل سوم
مواد و روش‌ها

۳-۱- مقدمه

در این فصل ابتدا به ارزیابی احتمالی شبکه به روش مونت کارلو پرداخته می‌شود. سپس تابع هدف، ضرایب وزنی مولفه‌های مختلف تابع هدف و محدودیت‌ها ارائه خواهد شد و نهایتاً به نحوه عملکرد الگوریتم PSO و نحوه اعمال الگوریتم به مساله مورد نظر پرداخته خواهد شد.

۳-۲- پخش بار احتمالی به روش مونت کارلو^[۵۶]

برای ارزیابی وضعیت سیستم به ازای تغییرات اطلاعات ورودی با بهره گرفتن از پخش بارهای قطعی لازم است محاسبات برای تمام ترکیبات ممکن اطلاعات ورودی تکرار شود. از آنجایی که بررسی تمام حالات ممکن تغییرات اطلاعات ورودی، نیاز به حجم محاسبات بسیار زیادی دارد، این روش در عمل غیر ممکن می‌باشد. این مشکل با جایگزینی پخش بار قطعی با پخش بار احتمالی که از روش شبیه‌سازی مونت کارلو بهره می‌گیرد، رفع می‌شود.
برای حل مسئله‌ی پخش بار احتمالی، روش‌های متفاوتی نیز وجود دارد[۲۳و۲۴] که در بین آن‌ها، روش مونت کارلو[۲۵] با توجه به دقت و سادگی آن رایج‌تر از بقیه می‌باشد.
اطلاعات ورودی در پخش بار احتمالی به صورت توابع چگالی احتمال می‌باشند. تابع چگالی احتمال اطلاعات ورودی نیز از اطلاعات مربوط به تغییرات هر ورودی در طول مدت مورد مطالعه بدست می‌آید. اطلاعات خروجی نیز به صورت توابع چگالی احتمال می‌باشد. مقادیر امید ریاضی توابع چگالی احتمال اطلاعات خروجی بیانگر مقدار متوسط خروجی مورد نظر و انحراف معیار استاندارد اطلاعات خروجی یک معیار از پراکندگی اطلاعات خروجی حول مقدار متوسط آن می‌باشد. همچنین اطلاعات دیگری را نیز می‌توان از توابع چگالی احتمال بدست آورد، از قبیل احتمال اینکه خروجی مورد نظر در یک محدوده مشخص باشد و یا احتمال اینکه خروجی از یک مقدار معین کمتر باشد. بنابراین گام اول در پخش بار احتمالی داشتن توزیع احتمالی متغیرهای ورودی می‌باشد. گام بعدی در پخش بار احتمالی بدست آوردن توزیع احتمالی متغیرهای خروجی (حالت شبکه) از روی توابع چگالی احتمال متغیرهای ورودی می‌باشد. روش شبیه‌سازی مونت کارلو به صورت بسیار موثری می‌تواند برای این منظور به‌کار رود.
در روش شبیه‌سازی مونت کارلو برای ارزیابی احتمالی سیستم‌های قدرت، متغیرهای ورودی که به صورت متغیرهای تصادفی می‌باشند و توابع چگالی آنها معلوم است، به دنباله‌ای از اعداد تصادفی تبدیل می‌شوند. برای به‌دست آوردن این اعداد تصادفی توزیع احتمالی خاص هر متغیر در نظر گرفته می‌شود. هرچه تعداد نمونه‌های ورودی موجود در این دنباله بیشتر باشد، دقت شبیه‌سازی روش مونت کارلو نیز افزایش می‌یابد. نمونه‌های ورودی هر کدام به صورت جداگانه به روش پخش بار قطعی که در ادامه و در بخش ۳-۳ توضیح داده خواهد شد مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و نهایتاً خروجی حاصل از پخش بار قطعی تمام داده‌های ورودی به صورت یک دنباله ذخیره می‌شوند. از روی داده‌های موجود در این دنباله رفتار تصادفی متغیرهای ورودی قابل بررسی می‌باشد و توزیع احتمالی متغیرهای خروجی بدست می‌آید؛ بدین صورت که ابتدا از روی مقادیر احتمالی ورودی مدنظر، به طور تصادفی یک مقدار معلومی را در تکرار اختصاص می‌دهیم، سپس پخش بار را به روش نردبانی با در نظر گرفتن مقادیر تصادفی فوق انجام می‌دهیم. بعد نتایج بدست آمده از پخش بار را ذخیره می‌کنیم. این تکرار را تا مقدار تکرار j بیشینه‌ی در نظر گرفته شده انجام می‌دهیم. در آخر از مقادیر متعدد بدست آمده در خروجی‌ها استفاده کرده و توزیع احتمالی مربوط به هر شین را استخراج می‌نماییم. توضیحات بیشتر در مورد نحوه‌ی دقیق به‌کار گیری روش مونت کارلو، در بخش ۴-۴ آمده است.
شکل (۳-۱)، فلوچارت نحوه‌ی ارزیابی احتمالی یک سیستم توزیع شعاعی را که ورودی‌های تصادفی آن مشخص و در دست می‌باشد نشان می‌دهد.
شکل (۳-۱): مراحل ارزیابی احتمالی یک سیستم توزیع شعاعی به روش مونت کارلو

۳-۳- پخش بار قطعی شبکه های شعاعی نامتعادل

در شبکه های توزیع انرژی، گاهی از شاخه های تک فاز برای تغذیه بارهای کوچک استفاده می شود. این بارها به صورت پراکنده تشکیل مناطق با چگالی بار کم و پراکنده را می دهند. در این حالت هر یک از فیدرها را به صورت شکل (۳-۲) مدل سازی می شود.

شکل(۳-۲): فیدر توزیع نامتعادل با در نظر گرفتن کوپلاژ بین عناصر سری
برای انجام پخش بار در این شبکه ها لازم است نامتعادلی جریان فازها، اثر کوپلاژ بین فازهای مختلف و اثر زمین در محاسبات منظور گردند. افت ولتاژ در هر قسمت از رابطه (۳-۱) به دست می آید:

(۳-۱)

در رابطه بالا اندیس های ۱، ۲ و ۳ به ترتیب بیانگر فاز های a، b و c می باشد. جریان سیم خنثی طبق رابطه (۳-۲) به دست می آید.