۱۱- افزایش اعتماد، صمیمیت و صداقت در فضای مجازی: پیش از این در استفاده از فضای تعاملی مانند چت، کاربران کمتر شخصیت و هویت خود را به درستی اعلام می کردند اما با شکل گیری شبکه های اجتماعی مردم از لذت استفاده از علم و صداقت دریافتن دوستان قدیمی به همراه اعتماد واقعی را بدست آوردند.
۱۲- برخی از تأثیرات منفی شبکه های اجتماعی نظیر :
شکل گیری و ترویج شایعات و اخبار کذب
تبلیغ و ترویج باورهای خاص با اهداف از پیش تعیین شده
نقض حریم خصوصی افراد
انزوا از محیط های واقعی اجتماعی
نیز قابل تصور است.
۱-۲ اهمیت و ضررت تحقیق:
فضای مجازی، فرصت شکل گیری اجتماعات جدید از کاربران را فراهم می کند. از زمان تونیس^[۱] و تلاش او برای تعریف دو گونه تجمع انسانی یعنی “اجتماع”^[۲] یا همان گمنشافت و گزلشافت، به بعد همه متفکرین علوم اجتماعی و فرهنگی، رودررو بودن محدودیت تعداد و ابتناء بر روابط عاطفی و نه عقلانی را از خصائص بنیانی اجتماع عنوان کرده اند. هر چند روابط کاربران شبکه های اجتماعی مجازی، رابطه ای با واسطه است و نه رودررو، اما بسیاری از پژوهشگران تمایل دارند از”اصطلاح” اجتماع برای اشاره به جمع کاربران شبکه های اجتماعی استفاده کنند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

شبکه های اجتماعی بعنوان یک موضوع در جامعه شناسی، انسان شناسی، جغرافیا، روانشناسی اجتماعی، علوم ارتباطات، علوم اطلاعات، مطالعات سازمانی، اقتصادو زیست شناسی مدرن همانند یک موضوع محبوب در زمینه تفکر و مطالعه پدیدار شده است. بالغ بر یک قرن است که مردم، شبکه اجتماعی مجازی را برای اشاره های ضمنی به مجموعه روابط پیچیده میان افراد در سیستم‌های اجتماعی در تمامی مقیاس ها از روابط بین فردی گرفته تا بین المللی مورد استفاده قرارمی دهند. در سال ۱۹۴۵، بارنز برای نخستین بار از اصطلاح قاعده مند برای مشخص کردن الگو هائی از رشته ها استفاده کرد که مفاهیم شبکه اجتماعی را مشخص می کند و بصورت رایج توسط دانشمندان علوم اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است.
گروه های محدود (مانند قبائل و خانواده ها) و طبقات اجتماعی (مانند جنسیت و قومیت) اندیشمندان بسیاری چون: استفان^[۳] لینتن فرمن، دونالدبارت، نیکولاس بورگاتی، استنلی و اسرمن، هریسون وایت، ولمن، و دیگران کاربرد شبکه های اجتماعی را به تفضیل بیان کرده اند و براهین تحلیلی از کل گرفته تا جزء، از ساختار گرفته تا روابط و افراد، از اخلاق گرفته تا رفتار شبکه های اجتماعی را مورد بررسی قرار داده اند.
امروزه استفاده از خدمات شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا کرده است. هم اکنون فیس بوک بعد ازپرتال بزرگی مثل یا هو و گوگل تبدیل به پر استفاده ترین خدمت اینترنتی شده است بسیاری از نهادهای مختلف جهانی و اینترنتی با اهداف گوناگون و مهمترین آنها تجاری و تبلیغاتی است، دست به راه اندازی شبکه های اجتماعی زده یا در صد خرید سهام مهمترین شبکه های اجتماعی دنیا هستند، نظیر رقابت گوگل و مایکروسافت بر سر سایت مای‌اسپیس و فیس بوک، در رقابت مای اسپیس، پر کاربرترین سایت شبکه اجتماعی دنیا، گوگل برنده شدو در رقابت بر سر فیس بوک، مایکروسافت برنده شد، ضمن اینکه یاهو هم بعد از راه‌اندازی نه چندان موفق”۳۶۰ درجه” به دنبال راه اندازی یک شبکه اجتماعی دیگر است.
بنظر می رسد شبکه های اجتماعی در آینده پیش از این اهمیت پیدا کنند. مسلماً در دنیای حقیقی هیچ گاه افراد علاقمند موضوعات مورد علاقه خودرا به این گستردگی نمی یافتند، توسعه مشارکتهای اجتماعی، تولید محتوای خبرو اطلاع رسانی توسط کاربران، انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، امکان عبور از مرزهای جغرافیایی، شکل گیری خرد جمعی، بیان ایده ها و نظرات بدون سانسور، دسترسی ساده و کامل به کلیه امکانات اینترنتی و بالابودن میزان صداقت و صمیمیت و اعتماد در فضای مجازی و دلایل مشابه دیگری با عث شده است که شبکه های اجتماعی به یکی از مهمترین ارکان اینترنت طی دو سه سال اخیر تبدیل شود.در ابتدا، مفهوم شبکه اجتماعی با حضور اورکات در میان کاربران ایرانی رواج پیدا کرد و در مدت کوتاهی آنقدر سریع رشد کرد که پس از برزیل و آمریکا، ایران سومین کشور حاضر در اورکات شد.
با نگاهی به تعدا کاربران شبکه های اجتماعی پرطرفدار دنیا به آسانی می توان میزان تأثیر گذاری این شبکه ها را درک نمود این شبکه ها مجموعاً بیش از یک میلیارد کاربر دارند و تعامل این کاربران به لحاظ تأثیرات اجتماعی سیاسی و اقتصادی بسیار مهم می باشد.
با شناخت این نوع رسانه ها و میزان تأثیرگذاری آن و نحوه انتشار اخبار و اطلاعات در جامعه می‌توان در مدیریت کردن پیشامدهای حاصل از استفاده از این رسانه هاو بهره گیری مناسبتر از آن در توسعه فرهنگ جامعه موثر بود . با شناخت ظرفیت های این رسانه ها و درک فرصت ها و تهدید‌های آن میتوان بهره لازم را از آن برد.
۱-۳ اهداف تحقیق:
این پژوهش در نظر دارد تا با بررسی رسانه های جدید نظیر فیس بوک، به شناخت بهتر و دقیق تر این نوع رسانه دست یابد و تأثیرات این رسانه نوظهور را بر ماهیت تولید اخبار و انتشار آن در جامعه را مورد مداقه قراردهد.
بدین منظور از بین شبکه های اجتماعی مجاز حاضر، فیس بوک بعنوان هدف اصلی این پژوهش در نظرگرفته شده است. چرا که از جمله مهمترین و پر طرفدارترین شبکه های اجتماعی در ایران محسوب می شود و در بین انواع کاربران شبکه اجتماعی فیس بوک دیدگاه روزنامه نگاران تهرانی عضو در فیس بوک را مورد بررسی قرار خواهد داد.
۱-۴ سوال‌های تحقیق:

آیااعتماد افراد به نهادها در استفاده آنان از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا فیس بوک به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد نسبت به سایر رسانه ها باعث جلب مخاطب بیشتری گردیده است؟
آیا میزان مشارکت اجتماعی افراد در استفاده آنان از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا بی طرفی رسانه های دولتی در استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر نقش دارد؟
آیا بی طرفی رسانه های دولتی در استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا فیس بوک نسبت به سایر رسانه‌ها در تغییر ماهیت انتشار اخبار و اطلاعات به مخاطب موفق‌تر عمل کرده است؟
آیا سن در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا جنسیت در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
آیا تحصیلات در میزان استفاده از شبکه های اجتماعی نقش دارد؟
۱-۵ فرضیه های تحقیق:
بین میزان اعتماد افراد به نهادها و میزان استفاده آنان از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
از دیدگاه پاسخگویان فیس بوک به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد نسبت به سایر رسانه ها باعث جلب مخاطب بیشتری گردیده است.
بین میزان مشارکت اجتماعی افراد و میزان استفاده آنان از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین بی طرفی رسانه های دولتی و استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر رابطه معناداری وجود دارد.
بین بی طرفی رسانه های دولتی و استفاده از شبکه های اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد.
از دیدگاه پاسخگویان فیس بوک نسبت به سایر رسانه‌ها در تغییر ماهیت انتشار اخبار و اطلاعات به مخاطب موفق‌تر عمل کرده است.
بین سن و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین جنسیت و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
بین تحصیلات و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۶ روش تحقیق:
روش تحقیق در پژوهش پیش رو پیمایشی است . پیمایش یکی از روش های اصلی و قدیمی پژوهش در شاخه های مختلف دانش و بویژه در علوم اجتماعی است که مجموعه ای از روش های منظم و استاندارد برای جمع آوری اطلاعات درباره افراد، خانواده ها و یا مجموعه های بزرگتر مورد استفاده قرار می گیرد. جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش از افرادی که به طور منظم انتخاب شده و در گروه های نمونه دسته بندی شده اند صورت می گیرد با گردآوری داده های کمی، ویژگی ها یا نظرات یک گروه خاص (جمعیت) را مورد مطالعه قرار می دهد
پیمایش روشی برای بدست آوردن اطلاعاتی دربارۀ دیدگاه ها، باورها، نظرات، رفتارها یا مشخصات گروهی از اعضای یک جامعه آماری از راه انجام تحقیق است. یا تحقیق پیمایشی (Survey) عبارت است از اجرای پرسشنامه ها روی نمونه ای از پاسخگویانی که از میان جمعیتی انتخاب می شوند. پیمایش بر اساس مراتب روش شناسانه طرح شکل می گیرد؛ بدین ترتیب که هیچ بخشی آغاز نمی شود مگر آنکه مرحله قبلی خاتمه یافته باشد
۱-۷ جامعه آماری:
جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند . هرچه جامعه آماری کوچکتر باشد میتوان آنرا دقیقتر از یک جامعه آماری بزرگتر مطالعه نمود.
در این بررسی روزنامه نگاران تهرانی عضو شبکه اجتماعی فیس بوک با مشخصه ( تحصیلات مرتبط با روزنامه نگاری )جمعیت آماری محسوب می شوند . با توجه به اینکه هیچگونه آماردقیقی از تعداد روزنامه نگاران تهرانی در سال جاری موجود نبود و آخرین آمار مربوط به ۲ سال پیش بود و همچنین عدم وجود آمار از تعداد روزنامه نگاران عضو فیس بوک ، لیست روزنامه های در حال انتشار تهران از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اخذ گردید ، ودر کلیه روزنامه ها ی در حال انتشار پرسشنامه در میان تحریریه روزنامه پخش گردید تا روزنامه نگاران عضو فیس بوک پرسشنامه را تکمیل نمایند .
۱-۸ قلمرو زمانی تحقیق:
به مدت ۴ ماه از ابتدای آبان ماه ۱۳۹۰ تا پایان بهمن ۱۳۹۰
۱-۹ تعریف واژگان و مفاهیم:
شبکه اجتماعی: شبکه‌ی اجتماعی یک ساختار اجتماعی است که از گروه‌هایی- که عموماً فردی یا سازمانی هستند- تشکیل شده است که توسط یک یا چند نوع از وابستگی‌ها به هم متصل‌اند. شبکه‌های اجتماعی در بستر یک جامعه اطلاعاتی پیچیده، کارکرد موثر شبکه (همگرایی) را تصویر می‌کند به بیان دیگر یک شبکه اجتماعی، سایت یا مجموعه سایتی است که به کاربرانی که دوست دارند علاقه‌مندی‌ها، افکار، فعالیت‌های خودشان را با دیگران به اشتراک بگذارند و دیگران هم با آنان به اشتراک بگذارند، این امکان را می‌دهد.
فیس بوک^[۴]: یک سایت اجتماعی است که توسط سازنده جوان خود مارک زاکربرگ^[۵] در چهارم فوریه سال ۲۰۰۴ راه اندازی شد. این سایت هم اکنون از نظر تعداد کاربر عضو و نیز از نظر کارشناسان، در زمینه سایت های اجتماعی، برتر از مای اسپیس و امثال آن و در حقیقت در زمینه کاری خود، سایت شماره ۱ جهان محسوب می شود.
فصل دوم ادبیات تحقیق
۲-۱ بخش اول:
۲-۱-۱ سیر تکامل وسایل ارتباط جمعی:

همه تعاریف f شامل یک ضریب دراگ(C_D) است که بر مبنای عدد رینولدز محاسبه می گردد.
مدلSyamlal-Obrien (Syamlal, Obrien, 1989)
در این مدل ضریبf به صورت زیر تعریف می شود:
(۲-۶۹)
در این رابطه α_l کسر حجمی فاز مایع، v_r,s، سرعت حد فاز جامد، Re_s عدد رینولدز فاز جامد می باشد.
که C_D، تابع دراگ عبارتست از:
(۲-۷۰)
مدلWen,Yu (Wen, Yu, 1966 )
ضریب تبادل سیال-جامد در این مدل به صورت زیر تعریف می شود:
(۲-۷۱)
که در آن:
(۲-۷۲)
و Re_s در مدل های بالا با رابطه زیر تعریف می شود:
(۲-۷۳)
مدل Gidaspow (Gidaspow et al, 1992)
زمانی که α_l>0.8 باشد، ضریب تبادل سیال- جامد به شکل زیر است:
(۲-۷۴)
که در آن:
(۲-۷۵)
وقتی که α_l≤۰٫۸:
(۲-۷۶)
که این مدل برای بسترهای سیال متراکم توصیه می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

ضریب تبادل جامد-جامد
این ضریب، مطابق تحقیق Syamlal به صورت زیر تعریف می شود: (Syamlal, 1987)
(۲-۷۷)
که در آن:
e_ls: ضریب ارتجاعی، C_fr,ls: ضریب اصطکاک بین ذرات فازهای جامد، d_l ,d_s: قطر ذرات فازهای جامد، g_0,ls: ضریب توزیع شعاعی.
فشار جامد
برای جریانات دانه ای در رژیم تراکم پذیر(مثلاً جایی که کسر حجمی جامدها کمتر از مقدار مجاز ماکزیمم است)، فشار جامد به طور مستقل محاسبه می شود و برای عبارت تغییر فشار () در معادله مومنتوم فاز دانه ای استفاده می شود. به دلیل استفاده از توزیع سرعت ماکسولی برای ذرات، دمای دانه ای وارد مدل شده و در روابط فشار جامدها و ویسکوزیته ها ظاهر می شود. فشار جامدها از یک عبارت جنبشی و یک عبارت ناشی از برخوردهای ذرات تشکیل شده است:
(۲-۷۸)
که، e_ss: ضریب ارتجاعی برخوردهای ذرات، g_0,ss: تابع توزیع شعاعی و sθ: دمای دانه ای است. _Sθ، متناسب با انرژی سنتیک نوسانات حرکت ذره است. تابع توزیع به معنی انتقال از شرایط تراکم پذیر به شرایط تراکم ناپذیر است. در حالت عمومی فرض می شود که حداکثر کسر حجمی فاز جامد، ۶۳/۰ می باشد. البته در صورت وجود بیش از یک فاز جامد، رابطه بالا نمی تواند اثر سایر فاز ها را بدست آورد. لذا باید در این حالت از رابطه زیر استفاده شود: (Gidaspow et al, 1992)
(۲-۷۹)
که در آن قطر متوسط، n_p,n_q تعداد ذرات، m_p, m_q جرم های ذرات در فازهای p و q و f تابعی از جرم ذرات و دمای دانه ای آنها است.
که البته این رابطه به شکل زیر ساده می شود:
(۲-۸۰)
تابع توزیع شعاعی
تابع توزیع شعاعی g₀ یک ضریب تصحیح است که وقتی فاز دانه ای جامد متراکم است، احتمال برخوردهای میان دانه ها را اصلاح می کند. این تابع ممکن است به صورت یک فاصله بی بعد میان کره ها بیان شود:
(۲-۸۱)
کهs فاصله میان دانه ها، d_p قطر متوسط ذرات است. از معادله بالا می توان دید که برای فاز جامد رقیق زمانی که s→∞ ،g₀→۱٫ در حالت حدی دیگر وقتی فاز جامد فشرده است، s→۰ و g₀→∞ می رود.
رابطه زیر را برای این تابع بدست آورده شد: (Ogawa et al,1980)
(۲-۸۲)
که: s فاصله میان دانه ها، α_sکسر حجمی ذرات و α_s,max کسر حجمی ذرات در حداکثر حجم پرشدگی هستند.
این رابطه یک تابع تجربی است و به راحتی نمی توان آن را به n فاز با خواص برابر تعمیم داد. به این دلیل برای n فاز جامد از رابطه زیر استفاده می شود: (Ma and Ahmadi, 1990)
(۲-۸۳)
و (Ibdir and Arastoopour, 2005):
(۲-۸۴)
که: و d: قطر ذرات.
وقتی تعداد فازهای جامد بیشتر از یک باشد، دو معادله بالا به صورت زیر بسط پیدا می کنند:
(۲-۸۵)
که معادلات بالا با نتایج داده های تجربی سازگاری خوبی داشته اند (Alder and Wainright, 1960).

تهیه فهرست مهارت‌های مورد نیاز برای مدیران و اعضاء تیم پروژه؛

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تهیه فرایندی جهت انتخاب مدیران و اعضاء تیم پروژه.
شکل ۴-۳۱- مقایسه میانگین امتیاز شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی مساعدت در استخدام و بکارگیری تیم پروژه
۴-۲-۴-۵- آموزش
همان طور که در تحلیل همبستگی اشاره شد، آموزش با ایجاد بسترهای پیاده‌سازی مدیریت دانش پروژه فاقد همبستگی می‌باشد. در شکل ۴-۳۲ آموزش حرفه‌ای مدیریت پروژه کمترین امتیاز را کسب کرده است. این امر دلالت بر عدم آگاهی کافی مدیران پروژه‌های نمونه از علم روز مدیریت پروژه و استفاده آنها از تکنیک‌های قدیمی این علم در سازمان‌ها دارد. بیشترین امتیاز نیز مربوط به دو گزینه‌ی آموزش مقدماتی مدیریت پروژه و آموزش بسته‌های نرم‌افزاری بوده است. مؤلفه‌ی آموزش مدیریت پروژه در میان تمامی ۷ مؤلفه‌ی مربوط به کارکردهای دفتر مدیریت پروژه پایین‌ترین میزان میانگین را به دست آورده است. جهت بهبود وضعیت این کارکرد و نیز ایجاد همبستگی بین آن و بسترهای پیاده‌سازی مدیریت دانش پروژه راهکارهای ذیل ارائه می‌گردد:
آموزش علم روز مدیریت پروژه؛
برگزاری آزمون‌های داخلی جهت ارزیابی آموزش ارائه شده و سطح علمی مدیران پروژه؛
آموزش تکنیک‌ها و نرم‌افزارهای پیشرفته مدیریت پروژه.
شکل ۴-۳۲- مقایسه میانگین امتیاز شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی آموزش مدیریت پروژه
۴-۲-۴-۶- مشاوره و ارشاد
میانگین امتیازات کسب شده‌ی شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی مشاوره و ارشاد در شکل ۴-۳۳ نمایش داده شده است. در تحلیل همبستگی، مشاوره و ارشاد مدیریت پروژه دارای همبستگی با ایجاد بسترهای پیاده‌سازی مدیریت دانش پروژه بوده است. به نظر می‌رسد علی رغم ارائه راه ‌حل ‌ها، منابع اطلاعاتی مناسب و برگزاری جلسات هم‌اندیشی توسط دفتر مدیریت پروژه، مدیران پروژه به نحوه استفاده از این منابع و راه ‌حل ‌ها آشنا نمی‌باشند. راهکارهایی که می‌توان معرفی نمود عبارتند از:
استفاده از مدیران باتجربه،‌ برای حل مشکلات مدیران کم‌تجربه؛
آموزش تکنیک‌های مناسب جهت حل معظلات از قبیل:
روش دلفی؛
طوفان فکری؛
روش استخوان ماهی؛
تحلیل SWOT.
شکل ۴-۳۳- مقایسه میانگین امتیاز شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی مشاوره و ارشاد
۴-۲-۴-۷- مدیریت سبد پروژه
میانگین امتیازات کسب شده‌ی شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی مدیریت سبد پروژه در شکل ۴-۳۴ نمایش داده شده است. در تحلیل همبستگی مدیریت سبد پروژه فاقد همبستگی با ایجاد بسترهای پیاده‌سازی مدیریت دانش پروژه بوده است. از طرفی میانگین امتیازات نمونه‌ها برای این کارکرد نیز پایین بوده است. جهت بهبود این کارکرد و نیز ایجاد همبستگی میان آن با بسترهای مدیریت دانش پروژه راهکارهای ذیل توصیه می‌گردد:
استفاده از بسته‌های نرم‌افزاری مدیریت سبد پروژه؛
آموزش مدیریت سبد پروژه؛
آموزش مدیریت ریسک سبد پروژه.
شکل ۴-۳۴- مقایسه میانگین امتیاز شاخص‌های مربوط به مؤلفه‌ی مدیریت سبد پروژه
۴-۲-۵- خلاصه‌ی یافته‌های بخش آمار توصیفی
یافته‌های حاصل از تجزیه و تحلیل توصیفی صورت گرفته در این فصل به طور خلاصه شامل موارد ذیل می‌گردد:
در ۷۷% از نمونه‌های مورد مطالعه دفتر مدیریت پروژه در نقش حمایتی، خدمات اداری، آموزش و تهیه‌ی استانداردها ایفای نقش می‌کرد و مدیریت مستقیم پروژه‌ها بر عهده‌ی مدیران پروژه گذاشته شده بود و دفتر مدیریت پروژه بجز در موارد معدود مسئولیتی در آن خصوص نداشت؛
نزدیک به نیمی از سازمان‌های مورد پژوهش سابقه‌ی فعالیت دفتر مدیریت پروژه‌ را کمتر از ۵ سال عنوان نموده‌اند؛ در حدود ۲۵% از سازمان‌ها این سابقه ۵ تا ۱۰ سال بوده و در حدود ۲۵% دیگر نیز زمان پیدایش دفتر مدیریت پروژه ۱۰ تا ۱۵ سال بوده است؛
دفتر مدیریت پروژه در ۴۹% موارد در سطح استراتژیک قرار داشت و به همه‌ی سازمان خدمات ارائه می‌داد، در مقابل سایر حالتی که فقط به پروژه خدمات ارائه دهد و یا به یک دپارتمان خدمات ارائه دهد (۴۰%)، در ۱۱% موارد نیز مسئولیت مدیریت یک پروگرام را بر عهده داشت؛
در ۶۴% از نمونه‌های مورد بررسی، بیش از ۷۰% پروژه‌های سازمان تحت سرپرستی یکپارچه دفتر مدیریت پروژه قرار داشتند. برخی دلایلی که نمی‌توان همه‌ی پروژه‌ها را تحت سرپرستی دفتر مدیریت پروژه قرار داد را می‌توان موارد ذیل عنوان نمود: الف) برخی پروژه‌ها به دلیل بزرگ بودن و یا برخورداری از اهمیت استراتژیک بالا باید مستقیماً تحت سرپرستی مدیر عامل باشند؛ ب) برخی پروژه‌ها از نظر جغرافیایی بسیار پراکنده هستند.
از نظر سطح بلوغ فرایندهای مدیریت پروژه، ۳۶% از نمونه‌های مورد مطالعه در این پژوهش، در سطح یک بلوغ فرایندهای مدیریت پروژه، ۴۷% در سطح دو و ۱۷% نیز در سطح سه بلوغ جای گرفته‌اند؛
در ۶۶% از نمونه‌های تحقیق سیستم مدیریت اطلاعات وجود داشت و ۳۴% از آنها دارای این سیستم نبوده‌اند. همچنین تنها ۲۵% از سازمان‌های کارفرمایی مورد مطالعه دارای سیستم مدیریت اطلاعات بوده‌اند؛ در حالی که ۸۰% از سازمان‌های پیمانکاری و ۷۵% از سازمان‌های مشاوره‌ای مهندسی از این سیستم برخوردار می‌باشند؛
در مورد وضعیت مدیریت دانش در سازمان‌ها، ۲۱٫۳% از نمونه‌های مورد مطالعه از نرم‌افزار Share point استفاده می‌کنند و ۲۹٫۸% از نمونه‌ها هیچکدام از ابزارهای مدیریت دانش را در اختیار ندارند. همچنین ۱۲٫۸% از نمونه‌ها از سایر نرم‌افزارها، ۱۰٫۶% از فرم ثبت درس‌آموخته‌ها و ۲٫۱% از سامانه آنلاین مدیریت دانش بهره می‌جویند. ۲۳٫۴% از نمونه‌ها نیز بیش از یک گزینه را به عنوان ابزار مدیریت دانش در سازمان خود انتخاب نموده‌اند. لازم به ذکر است که در ۵۸% از سازمان‌های کارفرمایی و در ۲۴% از سازمان‌های پیمانکاری مطالعه شده، هیچ‌یک از ابزارهای مدیریت دانش وجود نداشت؛ در حالی که تمامی سازمان‌های مشاور و مدیر طرح نمونه در این تحقیق از حداقل یکی از ابزارهای مدیریت دانش برخوردار بوده‌اند؛
نتایج ارزیابی موجودیت متغیر مستقل تحقیق بیانگر آنست که از نظر افراد نمونه آماری، تعهد وظایف اداری پروژه با میانگین ۳٫۵۱ و روش‌ها و استانداردهای مدیریت پروژه با میانگین ۳٫۴۸ بالاترین میزان و مؤلفه‌ی آموزش مدیریت پروژه هم با ۲٫۶۵ کمترین میزان را داراست. میانگین کلی کارکردها و وظایف دفتر مدیریت پروژه نیز برابر با ۳٫۱۱ به دست آمده است؛
نتایج بررسی موجودیت بسترهای مناسب جهت پیاده‌سازی مدیریت دانش در سازمان‌های پروژه‌محور نمونه حاکی از آن است که از نظر افراد نمونه آماری مؤلفه‌های فرهنگ سازمانی و نیروی انسانی درگیر در پروژه‌ها با میانگین ۳٫۰۶ و مؤلفه‌ی مدیریت با میانگین ۳٫۰۴، بالاترین میزان و مؤلفه‌ی ساختار هم با ۲٫۵۲ کمترین میزان را داراست. میانگین کلی بسترهای پیاده‌سازی مدیریت دانش نیز برابر با ۲٫۸ به دست آمده است.
۴-۳- آمار استنباطی
در این بخش جهت تحلیل استنباطی داده‌های به دست آمده از پرسشنامه‌های تکمیل گردیده در ابتدا نرمال بودن کلیه‌ی داده‌های مربوط به متغیرها مورد بررسی قرار گرفته، سپس متناسب با فرضیه‌ها و سؤال‌های تحقیق، با بهره‌گیری از آزمون‌های مناسب آماری نظیر رگرسیون خطی ساده، ضریب همبستگی پیرسون و همچنین تحلیل واریانس یکراهه Anova مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند.
۴-۳-۱- آزمون نرمال بودن داده‌ها
از آنجا که نرمال بودن توزیع متغیرها در رگرسیون، از مهمترین پیش­فرض‌ها می­باشد، پیش از بررسی فرضیه ­های تحقیق، با بهره گرفتن از آزمون ناپارامتریِ کولموگروف – اسمیرنوف، فرض نرمال بودن توزیع داده ­های بدست آمده­ی مربوط به هر یک از متغیرها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از انجام آزمون کولموگروف اسمیرنوف که به صورت زیر نوشته می­ شود، در جدول ۴-۲۳ خلاصه شده است.

H₀ (فرض صفر): توزیع داده ­ها، نرمال می­باشد؛
H₁ (فرض مقابل): توزیع داده ­ها، نرمال نمی ­باشد.

جدول ۴-۲۳- نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف

ارزشیابی در برنامه ریزی درسی و آموزشی:
ارزشیابی در ارتباط با برنامه ریزی درسی و آموزشی به معنای کسب اطلاع در مورد کیفیت برنامه و میزان موفقیت و مفید بودن آموزش می باشد. از طریق ارزشیابی مناسب می توان به قضاوت در مورد برنامه و یا آموزش پرداخت و به اجرای برنامه، ادامه آموزش و یا اصلاح و ایجاد تغییرات لازم در آن پرداخت (میرزابیگی، ۱۳۸۴).
اصول ارزشیابی پیشرفت تحصیلی
ارزشیابی براساس اصول و قواعدی باید انجام گیرد. با اینکه ماهیت و ویژگی های دوره های تحصیلی و مواد درسی در روش ارزشیابی تأثیر دارد ولی صرفنظر از این عوامل ارزشیابی به عنوان یک فعالیت در فرایند آموزش طبق اصولی انجام می پذیرد:
ارزشیابی بخش جدایی ناپذیر فرایند یاددهی ـ یادگیری است.
هدف غایی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی اصلاح و بهبود فرایند یاددهی ـ یادگیری است.
توجه به رشد همه جانبه دانش آموزان. در ارزشیابی باید به جنبه های مختلف رشد بدنی، عاطفی، عقلی، اجتماعی، اخلاقی و حرکتی دانش آموزان توجه شود.
اصل توجه به آمادگی دانش‌آموزان. در طرح ریزی و اجرای انواع برنامه های ارزشیابی باید به آمادگی های جسمانی، عقلی، عاطفی و روانی دانش آموزان توجه شود. (ملکی، ۱۳۸۶).
انواع ارزشیابی در برنامه درسی دوره پیش از دبستان:
با توجه به قصد و غرض از ارزشیابی که عبارت است از بدست آوردن شواهد مربوط به تغییرات انجام شده در رفتار یادگیرندگان، هر نوع مدرک معتبر و هر روش مناسبی در این زمینه می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
مشاهده معلم: مشاهدات ساده معلم در طی روز از فعالیتهای مختلف کودکان با توجه به اهداف دوره، این مشاهدات را می توان از طریق عواملی چون پویایی جلسه ی دور هم نشستن، گفتگو، جست و جو و بارش فکری انجام داد.
نمونه های کار از فعالیتهای کودکان در زمینه های مختلف: بسیاری از مربیان مراکز پیش دبستانی پوشه هایی برای هر کودک که حاوی نمونه های کار آنهاست تهیه می کنند. طبیعتاً تک تک کارهای هر کودک در پوشه نگهداری نمی شود بلکه فقط نمونه های متناوب و دوره ای در سراسر تحصیلی در پوشه گذاشته می شود، به این طریق معلم قادر خواهد بود که در صورت لزوم کارهای قبلی هر کودک را در پیش روی داشته و با وضعیت و کار فعلی او مقایسه نماید چنین مجموعه ای از کارهای کودک می تواند به معلم در مورد نحوه پیشرفت و یا گام های لازم برای تقویت سطوح ویژه ای از رشد کودک اطلاعات مناسبی بدهد علاوه بر موارد فوق از آزمونها نوارهای ویدیوئی، نقطه نظر خود کودکان و نظر سایر مربیان و بزرگسالان برای جمع آوری اطلاعات استفاده می شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مشاهده بازیها و کارهای تخیلی: مشاهده بازیهای تخیلی کودکان از کارهای مهم وضروری مربی می‌باشد در این شیوه رفتارها و حرکاتی مانند تقلید، آزمایش و تغییر شکل اشیاء همدلی، توانایی قرار دادن خود به جای دیگری، همبازیهای تخیلی، تعابیر خیالی، داستانهای تخیلی استفاده جدید از قصه‌ها، ساختن، بازیهای جدید، رهبری در بازی و درک زیباشناسی، نقاشی و بیانات شفاهی هنگام نقاشی و طرح مورد مشاهده، بازنگری قرار می‌گیرد و با توجه به آن مربی در مورد خلاقیت کودک ارزشیابی می‌کند.
چک لیست ارزیابی: چک لیست ها شامل مواردی هستند که بر سطوح مختلف رشد کودک از قبیل شناختی، حرکتی، زبان آموزی، خلاقیت، اجتماعی، عاطفی و … تمرکز دارند و هر سه ماه یکبار از وضعیت عمومی کودک چک لیست تهیه می گردد.
نظرات والدین کودک: یکی دیگر از مواردی که در ارزشیابی کودک در برنامه درسی دوره پیش دبستان مد نظر هست استفاده از نظرات والدین در مورد رشد کودک در سطوح مختلف می باشد. برای این کار می توان پرسشنامه ای که در آن به همه سطوح از قبیل شناختی، عاطفی، جسمانی، اجتماعی و … اشاره شده تهیه کرد و از اولیای کودک در مورد آنها نظرخواهی کرد (پیری، ۱۳۸۸).
آموزش و پرورش دوره پیش دبستان:
براساس تجربیات و بررسی های روانشناختی و تربیتی سالهای اول کودکی در رشد و پرورش کودکان نقش مهمی دارد. زیرا شکل گیری شخصیت و رشد همه جانبه فرد در این دوره بیشتر انجام می شود. دوره پیش دبستانی در رشد مفاهیم و معانی و اموری که کودک در زندگی روزمره با آنها مواجه است نقش مهمی بر عهده دارد. آموزش و پرورش پیش دبستانی درواقع نقطه ورد یک حرکت طولانی و مهم در زندگی کودکان ماست نکته مهم این است که بچه ها بعد از ۵ سال تجربیات مختلف و فراز و نشیبهای گوناگون که در زندگی خانوادگی طی می کنند وارد پیش دبستانی می شوند و اولین تجربه رسمی در نظام آموزشی و پرورشی کشور را پیدا می کنند. این برخوردهای اولیه در تنظیم شخصیت کودکان و شکل گیری خصوصیات رفتاری و اعتقادی او و خصلتها و منشهای او بسیار تعیین کننده است و از نظر کمی هم به خاطر شمول و تعداد زیادی از نوآموزان و اجباری شدن دوره پیش دبستانی این دوره، چه در کشور ما و چه در کشورهای دیگر نسبت به سطوح دیگر اهمیت بسزایی دارد. درواقع اولین سنگ بنای سازندگی شخصیت کودکان و نهایت سازندگی اجتماعی در همین سالهای اولیه گذاشته می شوند لذا هم از نظر کیفی و هم از نظر کمی این دوره از اهمیت خاصی برخوردار است (قاضی، ۱۳۸۳).
ویژگی نوآموزان دوره پیش دبستانی
سنین سه تا شش سالگی (دوره دوم کودکی)، دوره کودکستانی یا پیش دبستانی نامگذاری می شود درواقع در این دوره است که شخصیت کودک شکل می گیرد. کودک بسیار پرتحرک و پرجنب و جوش است به بازی علاقه فراوان دارد و بدان وسیله احساساتش را بروز داده به شناخت محیط می پردازد کودک نسبت به محیط کنجکاو و به همکاری با دیگران علاقه مند است و تکلم و توانایی های ذهنی او رشد سریع دارند در این دوره همانندسازی با والدین انجام می گیرد، فراخود یا وجدان ظاهر می شود و بروز رفتارهای دفاعی برای مقابله با موقعیتهای اضطراب آور و مخاطره انگیز آغاز می گردد و برای شناخت خصوصیات کودکان پیش دبستانی که برای برنامه ریزان، مدیران ومربیان ضرورت دارد جنبه های گوناگون رشد آنان را بررسی می کنیم:
رشد جسمانی
پسران در سه سالگی تقریباً ۹۵ سانتیمتر قد و پانزده کیلوگرم وزن دارند و دختران اندکی کوتاهتر و سبکتر از پسران هستند. دختران در پنج سالگی ۱۰۸ سانتی متر قد و بیست کیلوگرم وزن دارند و پسران کمی بلندتر و سنگینتر از آنان هستند. سرعت افزایش قد و وزن در چهار سالگی کمتر از سه سالگی و در پنج سالگی کمتر از چهارسالگی است. در این دوره رشد، بالاتنه و دور سر بتدریج کند می شود و دختران بیشتر بافت چربی و پسران بافت ماهیچه ای دارند. در شش سالگی، پاها رشد سریع دارند و قامت کودک کشیده می شود. استخوانها و عضلات و دستگاه عصبی کودک در این دوره بیشتر رشد می کند و استخوانها سفت تر شده، بر حجم و اندازه آنها افزوده می شود تا سن سه سالگی تقریباً تمام دندانهای شیری می رویند و کودک می تواند از غذاهای بزرگسالان استفاده کند. در پایان این دوره کودک یک یا دو دندان دائمی در جلوی دهان دارد. از چهار سالگی بر سرعت رشد عضلات افزوده می شود به طوری که حدود ۷۵ درصد افزایش وزن کودک در پنج سالگی به رشد عضلاتش مربوط می شود. عضلات درشت تر زودتر از عضلات ریزتر رشد می کنند. رشد عضلانی به عواملی نظیر وراثت سلامتی، تغذیه، خواب و استراحت و میزان فعالیت کودک بستگی دارد. رشد عضلانی، کودک را بتدریج برای انجام دادن اعمال پیچیده آماده می سازد. در این دوره، تنفس کودک کندتر، ولی عمیق تر می شود ضربان قلب منظم تر می گردد، فشار خون به طور ثابت افزایش می یابد و نظام عصبی بسرعت رشد می کند در سه سالگی مغز کودک ۷۵ درصد و در شش سالگی نود درصد وزن زمان بزرگسالی را دارد. در این دوره کودک بتدریج در برابر بیماریهای عفونی مقاومتر می شود و در برابر عفونتها، درجه حرارت بدن کودک نوسان کمتری پیدا می کند و کنترل ادرار بخوبی انجام می شود.
رشد حسی ـ حرکتی
حواس کودک در سه سالگی فعال است و او را در دریافت و تفسیر محرکها یاری می دهد. رشد عصبی‌ـ عضلانی موجب تحرک کودک در زمینه های متعدد می شود و سپس تمرین و تکرار، حرکات را بهبود می بخشد. کودک در دو سالگی با دقت و ظرافت بیشتری راه می رود، می دود به آسانی دور خود می چرخد، بدون کمک دیگران از پله ها پایین و بالا می رود. از بلندی می پرد و مدتی می تواند روی یک پا بایستد. کودک در سه سالگی می تواند مکعبهای چوبی را روی هم قرار دهد و یک ورق کاغذ را به طور افقی و عمودی تا کند. کودک سه ساله، محرکها را به صورت کل دریافت می کند و تشخیص بالا و پایین و چپ و راست است برایش مشکل است. از این رو نمی تواند تفاوت بین دو مثلث را که قاعده یکی بالا و دیگری پایین باشد تشخیص دهد. در چهار سالگی می تواند یک ضربدر یا دایره روی کاغذ بکشد. کودک پنج ساله می تواند خطوط مستقیم را در تمام جهات بر روی کاغذ بکشد و به طور مشخص تصویر یک آدم را رسم کند و فاصله و وزن اشیاء را تقریباً حدس بزند. برخی کودکان پنج ساله، تفاوت بین حروف وارونه و عادی را بدرستی نمی تواند مشخص کنند در حدود شش سالگی کودک توانایی توپ بازی و پرتاب توپ را که به مهارتهای مختلف بینایی و حرکتی نیاز دارد به دست می آورد. به دلیل عدم احساس خستگی از تکرار عمل و نیز انعطاف پذیری بدن، این دوره مهمترین زمان برای آموزش مهارتهای حرکتی نظیر نشانه زدن مو، کشیدن تصاویر و خطوط، پریدن از بلندی، ایستادن روی یک پا، چرخیدن دور خود و تا زدن و قیچی کردن کاغذ معرفی شده است. هر چه سن کودک به انتهای این دوره نزدیکتر شود. علاقه او به بازی کردن با همسالان بیشتر شده بازیهایش حالت اجتماعی به خود می گیرد. همچنین در این دوره، بازیهای دختران و پسران از یکدیگر تفکیک می شود. پسران بازیهای دشوار و دختران بازیهای ساکت و آرام را ترجیح می دهند.
رشد ذهنی
رشد ذهنی که به سازگاری کودک با محیط کمک می کند با تکلم، حافظه ادراک، استدلال و حل مسأله همراه است. پیاژه هوش را کیفیتی می داند که سبب سازگاری فرد با محیط می شود و به فکر و اندیشه سازمان می دهد. سازگاری دو جنبه تلفیق و تطابق دارد. بوسیله تلفیق، کودک مشاهداتش را با معلومات و درک خودش از موقعیت ارتباط می دهد و گاهی نیز اطلاعات و یافته های جدید را به گونه ای تغییر می دهد تا بتواند آنها را جزئی از سازمان ذهنی خود بکند. کودک از طریق تطابق، سازمان ذهنی اش را با وضعیت محیطی هماهنگ می سازد، یا آنکه محیط را طوری سازمان می دهد که با ساخت ذهنی او همراه و همگام باشد. به نظریه پیاژه رشد ذهنی در این دوره در مرحله پیش عملیاتی قرار دارد که به دو مرحله پیش ادراکی (پیش مفهومی) و تفکر شهودی تقسیم می شود. در مرحله پیش مفهومی که سنین دو تا چهار سالگی را در برمی گیرد ـ مفاهیم ذهنی کودکان به معنی واقعی کلمه مفهوم نیستند و جامعیت ندارند زیرا هنوز کودک به مفهوم طبقات کلی دست نیافته است. خودمحوری و جاندار انگاری اشیاء در این مرحله بین کودکان شایع است و کودک از طریق سمبولها با اشیاء و امور ارتباط برقرار می سازد، برای نمونه، دختر دو تا چهار ساله که با عروسکش بازی می کند گویی در دنیای واقعی با آن در ارتباط است. در مرحله تفکر شهودی ـ که چهار تا هفت سالگی را در برمی گیرد تفکر کودک بیشتر جنبه ادراکی دارد و بر شکل ظاهری امور مبتنی است کودک گر چه می تواند به حل مسأله بپردازد نمی تواند دلایل آن را توضیح دهد. کودک در این مرحله از رشد ذهنی بر جنبه های مشخص امور تکیه می کند و استدلالش بازگشت ناپذیر است. کودک علی رغم رشد نسبی تفکر و مفهوم سازی، به تماس عینی با اشیاء نیاز دارد و مفاهیم ذهنی او تا حدود بسیاری به آنچه می بیند وابسته است. کودک در سه تا شش سالگی در یادگیری کلمات و ساختن جملات به سرعت پیشرفت می کند و می تواند چندین جمله را پشت سر هم بیان کند و کاربرد صحیح اسامی، صفات، افعال و قیود را در جمله بدون آموزش مستقیم و از طریق ارتباط با اطرافیان بتدریج یاد می گیرد در این زمان، تکرار کلمات بین کودکان رواج دارد و در پسران بیش از دختران شایع است. کودک چهار ساله یک کلمه را برای تشریح و طبقه بندی دسته ای از اشیاء و مفاهیم به کار می برد برای مثال کلمه اتومبیل را برای معرفی تمام وسایل حمل و نقل به کار می برد.
رشد عاطفی:
در این دوره کودک نه مانند دوره اول کودکی احساساتی است و نه مانند بزرگسالان می تواند عواطفش را کنترل کند او از نظر عاطفی به بزرگسالان آشنا وابسته است و حالت عاطفی متغیر و ناپایداری دارد ودر پنج سالگی سازگارتر است و در رفتارش آرامش و تعادل بیشتری مشاهده می شود در کودکان پیش دبستانی، اضطراب، ترس، حسادت و ناکامی شایع است. عوامل متعدد از جمله ممانعت از بروز پرخاشگری، تولد برادر یا خواهر و طرد شدن توسط والدین یا دوستان موجب اضطراب او می شود کودک که می خواهد خود را از اضطراب و احساسات ناخوشایند حاصل از آن برهاند. هنگام مواجهه با موقعیت اضطراب آور از مکانیسمهای دفاعی متعددی استفاده می کند از مکانیسمهای دفاعی شایع بین کودکان پیش دبستانی می توان احتراز از موقعیت اضطراب آور و بازگشت به رفتارهای دوره اول کودکی را نام برد. ترس، یکی از عواطف کودکان پیش دبستانی است که آموخته می شود وجود مقدار معینی از ترس برای حفظ سلامتی کودک لازم است تا او را از خطرهای احتمالی به دور نگه دارد. کودک در موقعیتهای ترس آور به اعمالی نظیر گریه و جیغ زدن فرار و شکایت متوسل می شود ترس کودکان پیش دبستانی قابل پیش بینی نیست و شیوه های مقابله با آن متفاوت است. محرکی ممکن است کودکی را بشدت بترساند در حالی که همان محرک در کودک دیگر ممکن است ترسی ایجاد کند. کودک پیش دبستانی بسیاری از ترسها را از مادر می آموزد و ترسهای مشترک بین کودک و مادر به درمان نسبتاً طولانی نیاز دارد.
حسادت یکی دیگر از عواطف کودکان پیش دبستانی است که از محرومیت و اضطراب ناشی می شود حسادت، واکنش کودک نسبت به عوامل مزاحم و محرومیت زاست. کودک می ترسد مبادا محبت و توجه والدین را از دست دهد چنانچه با حسادت کودک به طریق مناسبی برخورد نشود و ادامه و شدت یابد سازگاری او مختل می شود.
پرخاشگری، بازگشت به رفتارهای کودکانه، اجتناب از مادر و دیگر اعضای خانواده و سرکوبی از جمله واکنشهای کودکان حسود محسوب می شود که برای کاهش حسادت در کودکان توجه بیشتر والدین و روابط خانوادگی مطلوب نیاز هست. پرخاشگری که بر اثر عدم توانایی کودک در کنترل خود پدید می آید ممکن است وسیله ای یا خصمانه باشد در پرخاشگری وسیله ای کودک با توسل به رفتارهای پرخاشگرانه اسباب بازی یا شیء مورد نظرش را از دیگران می گیرد. در پرخاشگری خصمانه، کودک با اعمال پرخاشگرانه قصد آسیب رسانی و صدمه زدن به دیگران دارد با افزایش سن کودک، فراوانی پرخاشگری وسیله ای کاهش می یابد و پرخاشگری خصمانه نسبتاً رواج بیشتری پیدا می کند چرا که کودکان پرخاشگر معمولاً به خانواده های پرخاشگر تعلق دارند (شفیع آبادی، ۱۳۸۵).
رشد اجتماعی
کودک بتدریج از طریق ارتباط با دیگران بر مهارتهای اجتماعی خود می افزاید در این دوره، دوستان و همبازیها تأثیر بسزایی در رشد اجتماعی کودک دارند و بر اثر آمیزش با همسالان در کودکستان و کوچه بتدریج پی می برد که برخی از آموخته هایش مناسب و مقبول نیست و باید تغییر یابد. اگر کودکستان از امکانات کافی برخوردار باشد مهارتهای اجتماعی کودک را افزایش می دهد او در آنجا به یادگیری و تجربه می پردازد و روش های ارتباط با دیگران را می آموزد و به نقاط قوت و ضعف خود پی می برد کودکستان باید بر قوه ابتکار و اعتماد به نفس کودک بیفزاید و مهارتهای اجتماعی او را گسترش دهد و رفتارهای نامناسب او را اصلاح کند. کودکان پیش دبستانی بیشتر با همجنسهای خود دوست می شوند و در گزینش همبازی، تشابهات جسمانی و خانوادگی و سنی را در نظر می گیرند روال انتخاب دوست بتدریج دگرگون شده، دوستیهای موقتی و زودگذر بتدریج به دوستیهای عمیق و پایدار در دوره های بعد مبدل می شود. کودک پیش دبستانی، وابستگی شدیدی به اعضای خانواده دارد. کودک برای حل مشکلات، از والدین کمک می طلبد و برای انجام دادن و ادامه کارها به اطمینان و تسلی آنان نیازمند است و همواره دوست دارد همراه والدین باشد مادر، کودک را به کسب استقلال تشویق کرده وا نتظار دارد که کارهای شخصی اش را خود بکند. کنترل پرخاشگری و رقابت صحیح با دیگران از علائم رشد اجتماعی محسوب می شود رقابت کودکان با یکدیگر متفاوت است برخی بشدت رقابت می کنند و عده ای رقابت را دوست ندارند کودک نیل به برتری و غلبه بر دیگران را در خانواده می‌آموزد و رفتارهایی که در این جهت باشد بوسیله والدین تقویت می‌شود کودکانی که با خواهران و برادران خود رفتار مناسبی دارند با دیگران کمتر به رقابت نامناسب می‌پردازند (همان منبع).
همانند سازی که بدان وسیله کودک رفتار فرد یا افراد مورد علاقه خود را الگو قرار می دهد در رشد اجتماعی او بسیار اهمیت دارد برای ایجاد همانندسازی خواست کودک و نیز تقویت رفتارهای مطلوب او توسط اطرافیان ضرورت دارد کودک از رفتار والدین تقویت می کند و چون تشویق می شود بتدریج به انجام دادن آن خو می گیرد به نظر روان کاوان کودک در همانندسازی با والدین با عقده اودیپ و اکثراً مواجه می شود در پسرها عقده اودیپ حاصل می شود که زاییده تمایل او به جلب توجه و محبت مادر و حسادت به پدر است در دخترها اکثراً پدید می آید که در آن دختر در صدد جلب توجه و محبت پدر بر می آید و از مادر دور می شود حل عقده اودیپ در تکوین شخصیت نقش مهمی دارد و اگر به طریق مناسبی با آن برخورد نشود ‌آثار نامطلوبش دردوره نوجوانی و بزرگسالی بروز خواهد کرد. کودک سه ساله میل به مشارکت و همکاری دارد به بازی علاقه مند است و با کودکان کوچکتر از خودش با مهربانی رفتار می کند در چهار سالگی با دوستانش روابط اجتماعی متقابل برقرار می سازد و به بازیهای گروهی علاقه مند می شود از دستورات والدین و بزرگترها سرپیچی می کند و به مخالفت با آنان برمی خیزد. کودک شش ساله توقعات و انتظارات بسیاری از اطرافیان دارد و خواستار احترام از جانب دیگران است همچون گذشته از انجام دادن دستورات دیگران سرباز می زند و لجوج و سرسخت است.
رشد اخلاقی
چون کودک پیش دبستانی با توجه به میزان رشد ذهنی، امور را براساس پیامدها و نتایج تفسیر می کند تشویق و تنبیه در تنظیم رفتار اخلاقی اونقش مهمی دارد یعنی کودکان پیش دبستانی، اعمال خود را بر پایه اجتناب از مجازات و دستیابی به پاداش انجام می دهند همچنین کودک به علت ضعف حافظه، علی رغم تذکر والدین به کارهای نادرست گذشته ادامه می دهد در این سن نافرمانی کودک باید بیشتر یک فراموشی کودکانه تلقی شود رفتار والدین، اولین الگوی اخلاقی برای کودکان است آموزش عملی دستورات اخلاقی پسندیده به کودک و بازداشتن مناسب او از ارتکاب کارهای ناپسند در رشد اخلاقی کودک پیش دبستانی حائز اهمیت است کودک باید بتدریج بیاموزد که راستگو و امین باشد (همان منبع).
مهمترین هدفهای آموزش در دوران اولیه کودکی
هدفهای آموزشی در زمینه های زیر را می توان در تنظیم برنامه درسی خردسالان منظور کرد:
اجتماعی شدن
دستیابی به ارزشها
کسب صلاحیت فکری
یادگیری نظامهای زبانی
یادگیری راه های بیان خود
زیبایی شناسی
یادگیری مهارتهای جسمانی
کسب خودمختاری شخصی
اجتماعی شدن:
در جامعه ما خانواده به عنوان اولین نهاد اجتماعی مطرح است در امر اجتماعی کردن کودک در هر کاری، از تعلیم آداب توالت رفتن گرفته تا آموزش شیوه غذا خوردن، لباس پوشیدن و ایجاد رابطه با دیگران، در وهله اول والدین مسؤل هستند. در جامعه ای به گوناگون و پیچیدگی جامعه ما که در آن کودکان ناگزیر از داشتن تماس با گروه های اجتماعی گوناگون می باشند باید خانواده را در راه به انجام رساندن این امر مهم یاری کنیم مدرسه، همراه با دیگر مؤسسات باید در هر چه بیشتر اجتماعی کردن کودکان با خانواده مشارکت داشته باشد معلمان می توانند مهارتهای کودک را در جهت کار با گروه های مختلف و زندگی در میان محیط های اجتماعی گوناگون پرورش دهند آنان می توانند به کودک کمک کنند تا قوانین و مقررات مربوط به رفتار در محیط های مختلف و نیز نحوه ایجاد ارتباط با مسؤلان مشاغل مختلف را بیاموزند. درواقع کودک در محیط رسمی آموزشی موقعیت خود را به عنوان یک فرد مستحکم می سازد که این سبب اجتماعی شدن او می گردد البته کودک در سالهای اول زندگی بصورت فردی کاملاً اجتماعی شده در نمی‌آید طی سالها با موقعیتهای تازه بیشتری آشنا می شود و بر اعمال و روابط بیشتری تسلط پیدا می کند مهد کودک، کودکستان و سالهای دبستانی می‌توانند برای کودک بصورت خط حائلی در آیند که او را در راه رسیدن به دنیای بزرگ خارج از محیط خانواده یاری دهند آنها همچنین می توانند به کودک کمک کنند تا راه و رسم رفتار متقابل اجتماعی را فرا گیرد چرا که این رفتار هنگام بروز قابل انتقال به موقعیت جدید می باشد (اسپادک، ۱۳۸۳).
دستیابی به ارزشها
هنگامی که کودک خردسال وارد روند آموزش رسمی می گردد فردی خودمحور (Self- centered) است. نظام انگیزشی کودک عبارت است از: برخورد با نیازها و خواسته های ضروری خود او و پاسخ به درخواستهای والدینش لازم است این نظام آنچنان گستردگی پیدا کند که موجب گرایش کودک به درک اندیشه و احساس دیگران شود او باید نظام ارزشی فرهنگ بزرگسالان را نیز جذب کند. مدرسه نظام ارزشی و پاداشی خاص خود دارد. کودک خردسال باید این مسأله را بیاموزد که چیزهایی را مهم بشمارد که مدرسه و معلمانش به آنها اهمیت می دهند گر چه بیشتر چیزهایی که کودک در دبستان می آموزد در آینده برایش اهمیت دارد ولی چنین به نظر می رسد که کودکان پنج یا شش ساله به این مسأله توجه چندانی ندارند ارج نهادن به موفقیت در فعالیتهای مدرسه نوعی ویژگی عالمانه محسوب می شود به رغم آنکه کودک ممکن است قبل از ورود به مدرسه با نحوه این ارج نهادن آشنا شده باشد معلم نمی تواند مبنا را بر چنین تصوری بگذارد. گاه کودک نظامهای انگیزشی را از طریق الگو قرار دادن رفتار اطرافیان می آموزد در مواردی دیگر شاید معلمان بخواهند برنامه های تنظیم شده ای را ارائه دهند تا از طریق آن کودک به نظامهای انگیزشی مورد قبول نزدیک شود.
کسب صلاحیت فکری

بر اساس ماده (۹۴) قانون، درآمد مشمول مالیات مؤدیان موضوع فصل مالیات بر درآمد مشاغل، عبارت است از کل فروش کالا و خدمات، به اضافه سایر درآمدهای آنان که مشمول مالیات فصول دیگر شناخته نشده پس از کسر هزینه­ها و استهلاکات.
همچنین طبق مواد (۹۵) قانون، صاحبان مشاغل به سه دسته^[۳۹۰] تقسیم می­شوند و طبق ماده (۹۶) نیز صاحبان مشاغل موضوع بندهای (الف) و (ب) معرفی شده ­اند و صاحبان مشاغلی که در فهرست بندهای فوق قرار نمی­گیرند، تحت عنوان صاحبان مشاغل بند (ج) می­باشند.
مطابق ماده (۱۰۱) قانون، درآمد سالانه مشمول مالیات مؤدیان فصل مالیات بر درآمد مشاغل، تا میزان معافیت موضوع ماده (۸۴) قانون^[۳۹۱]، از پرداخت مالیات معاف^[۳۹۲] و مازاد آن به نرخ­های مذکور در ماده (۱۳۱) قانون، مشمول مالیات خواهد بود. البته باید توجه داشت که نرخ­ها و معافیت­های مالیات بر درآمد حقوق که بر اساس ماده (۸۴) و (۱۳۱) قانون محاسبه می­شد، پس از تصویب قانون بودجه سال جاری، دارای تغییراتی شده است.
اصلی­ترین و بدیهی­ترین حکم عدالت مالیاتی، رعایت برابری در صورت وجود شرایط یکسان است. در بخش مالیات بر درآمد مشاغل نیز رعایت این جکم ضروری است. بنا بر مفاد تبصره ماده (۹۳) قانون،^[۳۹۳] درآمد شرکت‌های مدنی (اعم از اختیاری یا قهری) و همچنین درآمدهای ناشی از فعالیت‌های مضاربه در صورتی که عامل (مضارب) یا صاحب سرمایه شخص حقیقی باشد تابع مقررات مالیات بر درآمد مشاغل خواهد بود. همچنین بنا بر تبصره ماده (۱۰۱) قانون،^[۳۹۴] در مشارکت­های مدنی اعم از اختیاری یا قهری، شرکاء حداکثر از دو معافیت استفاده خواهند کرد و مبلغ معافیت به­ طور مساوی بین آنان تقسیم و باقی مانده سهم هر شریک جداگانه مشمول مالیات خواهد بود. در ادامه این تبصره آمده است شرکایی که با هم رابطه زوجیت دارند از لحاظ استفاده از معافیت در حکم یک شریک تلقی و معافیت مقرر به زوج اعطا می­گردد.
نکته قابل توجه در ماده فوق این است که در مشارکت­های مدنی، زمانی که بین شرکاء رابطه زوجیت وجود داشته باشد، این معافیت به زوجه تعلق نمی­گیرد، لیکن در بقیه موارد که رابطه خویشاوندی از نوع فرزندی، خواهر- برادری، والدینی و غیره بین شرکاء وجود داشته باشد کلیه شرکاء می­توانند از معافیت مالیاتی مذکور (حداکثر تا میزان دو معافیت سالانه) استفاده نمایند. عدم تعلق دو معافیت سالانه برای زوجینی که رابطه شراکت دارند در عین حالی­که سایر شرکا از آن بهره­مند هستند دارای تعارض شدید با مبانی عدالت مالیاتی است مطابق اصل بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، “همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند”^[۳۹۵] از اصولی است که اشاره به لزوم برخورد مساوی با زنان دارد. لذا جا دارد این موضوع در اصلاحیه­های بعدی قانون مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد و چنین شرکایی که رابطه زوجیت دارند، نیز همانند سایر شرکا از این معافیت استفاده نمایند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

یکی دیگر از انواع درآمد مشاغل درآمد حاصل از وکالت است. طبق ماده (۱۰۳) قانون، وکلای دادگستری و کسانی که در محاکم اختصاصی وکالت می­ کنند مکلف­اند در وکالت­نامه­ های خود، رقم حق­الوکاله­ها را قید نمایند و معادل پنج درصد آن بابت علی­الحساب مالیاتی روی وکالت­نامه تمبر الصاق و ابطال نمایند که در هر حال مبلغ تمبر حسب مورد نباید کمتر از میزان مقرر در زیر باشد:
الف) در دعاوی و اموری که خواسته آنها مالی است، پنج درصد حق­الوکاله مقرر در تعرفه برای هر مرحله.
ب) در مواردی که موضوع وکالت، مالی نباشد یا تعیین بهای خواسته قانونا لازم نیست و همچنین در دعاوی کیفری که تعیین حق­الوکاله به نظر دادگاه است، پنج درصد حداقل حق­الوکاله مقرر در آئین­نامه حق­الوکاله برای هر مرحله.
ج) در دعاوی کیفری، نسبت به مورد ادعای خصوصی که مالی باشد، بر طبق مفاد حکم بند الف این ماده.
د) در مورد دعاوی و اختلافات مالی که در مراجع اختصاصی غیر قضایی رسیدگی و حل و فصل می­ شود و برای حق­الوکاله آنها تعرفه خاصی مقرر نشده است از قبیل اختلافات مالیاتی و عوارض توسعه معابر شهرداری و نظایر آنها میزان حق­الوکاله صرفاً از لحاظ مالیاتی به شرح زیر:
تا ده میلیون ریال مابه­الاختلاف، پنج درصد، تا سی میلیون ریال مابه­الاختلاف، چهار درصد نسبت به مازاد ده میلیون ریال، از سی میلیون ریال مابه­الاختلاف به بالا، سه درصد نسبت به مازاد سی میلیون ریال، منظور می­ شود و معادل پنج درصد آن تمبر باطل خواهد شد.
نکته قابل اشاره در خصوص مالیات بر حق­الوکاله این است که در ماده (۱۰۳) قانون، مالیات را بر اساس موضوع مورد وکالت متغیر دانسته است و بیان کرده که اگر دعوای مطروحه، از نوع مالی باشد، می­بایست پنج درصد حق­الوکاله به عنوان مالیات علی­الحساب پرداخت شود و اگر دعوا غیر مالی یا کیفری باشد، پنج درصد حداقل حق­الوکاله مقرر در آیین­ نامه حق­الوکاله برای هر مرحله اخذ خواهد شد. به نظر می­رسد تعیین مالیات مربوطه از طریق نوع دعاوی منجر به بی­ عدالتی در پرداخت مالیات شود چرا که ممکن است در یک نوع از دعاوی که بر اساس این ماده دارای نرخ مالیاتی پائین­تری است، حق­الوکاله بیشتری به نسبت سایر دعاوی دریافت شود و این به معنای آن است که از یک منبع درآمد، در شرایط مساوی، مالیات نابرابر اخذ شده است. پیشنهاد می­ شود به جای تعیین مالیات بر اساس نوع دعاوی، مالیات را با توجه به میزان حق­وکاله اخذ گردد.
یکی از مواردی که در خصوص مالیات بر حق وکالت قابل اشاره است، زمان اخذ این نوع مالیات است. وکلا به موجب ماده مزبور مکلف به ابطال تمبر مالیاتی قبل از دریافت حق الوکاله خود هستند.
چنانچه قبلاً ذکر شد همه اشخاص می­بایست بصورت برابر و یکسان مشمول قواعد و مقررات مالیاتی از هر حیث باشند. ناگفته مشخص است که قانون­گذار در مواجهه با مالیات حق­الوکاله وکلا قائل به تفاوت با سایر مؤدیان شده است که این امر می ­تواند حقوق این دسته از مشاغل را تضییع نماید. اگرچه ابطال تمبر مالیاتی از سوی آن­ها به عنوان مالیات علی­الحساب تلقی می­ شود و قاعدتاً می­بایست در پایان سال مالی با ارائه اظهارنامه نسبت به تعیین و پرداخت مالیات قطعی خود اقدام نمایند لیکن حتی دریافت همان بخش از حق­الوکاله آن­ها، به عنوان مالیات علی­الحساب، قبل از دریافت آن عادلانه نمی ­باشد. این موضوع زمانی حقوق وکلا را دست­خوش تغییر می­ کند که بواسطه عدم انجام وکالت و منتفی شدن آن، از بابت درآمد حاصل نشده، مالیات پرداخت خواهد شد، که این موضوع به تضییع حقوق وکلا خواهد انجامید. لذا لازم است تا وصول مالیات علی­الحساب آن­ها حداقل پس از دریافت آن صورت گیرد.
یکی از مواردی که در نظام مالیات­ستانی حائز اهمیت است، شیوه ­های وصول مالیات است که می ­تواند مجرای طرح بحث عدالت قرار گیرد. در این رابطه ماده (۱۰۴) قانون^[۳۹۶] در خصوص مالیات بر درآمد مشاغل و با اشاره به مالیات تکلیفی مقرر می­دارد: « …کلیه اشخاص حقوقی …. مکلف‌اند در هر مورد که بابت حق‌الزحمه … مبلغی را پرداخت می‌کنند سه درصد آن را به عنوان علی‌الحساب مالیات مؤدی (دریافت‌کنندگان وجوه) کسر و به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نمایند».
آنچه در اینجا از منظر عدالت در وصول مالیات قابل بررسی است «دریافت‌کنندگان وجوه» یا مؤدیانی است که در ازای فروش خدمات به خریداران، به جای بخشی از مطالبات خود، اوراق یا فیش سپرده مالیاتی به عنوان علی‌الحساب مالیات دریافت می‌کنند.
این موضوع در حالی است که در ماده (۱۰۵) این قانون^[۳۹۷] در خصوص مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی آمده است: «جمع درآمد شرکت‌ها (اشخاص حقوقی) مشمول مالیات به نرخ ۲۵ درصد خواهد بود.» آنچه لازم است در اینجا بدان پرداخته شود، روش پرداخت مالیات مؤدیانی است که طی یک سال مالی، به صورت علی‌الحساب مالیات پرداخت نمی‌کنند و فاقد اوراق سپرده مالیاتی هستند.
برای فهم موضوع کلیه اشخاص حقوقی را از نظر فعالیت اقتصادی به دو دسته شرکت­های تولیدی و شرکت­های خدماتی طبقه‌بندی می‌کنیم. گروه اول شرکت‌هایی است که به فعالیت­های تولیدی و بازرگانی مبادرت دارند و معمولاً در پایان سال مالی پس از مشخص شدن سود ابرازی و درج آن در اظهارنامه، وجه مالیات را در هنگام تحویل اظهارنامه و به صورت نقدی پرداخت می‌کنند. گروه دوم نیز شرکت‌هایی هستند که متولی انجام فعالیت خدماتی هستند که در هنگام دریافت حق­الزحمه خود مالیات متلعقه را پرداخت کرده و به هنگام ارائه اظهارنامه مالیاتی، وجه مالیات ابرازی را با ارائه اوراق سپرده مالیاتی تسویه می‌کنند.
برای آنکه به موضوع تبعیض بین این مؤدیان مالیاتی یعنی شرکت‌های تولیدی و خدماتی پی ببریم لازم است مثالی را بیان نماییم. با فرض اینکه شرکت تولیدی طی یک سال شمسی یا مالی، مبلغ ده میلیارد ریال فروش کالا داشته باشد، تمامی این مبلغ به همراه مالیات متعلقه این شرکت، از خریدار کالا دریافت و در حساب سود یا سرمایه وی قرار می­گیرد. اما در مقابل شرکت خدماتی صرفاً امکان دریافت مبلغی بابت فروش خدمات، پس از کسر مالیات متعلقه را دارد چرا که مطابق ماده (۱۰۴) قانون، خریدار خدمت موظف است ۵ درصد از بهای صورتحساب را بعنوان علی‌الحساب مالیات فروشنده خدمات، به سازمان امور مالیاتی پرداخت کند. بنابراین در مقام مقایسه این دو شرکت به لحاظ کسب درآمد، این شرکت تولیدی است که مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال بیش از شرکت خدماتی دریافت کرده است. این شرکت می ­تواند این مبلغ را در حساب سپرده بانکی نگهداری و مبلغ قابل توجهی را به عنوان سود بانکی آن دریافت کند. این سود می‌تواند به عنوان سرمایه در گردش در تأمین مواد اولیه و انجام تولید و فروش مورد استفاده قرار گیرد و موجب کسب سود مجدد شود و علاوه بر آن این سود در حالی به نقدینگی شرکت کمک می‌کند که از پرداخت مالیات نیز معاف است.
در مقابل شرکت خدماتی، تنها اوراقی به ارزش ۵۰۰ میلیون ریال بابت علی الحساب مالیاتی در اختیار دارد که که قابل داد و ستد نیست و ارزش مالی ندارد و برای تأمین کسری نقدینگی خود باید متوسل به اخذ وام شده و کارمزد آن را بپردازد.
در فرض مثال در زمان تهیه صورت سود و زیان و ارائه اظهارنامه مالیاتی اگر مالیات عملکرد هر دو شرکت ۵۰۰ میلیون ریال شود، شرکت تولیدی پس از طی ۱۶ ماه (یک سال مالی و ۴ ماه مدت تحویل اظهارنامه)، این مبلغ را یک­جا و حتی در مواردی به صورت اقساط پرداخت می‌کند ولی شرکت خدماتی پس از انجام هر خدمات و قبل از دریافت حقوق خود، مالیات تکلیفی خود را پرداخت می­ کند
روح مواد قانونی (۱۰۴) و (۱۰۵) دربردارنده تبعیض بین مؤدیان مالیاتی است و نیازمند بررسی و مداقه بیشتری می­باشد. اینکه چرا قانون گذار، مالیات علی‌الحساب از تعدادی مؤدیان مالیاتی دریافت می‌کند و از تعدادی دیگر دریافت نمی‌کند، زمینه ساز ایجاد تبعیض بین مؤدیان مالیاتی شده است.
پیشنهاد می­ شود ماده (۱۰۴) همچنان نسبت به دریافت کنندگان وجوه اشخاص حقیقی برقرار باشد. چرا که بدین وسیله اشخاص حقیقی نسبت به تبدیل وضعیت خود به شخص حقوقی و ارائه اطلاعات مالی به سازمان امور مالیاتی ترغیب شوند ولی حکم ماده مزبور نسبت به «دریافت‌کنندگان وجه نقد» که شخص حقوقی هستند مورد حذف قرار گرفته و آن­ها نیز همانند شرکت تولیدی، مالیات خود را همراه با اظهارنامه پرداخت کنند.
لازم به یاداوری است در تبصره (۱) ماده (۱۰۷) قانون همین موضوع قابل مشاهده است و پرداخت کنندگان وجوه به پیمانکاران ایرانی از هر پرداخت می­بایست ۵/۲ درصد آن را به صورت علی الحساب کم نمایند و ظرف ۳۰ روز به سازمان پرداخت نمایند.

بند پنجم: مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی یا همان مالیات بر درآمد شرکت­ها در بین انواع مالیات­های مستقیم، عمده­ترین رقم مالیاتی را به خود اختصاص می­دهد به نحوی که یکی از شاخص­ های ارزیابی نظام مالیاتی، نسبت مالیات به تولید است. این شاخص به نوعی قدرت تولیدی کشور را مشخص می­ کند، زیرا رابطه مستقیمی بین تولیدات هر کشور و افزایش مالیات وجود دارد و هر قدر نظام تولیدی در کشوری قوی­تر باشد شاخص مذکور بیشتر خواهد بود. به عنوان مثال این نسبت در کشور هلند ۴۳، فرانسه ۳۸، استرالیا ۲۲ درصد است. اما این نسبت در ایران در حدود ۵/۶ درصد است.^[۳۹۸]
در حقوق امروز اشخاص حقوقی را می­توان به اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم کرد.^[۳۹۹] قانون مالیات­های مستقیم در فصل پنجم خود به این­گونه اشخاص اشاره کرده است و میزان نرخ­ها، معافیت­ها و سایر شرایط آن را بازگو و تبیین نموده است.

۱: مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

از میان دو نوع شخصیت حقوقی بیان شده، برخی از اشخاص حقوق عمومی که وجه مشخصه آن­ها، دریافت کمک­های مالی از سوی دولت است بنا به تبصره (۲) ماده (۲) قانون، مشمول پرداخت مالیات بابت درآمدهای حاصل از فعالیت­های اقتصادی از قبیل فعالیت­های صنعتی، معدنی، تجاری، خدماتی و سایر فعالیت­های تولیدی قرار گرفته­اند. علاوه بر اخذ مالیات از درآمد این اشخاص، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی که از آن به مالیات شرکت­ها نیز تعبیر می­ شود، بر اساس ماده (۱۰۵) قانون از تمامی اشخاص حقوقی حقوق خصوصی مطالبه می­ شود.
دریک دسته­بندی کلی اشخاص حقوقی به سه دسته شرکت­های تجاری (بازرگانی)، مؤسسات غیرتجاری (اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی) و موقوفات تقسیم می­شوند،^[۴۰۰] که میزان مالیات بر درآمد آن­ها به موجب فصل پنجم قانون مالیات­های مستقیم مشخص می­گردد.
طبق ماده (۱۰۵) قانون، جمع درآمد شرکت­ها و درآمد ناشی از فعالیت­های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل می­ شود پس از وضع زیان­های حاصل از منابع غیر معاف و کسر معافیت­های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه­ ای می­باشد، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج (۲۵) درصد خواهد بود.
چنانچه در تبصره­های این ماده ذکر شده است این نرخ برای شرکت­های خارجی، داخلی و حتی اشخاص حقوقی غیرتجاری، یعنی آن­هایی که برای تقسیم سود و کسب سود ایجاد نشده‌اند و کارهای خدماتی، عام‌المنفعه یا غیرعام‌المنفعه یا حرفه‌ای به جامعه ارائه می‌کنند، نسبت به فعالیت­های انتفاعی آن­ها یکسان است.
البته استثنائاتی بر این گفته نیز وارد است چنانچه تبصره (۲) ماده (۱۰۵) قانون،^[۴۰۱] مؤسسات بیمه خارجی و مؤسسات کشتیرانی و هواپیمایی خارجی را مشمول نرخ­های مالیاتی ویژه قرار داده است.
به موجب تبصره (۱) ماده (۱۰۵) قانون،^[۴۰۲] برخی از فعالیت­های اشخاص حقوقی که با عنوان مؤسسات حقوقی ایرانی شناسایی شده ­اند، و دارای جنبه غیر انتفاعی هستند، از شمول مالیات خارج شده ­اند. به موجب این تبصره، اشخاص حقوقی ایرانی غیر تجاری^[۴۰۳] که به منظور تقسیم سود تأسیس نشده­اند، در صورتی که دارای فعالیت انتفاعی باشند، از مأخذ کل درآمد حاصل از فعالیت انتفاعی آن­ها، مالیات به نرخ ۲۵ درصد وصول می­ شود.
این­گونه اشخاص با دارا بودن شخصیت حقوقی مستقل به انجام اموری که جنبه غیرتجاری دارند از قبیل کارهای علمی یا ادبی یا امور خیریه یا خدماتی مبادرت می­ورزند و از این طریق درآمدهایی را کسب می­نمایند.^[۴۰۴] حال جای این پرسش است که آیا درآمد حاصل از این قبیل فعالیت­ها مشمول مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خواهد بود یا خیر؟ چنانچه از منطوق آیه بدست می ­آید، قانون­گذار تمامی فعالیت­های انتفاعی این اشخاص را فارغ از آن­که جنبه تجاری دارد یا خیر مشمول مالیات دانسته است. همچنین قید “غیرتجاری” نیز اشاره به شخصیت حقوقی چنین اشخاصی دارد و بیانگر آن است که اشخاص حقوقی که از نوع غیرتجاری باشند، مشمول پرداخت مالیات بر درآمد حاصل از فعالیت­های انتفاعی خود خواهند بود.
از تبصره فوق چنین مستفاد است که صرفاً آن بخش از درآمدهای این اشخاص، از شمول مالیات بر درآمد حقوق خارج شده است، که از بابت هدایا، نذورات و … بدست آمده باشد. به عبارتی چنانچه این اشخاص مبالغی را تحت عنوان هدیه، وقف و سایر موضوعات مشابه دریافت کنند، از بابت آن­ها مشمول مالیات نخواهند بود. در واقع واژه “فعالیت” به این نکته اشاره دارد که مشخصاً درآمدهای حاصل از انجام فعالیت­ انتفاعی، مشمول مالیات می­باشد حال در صورتی که درآمدهای کسب شده ناشی از وقف و هدیه باشد، این درآمدها مشمول مالیات بر درآمد حقوق نخواهد بود، چرا که اساساً این­گونه درآمدها، ناشی از هیچ­گونه فعالیتی نبوده است.
با توجه به مراتب فوق، قانونگذار علی­رغم قبول تفاوت میان اشخاص حقوقی غیر تجاری و سایر اشخاص حقوقی، در فرض انجام فعالیت انتفاعی، از حیث پرداخت مالیات، هیچ­گونه تفاوتی را از حیث پرداخت مالیات بر درآمد آن­ها قائل نشده است. بنابراین از آنجا که هر دوی این اشخاص بواسطه انجام فعالیت­های تجاری، مشمول مالیات قرار گرفته­اند، هیچ تبعیض و استثنائی به نفع اشخاص غیرتجاری ایجاد نشده است.
همچنین عدم دریافت مالیات از آن بخش از درآمدهای آنان که ناشی از فعالیت غیر انتفاعی یا بدون انجام فعالیت توسط آن­ها بوده است را اگر چه می­توان تبعیض دانست ولی این تبعیض از آن­جهت که عموماً در راستای تحقق اهداف غیر تجاری این اشخاص به مصرف امور غیر تجاری می­رسد، جنبه مثبت به خود خواهد گرفت که ما از آن با عنوان تبعیض مثبت یاد می­کنیم. بنابراین ارائه تسهیلات مالیاتی به مؤسسات ایرانی غیر تجاری، اگر چه بر وجود نوعی تبعیض اشاره دارد لیکن استثنائی است که ناشی از نوع شخصیت حقوقی غیر تجاری آن­هاست. بر این اساس اعطای معافیت جنبه فنی دارد که برقراری عدالت را تضمین می­نماید.
نکته قابل توجه در مورد محاسبه مالیات اشخاص حقوقی موضوع تبصره (۱) ماده (۱۰۵) قانون، این است که تا قبل از اصلاحیه ۲۷/۱۱/۱۳۸۰ ، محاسبه مالیات آن­ها به این صورت بود که چنانچه اشخاص مذکور دارای فعالیت انتفاعی بودند و در جمع فعالیت­های خود سود داشتند، این سود، درآمد مشمول مالیات محسوب و به نرخ مذکور در ماده (۱۳۱) قانون مشمول مالیات می­بود. لکن پس از اصلاحیه ۲۷/۱۱/ ۱۳۸۰، و بر اساس مندرجات تبصره (۱) ماده (۱۰۵) قانون، چنانچه اشخاص حقوقی مذکور دارای فعالیت انتفاعی باشند، صرفاً از ماخذ کل درآمد مشمول فعالیت­های انتفاعی آن­ها، مالیات به نرخ مقرر در این ماده وصول می­ شود.^[۴۰۵] آثار و تفاوت تبصره مورد اشاره، قبل و بعد از اصلاحیه بدین صورت است که در حالت اول، مالیات متعلق بر مبنای میزان درآمد کلیه فعالیت­های آن­ها به همراه سایر درآمدهای حاصل شده از بابت وقف و هدیه و … وصول می­شد و بر این اساس چنانچه آن­ها حتی از بابت فعالیت­های غیرانتفاعی سودی بدست می­آوردند، در مأخذ مالیاتی آن­ها محاسبه می­شد اما مأخذ مالیات آن­ها در حالت دوم، صرفاً درآمد فعالیت­های انتفاعی می­باشد. به نظر می­رسد اصلاح این تبصره گامی در راستای حمایت از فعالیت­های غیر انتفاعی و گسترش آن­ها در سطح جامعه و رفع موانع احتمالی سرمایه ­گذاری در این بخش بوده است که این امر حداقل با مؤلفه­ های عدالت مالیاتی ناسازگار نیست.

۲: مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی خارجی

طبق تبصره (۲) ماده (۱۰۵) قانون، اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایـران بـه استثنـای مؤسسات بیمه خارجی موضوع تبصـره (۵) مـاده (۱۰۹)^[۴۰۶] و مؤسسات هواپیمایی و کشتیرانی موضوع مـاده ‌(۱۱۳)^[۴۰۷] این قانون از مأخذ کل درآمد مشمول مالیاتی که از بهره‌برداری سرمایه در ایران یا از فعالیت‌هایی که ‌مستقیماً یا به­وسیله نمایندگی از قبیل شعبه‌، نماینده‌، کارگزار و امثال آن در ایران انجام می‌دهند یا از واگذاری ‌امتیازات و سایر حقوق خود، انتقال دانش فنی‌، دادن تعلیمات‌، کمک‌های فنی یا واگذاری فیلم‌های سینمایی از ایران ‌تحصیل می‌کنند، به نرخ ۲۵ درصد مشمول مالیات خواهند بود. همچنین نمایندگان اشخاص و مؤسسات مذکور در ایران ‌نسبت به درآمدهایی که به هر عنوان به حساب خود تحصیل می‌کنند طبق مقررات مربوط به این قانون مشمول مالیات ‌می‌باشند.
بنا بر تبصره یاد شده، اشخاص حقوقی خارجی و مؤسسات مقیم خارج از ایـران، بواسطه انجام اقدامات تجاری و بکارگیری سرمایه خود در ایران، مشمول پرداخت مالیات هستند. مهمترین مسئله در اینجا که رهیافت­های عادلانه­ای نیز به همراه دارد و متناسب با موضوع بحث ماست، مسئله مالیات مضاعف است که این موضوع در عمل درگیری­هایی را برای سرمایه ­گذاران خارجی ایجاد می­نماید و در صورت عدم جلوگیری از آن موجب تضییع حقوق آن­ها خواهد شد. بدین واسطه ضروری است در بندی مجزا به مقوله مالیات مضاعف اشاره شود.
همانطور که در ماده (۱۰۵) قانون تصریح شده، نرخ مالیات بر درآمد حقوق در ایران معادل ۲۵ درصد درآمد مشمول مالیات می­باشد. حال پرسش اینجاست که آیا نرخ مالیات برای همه شرکت­ها اعم از شرکت­های ایرانی و شرکت­های خارجی بطور یکسان اعمال می­گردد؟ آیا این شرکت­ها دارای معافیت­ها، بخشودگی­ها و مشوق­ها و نیز مأخذ مالیاتی یکسانی می­باشند؟
بر اساس ماده مزبور، که اطلاق دارد، نرخ مالیات بر درآمد تمامی اشخاص حقوقی و شرکت­ها اعم از ایرانی و خارجی، ۲۵ درصد تعیین شده است که بطور یکسان و برابر اعمال می­گردد. در همین رابطه بند (ب) دستورالعمل وزارت امور اقتصاد و دارایی مورخ ۱۰/۵/۱۳۸۰، مقرر می­دارد، “در اجرای مقررات مالیاتی تفاوتی بین مؤدیان ایرانی و غیر ایرانی نبوده و مقررات مربوط باید حسب مورد بدون تبعیض و به­ طور یکسان به عموم مؤدیان اعم از ایرانی و خارجی با توجه به نوع منبع مالیاتی اجرا شود.” این پیش ­بینی ناشی از برابری کلیه اشخاصی است که در یک سرزمین به فعالیت مشغولند، خواه این اشخاص تبعه آن کشور باشند و خواه نباشند. بنابراین برابری در وضعیت آن­ها اقتضاء دارد از لحاظ مالیاتی نیز مشمول احکام یکسان قرار گیرند.
با توجه به ذکر مصادیق درآمدهایی که اشخاص حقیقی یا حقوقی خارجی از بابت بازار موجود در ایران تحصیل می­ کنند، همانند واگذاری ‌امتیازات، انتقال دانش فنی‌، دادن تعلیمات‌، کمک‌های فنی یا واگذاری فیلم‌های سینمایی و … آیا این موارد جنبه احصایی دارد یا خیر؟ در این خصوص دو نظر وجود دارد که یکی بر احصایی بودن و دیگری بر تمثیلی بودن فعالیت­های مذکور در ماده فوق اشاره دارد. این موضوع از آن جهت قابل بررسی است که در فرض تمثیلی بودن این فعالیت­ها، بخشی از فعالیت­های اشخاص حقوقی خارجی از شمول مالیات بر درآمد خارج شده و در نتیجه وضعیت مالیاتی نابرابری را با سایر اشخاص مشابه در داخل و خارج کشور خواهند داشت.