۱-۴٫دیدگاه ابن تیمیه و هم فکرانش در خصوص عصمت پیامبران الهی:
ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه می گوید: « همه بر این امر اتفاق نظر دارند که پیغمبران در
تبلیغ رسالت معصوم‌اند، و مستقرشدن یک اشتباه در شریعت به اتفاق همه مسلمانان ممتنع است، و اطاعت از همه اوامر و نواهی‌ای که پیغمبران از جانب خداوند می‌آورند، به اتفاق همه فرق اسلامی واجب است، باید اخبار پیغمبران را تصدیق کرد و از اوامر و نواهی آنها پیروی نمود، جز گروهی از خوارج که می‌گویند: پیغمبر ص تنها در اموری معصوم است که از جانب خداوند تبلیغ می کند، و نه در آنچه خودش به آن امر و یا از آن نهی می‌کند، و این گروه به اتفاق اهل سنت گمراه می‌باشند.» ^[۴۱۹]
وی در ادامه در بیان اعتقاد خود به آراء جمهور تکیه کرده و می گوید: «و اکثریت مردم ـ و یا بسیاری از آنان ـ ارتکاب کبایر توسط پیغمبران را جایز نمی‌دانند. جمهور که ارتکاب صغایر را جایز می‌دانند، و نیز آنهایی که ارتکاب کبایر توسط پیغمبران را جایز شمرده‌اند، می‌گویند: پیغمبران ارتکاب آن را تکرار ننموده‌اند و بلکه با توبه از آن به منزلت و درجه برتری رسیده‌اند….. خلاصه اینکه ….. مسلمانان در مجازشمردن اشتباهات اجتهادی پیغمبران دو دیدگاه معروف دارند و همگی بر این مطلب اتفاق‌نظر دارند که پیامبران بر آن اشتباه باقی نمی‌مانند، و اطاعت آنها در اموری واجب است که بر آن می‌مانند، و نه اموریکه خداوند آن را تغییر داده و از آن نهی کند، و نه اموری که به اطاعت از آن امر نشده است.» ^[۴۲۰]
بنابراین ابن تیمیه تنها در مقام ابلاغ وحی و تبلیغ رسالت پیامبر را معصوم می داند و در سایر موارد حتی ارتکاب گناه کبیره را با قید عدم تکرار و توبه پس از آن، از ناحیه انبیاء الهی جایز می شمارد. لذا به همین دلیل است که می گوید: «ان النبی یجوز علیه الخطأ و النسیان ، ولا ینکر اصابه الشیطان للأنبیاء بما لا یقدح فی النبوه»^[۴۲۱] : جایز است پیامبر هم خطا کند و هم کارهایی را فراموش کند و هیچ اشکالی ندارد که شیطان بتواند بر انبیاء مسلط شود.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نقد این نظر:
سلفیه در مقام تعلیل ادعای خود به تعدادی از آیات قرآن استناد کرده اند که از ظاهر آنها نوعی اثم و گناه برای رسولان الهی برداشت می شود. آنان عصمت انبیاء الهی را تنها در مرحله تبلیغ وحی می دانند. و آیاتی را که براساس ظاهر، منافی عصمت انبیاء می باشند؛ مصداق این مسأله ـ تبلیغ وحی ـ ندانسته و به تعبیر علامه(ره) با غفلت از قرائن لفظى و مقامى متصل و منفصل، و اکتفاء به فهم عامیانه، حتی به جسارت به ساحت مقدس خداوند و انبیاء (ع) مبتلا شده اند. لذا هنگامی که با اشکالاتی مانند این که: «چگونه پیروی از کسی که جایز است امر اشتباه صادر کند، واجب است؟» ضمن اعتراف به صدور گناه از ناحیه پیامبران الهی ابراز می دارند که پیامبران بر آن اشتباه باقی نمی‌مانند، و اطاعت آنها در اموری واجب است که بر آن می‌مانند، و نه اموری که خداوند آن را تغییر داده و از آن نهی کند، و نه اموری که به اطاعت از آن امر نشده است.
بخش چهارم: امامت
ابتدا باید گفت‌ که علمای‌ شیعه‌، مسأله امامت بعد از رسول اکرم(ص) را جزء اصول‌ مذهب‌ خود شمرده‌اند. البته نه در ردیف‌ اصولی چون توحید، معاد و نبوت‌. زیرا همه شیعه امامیه‌ معتقدند که‌ هر شخصى‌ به‌ مجرد اقرار به‌ توحید و نبوت‌ یا اقرار به‌ شهادتین‌ مسلمان‌ محسوب‌ مى‌گردد. اما‌ پس‌ از آنکه‌ دین‌ خدا ابلاغ‌ شد و مردم‌ به‌ اسلام‌ گرویدند، مهم‌ترین‌ مسأله‌ای‌ که‌ در برابر آنها قرار مى‌گیرد، مسأله امامت‌ است و شاید به همین دلیل است که علامه‌ حلی(ره) مسأله امامت‌ را از “اهم‌ مطالب‌ دین‌ و اشرف‌ مسائل‌ مسلمین‌” دانسته است
علامه حلى (ره) در تعریف امام چنین می فرماید: امام انسانى است که در امور دین و دنیا و اصالتاً در دارالتکلیف ، ریاست عامه دارد.^[۴۲۲]
و نیز شیخ مفید(ره)، در این باره می گوید: امامیه برآنند که باید در هر زمانى امامى موجود باشد که خداوند با او بر بندگان مکلفش احتجاج کند و با وجود او مصلحت در دین به اوج کمال رسد.^[۴۲۳]
صفات امام:
متکلمان و بزرگان امامیه صفات و ویژگیهای مختلفی را برای امام ذکر کرده اند که سه مورد از مهمترین آنها عبارتند از:

1. 1. عصمت:

لزوم عصمت امام از عقاید مسلّم شیعه امامیه است. شیخ مفید در این باره گفته است: «امامانى که در اجراى احکام و اقامه حدود الهى و حفظ شرایع و تربیت بشر جانشینان پیامبرانند، هم چون پیامبران، معصوم اند و صدور گناه صغیره (نیز) از آنان روا نیست. آنان در مسایل مربوط به دین و احکام الهى دچار لهو و نسیان نخواهند شد. این مطلب مورد قبول همه امامیه است؛ مگر افراد شاذى که با استناد به ظواهر پاره اى از روایات که تأویلات درستى دارد، به اعتقادى نادرست گرویده اند.»^[۴۲۴]
علامه حلّى نیز در این خصوص می فرماید: «امامیه بر این عقیده اند که امامان، هم چون پیامبران، باید در تمام دوران زندگى از همه گناهان و پلیدى ها، عمدا و سهوا، معصوم باشند؛ زیرا آنان، همانند پیامبران حافظان شرع الهى اند… ^[۴۲۵]
دلایل قرآنی عصمت امام
از سوی علماء شیعه دلایل عقلی و نقلی فراوانی بر عصمت ائمه اطهار(ع) ارائه شده است ؛ که ما در اینجا به فراخور بحث تنها به استنادات قرآنی این مسأله همراه با دیدگاه های تفسیری ابن تیمیه و ابن قیم اشاره می نماییم:
الف) آیه اطاعت از اولی الامر
یکی از آیاتی که متکلمان و مفسران امامیه با آن بر عصمت امام استدلال کرده اند، آیه اولی الامر است. متن آیه چنین است:
«یا ایها الذین آمنوا أطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم…»^[۴۲۶]
ای کسانی که به آیین اسلام ایمان آورده اید از خدا و رسول خدا و آن کسانی از خود شما که متولی امر رهبری هستند اطاعت کنید… .
تفسیر ابن تیمیه از آیه:
مورد بحث در این آیه، کلمه ” اولی الأمر” است و مقصود کسانی اند که سررشته دار امر رهبری و هدایت جامعه اسلامی پس از پیامبر اکرم(ص) می باشند. در این که این افراد چه کسانی هستند، آراء مختلفی نقل شده است.
ابن تیمیه با استناد به این آیه نظر خود را در مورد عصمت ائمه این گونه بیان می نماید: «اگر کسی قائل به وجود معصومی پس از پیامبر باشد و ایمان به تمام گفته هایش را واجب بشمارد،گو این که لقب نبوّت به او نداده امّا مفهوم و شأن نبی را به او داده است؛پیداست که چنین ادّعایی خلاف دین اسلام و قرآن و سنّت و اجماع گذشتگان امّت اسلامی و امامان آن است؛ زیرا بر اساس آیه مشهور اولی الامر، مرجع رفع اختلافات احتمالی مسلمانان ، فقط قرآن و سنّت است. و اگر کسی قائل به عصمت شخصی غیر از پیامبر باشد، در واقع با توجّه به همسانی معصوم با پیامبران در خطاناپذیری، ارجاع اختلافات به او را واجب شمرده و این،خلاف قرآن است؛از سوی دیگر،پذیرش بی قید و شرط قول معصوم،واجب و مخالفت با او مستوجب تهدید الهی و کیفر اخروی است(نساء ، آیه۱۴) و چنین شأنی در قرآن فقط و فقط به پیامبر داده شده است»^[۴۲۷]
پاسخ:
امرِ مطلق و بی قید و شرط خداوند، به اطاعت از اولی الامر در این آیه و عطف آن بر رسول، بدون تکرار فعل”اطیعوا ” بیانگر آن است که اولی الامر همچون پیامبر(ص)، از ویژگی عصمت برخوردارند. ^[۴۲۸] زیرا تردیدی نیست که خداوند انجام گناه را برای کسی روا نمی دارد و آن را نمی پسندد. به عبارت دیگر، معصیت و گناه مورد نهی خداوند است نه مورد امر او.
از طرفی اگر اولوالامر معصوم نباشند، احتمال این که در امر یا نهی خود مرتکب خطا شوند و دیگران را به انجام گناه فرا خوانند وجود دارد. اکنون اگر چنین موردی پیش آید از یک طرف باید از او اطاعت کرد، چرا که بر اساس آیه مورد بحث، اطاعت از اولوالأمر بدون هیچ گونه قید و شرط واجب است، و از طرف دیگر نباید از او اطاعت کرد چرا که مستلزم ارتکاب گناه است که مورد نهی الهی است. ^[۴۲۹] این نکته ای است که فخرالدین رازی و نیشابوری به درستی به آن آگاهی یافته اند و شیخ محمد عبده نیز به آن اشاره نموده است. ^[۴۳۰]
اما اشکال ابن تیمیه اگر وارد باشد، بر همه اقوال وارد است؛ زیرا مطابق همه اقوال در تفسیر اولی الامر، در منازعات باید به اولی الامر رجوع شود. کسانی که اولی الامر را زمامداران می دانند، رأی آنان را نیز ملاک حل منازعات می دانند، و آنان که اولی الامر را علمای دین می شناسند، رأی آن ها را معیار فصل منازعات می انگارند، و کسانی هم که اهل حل و عقد را اولی الامر می دانند، در منازعات رأی آنان را بر می گزینند. در غیر این صورت اولی الأمر نقش ویژه ای نخواهد داشت و ذکر آن لغو خواهد بود. ^[۴۳۱]
آری، آنچه مسلم است، اولی الأمر در حل منازعات باید بر اساس معیارهای کتاب و سنت داوری کنند؛ خواه اولی الامر را امامان معصوم بدانیم یا آرای دیگری را برگزینیم. بر این اساس، دلیل این که در ادامه آیه فقط خدا و رسول ذکر شده اند و از” اولی الامر” ذکری به میان نیامده است روشن می باشد؛ زیرا مقصود از خدا و رسول، کتاب و سنت و شریعت اسلامی است که باید در حل منازعات براساس آن داوری شود.
علاوه بر این، از آنجا که در صدر آیه اطاعت رسول و اولی الامر عطف بر یکدیگر آمده و أمر أطیعوا بر هر دو وارد شده “ردّ به پیامبر” از ” ردّ به اولی الامر” کفایت می کند. همچنین آیه دیگری از قرآن کریم این اشکال را به طور کلی بر می دارد و آن آیه ۸۳ نساء است که: «وَلَوْ رَدُّوهُ إِلَی الرَّسُولِ وَإِلی أُولِی اْلأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِینَ یَسْتَنْبِطُونَه»: اگر آن را به پیامبر و پیشوایان بازگردانند از ریشه های مسائل آگاه خواهند شد.
امیرالمؤمنین(علیه السلام) در وصیت نامه خود به مالک اشتر می فرماید:
مشکلاتی که در راستای رهبری جامعه برای تو پیش می آید و اموری که بر تو مشتبه می شود را به خدا و رسول او بازگردان، زیرا خداوند فرموده است: «یا ایها الذین آمنوا اطیعواالله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم، فان تنازعتم فی شیء فردوه الی الله والرسول…»
امام(ع) سپس می فرمایند: بازگرداندن امور به خداوند به این است که به محکمات قرآن استناد شود، و بازگرداندن به رسول خدا به این است که به سنت قطعی او استناد گردد. ^[۴۳۲]
امام علی(ع) در مسأله حکمیّت نیز می فرمایند:
ما افراد را حاکم نساخته ایم بلکه قرآن را حاکم ساخته ایم. ولی قرآن نوشته ای است میان دو جلد که با زبان سخن نمی گوید و ترجمان لازم دارد، و چون این قوم (قاسطین) از ما خواستند که قرآن را داور میان خود قرار دهیم، هرگز ما از کسانی نیستیم که به کتاب خداوند پشت کنیم. خداوند فرموده است: «… فان تنازعتم فی شیء فردوه الی الله والرسول…» ارجاع مورد نزاع به خداوند به این است که مطابق کتاب خداوند حکم کنیم، و ارجاع آن به رسول خدا(ص) به این است که به سنت او عمل نماییم و اگر مطابق کتاب خدا و سنت رسول حکم می شد، ما به امامت و رهبری به دیگران سزاوارتر بودیم. ^[۴۳۳]
ب) آیه تطهیر:
«إِنَّما یُرِیدُ اللهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً»^[۴۳۴] : همانا خداوند اراده فرمود که پلیدی را از شما اهل بیت دور گرداند و شما را به نهایت پاکی،پاک سازد.
تفسیر ابن تیمیه از آیه:
ابن تیمیه در نوشته‏های قدیمی خود، تنها علی و فاطمه و حسن و حسین(علیهم‏السلام) را مصداق آیه تطهیر می‏داند: «و قوله تعالی «اِنَّما یُریدُ اللّه‏ُ لِیُذهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرا» صحیح انّ النبی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله قد خصّ به علیّا و فاطمه و الحسن و الحسین. فلما بیّن سبحانه انّه یرید أن یذهب الرجس عن أهل بیت نبیّه و یطهّرهم تطهیرا دعا النبیّ صلی‏الله‏علیه‏و‏آله لأقرب أهل بیته و أعظمهم اختصاصا به و هم: علیّ و فاطمه و سیّدی شباب أهل الجنّه فجمع اللّه‏ لهم بین أن قضی لهم بالتطهیر و بین أن قضی لهم بکمال دعاء النبی»^[۴۳۵] : سخن خدای متعال که فرمود: همانا خداوند خواسته است رجس و پلیدی را از شما اهل بیت دور سازد و شما را پاک و پاکیزه نماید، صحیح است که پیامبر خدا به این آیه علی و فاطمه و حسن و حسین را اختصاص داد. هنگامی که خداوند سبحان اراده فرمود که پلیدی را از اهل بیت پیامبر خود بردارد، و آنان را به عالی‏ترین مرتبه پاکیزگی پاک نماید، رسول خدا نزدیک‏ترین اهل بیت خود را به خویشتن و عظیم‏ترین افراد مخصوص به خود را فرا خواند و آنان علی و فاطمه و دو سرور جوانان اهل بهشت (امام حسن و امام حسین) بودند. پس خداوند برای آنان دو امر را جمع کرد. حکم کرد برای آنان به پاکیزگی و حکم کرد برای آنان به کمال دعای پیامبر.
ابن تیمیه این مطلب را در کتاب خود به نام حقوق آل البیت که پیش از کتاب منهاج السنّه نگارش یافته بود عنوان کرده است؛امّا در کتاب منهاج السنّه گرچه اختصاص آیه به اصحاب «کساء» را انکار نکرده، ولی این آیه را دلیل بر فضیلت عترت وعصمت آنها نیز ندانسته است. ابن تیمیه در منهاج السنّه می‏نویسد: «این سخن خدای متعال (آیه تطهیر) مجرد اراده خداوند برای اهل بیت به تطهیر و دعای پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله برای آنان به تطهیر است. این آیه به این معنی نیست که حقیقتاً خداوند آنان (اهل بیت) را تطهیر کرده است، بلکه این دستوری است که آنان (اهل بیت) به آن مأمور شده‏اند. از بعضی دلایلی که نشانه این است که اهل بیت خود مأمور به تطهیر شده‏اند، نه اینکه خداوند از وقوع تطهیر برای آنان خبر داده است، روایتی است که در صحیح آمده و آن اینکه پیامبر خدا برای علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم‏السلام چادری را استوار کرد. سپس عرض کرد: بارخدایا! اینان اهل من هستند. پس پلیدی را از آنان دور کن و به نهایت درجه پاکیزگی پاکشان گردان. این حدیث را مسلم در صحیح خود از عایشه و صاحبان سنن از امّ سلمه روایت کرده‏اند.»^[۴۳۶]
پاسخ:
نگرش در اظهارات ابن تیمیه می‏نمایاند که او این آیه را دلیل بر فضیلت اهل بیت نمی‏داند و مدعی است که خدا از یک واقعیت (طهارت اهل بیت) خبر نداده، بلکه آنان را به رعایت طهارت دستور داده است. مناسب است نگاهی گذرا به مفاد آیه و دیدگاه های صاحبنظران اسلامی در این زمینه بیفکنیم و ببینیم که آیا واقعاً این آیه کریمه بر فضیلت اهل بیت دلالت دارد یا خیر؟
جدای از سبب نزول آیه که همه قرآن‏پژوهان و آگاهان به اسباب نزول و مفسّران شیعه و سنی و همه محدّثان و صاحبان صحاح و سنن، به تواتر معنوی نقل کرده و آن را مختص علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم‏السلام) می‏دانند، متن آیه بی‏هیچ ابهامی نشان می‏دهد که آیه در شأن عترت و بیانگر اراده الهی به پاکی و پاکیزگی آنان است.
سخن ابن تیمیه مبنی بر اینکه خداوند در این آیه، از وقوع طهارت اهل بیت خبر نداده، بلکه به اهل بیت دستور داده است که خود را تطهیر کنند، سخنی غیر عالمانه و برخاسته از بی‏توجهی به معنای آیه و در عین حال متناقض با سخنان پیشین وی در کتاب حقوق آل البیت است. او در حقوق آل البیت نوشته است که خدا، دو امتیاز را برای آنان جمع کرد، ولی در منهاج السنّه، آن سخنان را فراموش کرده است. البته تناقض در گفته‏های ابن تیمیه، منحصر به این مورد نیست. نمونه‏هایی فراوان از تناقض‏گویی‏های او در تاریخ وجود دارد.^[۴۳۷]
نگرش عالمانه به آیه نشان می‏دهد که آیه در پی صدور چنین مأموریتی به اهل بیت نیست، بلکه آیه کریمه از اراده خداوند به تطهیر اهل بیت سخن می‏گوید.استدلال به آیه تطهیر برای اثبات عصمت اهل بیت منوط به در نظر گرفتن مقدمات ذیل می باشد:
۱٫در صدر آیه شریفه، «اِنَّمَا» آمده که به گفته ادیبان از قوی ترین ادوات حصر می باشد. بنابراین آیه شریفه در مقام بیان حکمی انحصاری می باشد. به گفته مؤلف المیزان در این آیه دو حقیقت در حصر بکار رفته ، یکی انحصار اراده و خواست خدا در بردن و دور کردن پلیدی و دوم انحصار این طهارت در اهل البیت.

یک نام تجاری می‌تواند تا ۶ معنای مختلف در بر داشته باشد:
ویژگی‌ها: نخستین تداعی نام تجاری در ذهن ویژگی‌های خاص است.
مزایا: یک نام تجاری چیزی بیش از مجموعه‌ای از ویژگی‌هاست. مشتریان خریدار ویژگی نیستند، بلکه در پی مزیت ها هستند. ویژگی‌ها می‌بایست به مزایای عملیاتی یا عاطفی تبدیل شوند.
فواید: نام تجاری درباره فوایدی که تولید کننده ارائه می‌دهد هم مطالبی گفتنی دارد.
فرهنگ: نام تجاری ممکن است نشانگر فرهنگ خاصی باشد.
شخصیت: نام تجاری می‌تواند شخصیت خاصی رادر ذهن مجسم کند.
استفاده کننده: نام تجاری نوع مصرف‌کننده ای که کالا می‌خرد یا از آن استفاده می‌کند را نشان می‌دهد.
اگر مخاطبین بتوانند ابعاد شش گانه نام تجاری را در نظر خود مجسم کنند آن نام تجاری از عمق لازم برخوردار است، در غیر اینصورت نام تجاری کم عمق خواهد بود (رشیدی و همکاران، ۱۳۹۲).
۲-۱-۵) وفاداری به برند
وفاداری به برند عبارت است از واکنش رفتاری نسبتاً متعصبانه در خرید که فرد در طول زمان نسبت به برند پیدا می‌کند و این رفتار باعث می‌شود که در فرایندهای تصمیم گیری و ارزیابی از مجموعه نام‌هایی که در ذهن دارد، گرایش خاصی به آن برند پیدا کند. این واکنش تابعی از فرایند های روانشناختی و ذهنی
فرداست.
بهترین تعریف از وفاداری توسط اولیور^[۲۳] (۱۹۹۹) صورت گرفته است. براساس نظر وی، وفاداری منعکس کننده یک تعهد پایدارعمیق به خرید مجدد و مشتری همیشگی بودن یک محصول یا خدمت ترجیح داده شده در آینده است.
وفاداری به نام تجاری به معنی تکرار خرید است که دلیل این رفتار، فرآیندهای روانی است. به عبارت دیگر، تکرار خرید صرفاً یک واکنش اختیاری نیست بلکه نتیجه عوامل روانی، احساسی و هنجاری است (دهدشتی شاهرخ و همکاران، ۱۳۹۱).
انجمن بازاریابی آمریکا(AMA) وفاداری به برندرا چنین تعریف می‌کند: مزیتی که در آن یک مشتری به جای خریدن یک محصول از چندین عرضه کننده آن را بطور مکرر از یک عرضه کننده خریداری نمایند. وفاداری به برند عبارت است از واکنش رفتاری متعصبانه در خرید که فرد در طول زمان نسبت به برند پیدا می‌کند و این رفتار باعث می‌شود که در فرایندهای تصمیم گیری و ارزیابی از مجموعه نام‌هایی که در ذهن دارد گرایش خاصی به برند پیدا کند، این واکنش تابعی از فرایند های روانشناختی و ذهنی فرد است (وظیفه دوست و همکاران، ۱۳۸۹).
کاتلر^[۲۴] واژه وفاداری را بعنوان تعهد پایدار به خانواده، کشور و یا دوستان توصیف می‌کند و معتقد است این اصطلاح در ابتدا با تاکید بر وفاداری به نام تجاری وارد ادبیات بازاریابی شده است )رنجبریان و براری، ۱۳۸۸)
یکی از مهمترین مسائلی که امروزه مدیران سازمان‌ها با آن مواجه اند، نحوه درک بهتری از رابطه بین مفاهیم برند وفاداری مشتری است. وفاداری به برند می‌تواند از راه عملکرد بالاتر از انتظار خریدار بدست آید، به نحوی که خریدار از ارزشی که کسب کرده است، احساس شگفتی کند و آن ارزش را مافوق انتظارات خود تشخیص دهد. وفاداری برند نقش به سزایی در ایجاد منافع بلند مدت برای شرکت ایفا می‌کند، زیرا مشتریان وفادار به برند شرکت نیاز به فعالیت های ترفیعی کم تری نسبت به دیگر مشتریان دارند (عزیزی و همکاران، ۱۳۹۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

وفاداری عبارت است از ایجاد تعهد در مشتری برای انجام معامله با سازمان خاص و خرید کالا وخدمات بصورت مکرر. وفاداری زمانی صورت می‌گیرد که مشتریان قویاً احساس کنند سازمان موردنظر به بهترین وجه نیازهای آنها را برطرف کند. لذا برای تحقق این مسئله آنها باید به سمت ایجاد برنامه وفاداری هم چون موتور محرک وفاداری حرکت کنند (امینی و همکاران، ۱۳۸۹).
وفاداری عبارتست از “وجود یک نوع نگرش مثبت به یک پدیده (مارک، خدمت، مغازه یا فروشنده) و
اما تعریف کاملتری از وفاداری، رفتار حمایتگرانه از آن” (قره چه ودابوئیان،۱۳۹۰).
وفاداری به برند درجه‌ای از مثبت نگری وستیزه جویی که مصرف‌کنندگان بصورت وفاداری فعال و وفاداری انفعالی از خودشان نشان می‌دهند.
وفاداری به برند در زمره ی کاملترین تعاریف پیشنهادی است که توسط” جاکوبی” و” السون”^[۲۵] (۱۹۷۰) ارائه شده است. آنها وفاداری به برند را نشات گرفته از پاسخ رفتاری موجودیت طولانی و غیر تصادفی می‌دانند و اینکه یک فرایند ذهنی خرید است که توسط اجزای تصمیم گیری بدیهی ایجاد می‌شودکه در آن یک برند بیشتر از یک برند دیگر مورد توجه قرار می‌گیرد (لین، ۲۰۱۰).
آکر^[۲۶] (۱۹۹۶) وفاداری به برند را “دلبستگی یک مشتری نسبت به یک برند” تعریف می‌کند مصرف کنندگان وفادار تمایل دارند به محصولات برنددار پول بیشتری بپردازند زیرا احساس می‌کنند که این نوع محصولات نسبت به سایرین برای آنها ارزش بیشتری ایجاد می‌کند. قصد خرید مجدد نیز نشانگر وفاداری به برند است (صفر زاده و همکاران، ۱۳۹۰)
در کل تعاریف وفاداری را می‌توان در سه گروه زیر قرار داد که عبارتند از:
وفاداری معاملاتی- که در آن تغییر یافتن رفتار خرید مشتری در نظر قرار می‌گیرد، هرچند که انگیزه‌های تغییر ممکن است نامشخص باشد. این دسته از وفاداری به جهت اینگونه نتایج تجاری نزدیک‌ترند، از متداول ترین انتخاب‌های سازمان محسوب می‌شود. وفاداری معاملاتی از روش های زیر حاصل می‌شود:
الف- فروش کالاهای جدید: زمانی که مشتری مبادرت به خریدکالاها و خدمات جدید و متفاوتی از همان عرضه کننده کند.
ب- فروش جانبی: زمانی که مشتری کالاها و خدمات بیشتری را از همان عرضه کننده خرید می‌کند.
ج- تکرار خرید: خرید دوباره یک کالا یا خدمت برای ارضای همان نیاز
ت- اصرار: وفاداری مشتری نسبت به یک ناشر کارت اعتباری
وفاداری ادراکی: که در آن نگرش ها و عقاید مشتریان عنصر کلیدی محسوب می‌شود ولی هیچ نوع مدرکی مبنی بر اثرات آن بر روی خرید وجود ندارد. که در آن نگرش‌ها و عقاید مشتریان عنصر کلیدی محسوب می‌شود ولی هیچ نوع مدرکی مبنی بر اثرات آن بر روی خرید وجود ندارد. وفاداری ادراکی از طرف زیر حاصل می‌شود:
رضایت: بطور ساده و روشن، وفاداری در چارچوب میزان رضایت حاصله توسط استفاده کنندگان از کالاها و خدمات احساس می‌شود با این حال رضایت مشتری زمانی که تعداد زیادی از مشتریان عرضه کننده خود را علی رقم سطح بالای رضایتی که از کالاها و خدمات دارند تغییر دهند، ممکن است معیار گمراه کننده ای باشد.
آگاهی: به وفاداری به عنوان میزان شناخته شدن کسب و کار در بازار هدف نگریسته شده که تحت تاثیر توصیه‌های کلامی و یا میزان شناخت عرضه کننده قرار دارد.
وفاداری مرکب: که ترکیبی از دو نوع فوق است (تاج زاده نمین و همکاران، ۱۳۸۹)
آنچه بسیار مرتبط با رضایت مصرف‌کننده و رفتار شکاک آمیز اوست، حوزه وفاداری به مارک است. وفاداری به مارک را می‏توان به‏ عنوان میزانی که مشتری نسبت به یک مارک نگرش مثبت دارد، میزان‏ پایبندی او به مارک مزبور و قصد ادامه خرید آن در آینده تعریف شود. وفاداری به مارک مستقیماً متأثر از رضایت یا نارضایتی از مارک که در طول زمان جمع‏آوری شده و نیز متأثر از کیفیت محصول است. از آنجا که نگهداشتن مشتریان‏ قدیم چهار تا شش برابر کم‏ هزینه‏تر از ایجاد مشتریان جدید است، مدیران بهتر است اولویت نخست را به ایجاد راهبردهایی که وفاداری‏ به مارک را توسعه و حفظ می‏کند،بدهند در همین راستا ایرفرانس‏ ^[۲۷]۱۱برنامه‏ای را برای تقویت وفاداری به مارک‏ در میان «جت نشین‏هایی» که به صورت ماهی یک بار سوار هواپیمای‏ مافوق صوت کنکورد می‏شوند،تدارک دیده است.آنها به این‏ مسافران دائمی بیشتر هدایایی جالب و غیر معمول مانند فیلم ویدئویی‏ از کتاب «زیبا و وحشی» نوشته ژان کوتو را به جای یک‏ برگ‏ تخفیف ۵۰ دلاری جهت بلیط رفت و برگشت سفر ۶۰۰۰ دلاری‏ آتی‏شان می‏دادند. چنان که یک مشاور نامدار بازاریابی عنوان کرده، ظرافت یان کار «پیوند زدن مشتری با بازاریاب» است (موسوی، ۱۳۸۵).
وفاداری به مارک هدف نهایی و غایی شرکتی است که دارای محصولی با علامت تجاری ویژه است اولویت یا ترجیج خرید یک مارک ویژه در یک قفسه محصول توسط مشتری، وفاداری به مارک نام دارد (سبحانی، ۱۳۸۵).
مشتری وفادار به برند به این صورت تعریف می‌شود: هر مشتری که خرید قبلی و بعدی آن یکسان بوده (یعنی از همان برند بخرد) یا خود توصیه کننده ای برای خریددیگران باشد و یا خودش برای خریدبیشتر تلاش نماید (برومیده، ۱۳۸۴).
۲-۱-۶) وفاداری به برند رویکرد نگرشی، رفتاری، وابستگی، ترکیبی؟
۲-۱-۶-۱) رویکرد نگرشی وفاداری به برند
وفاداری نگرشی از اجزای مؤثر و شناختی وفاداری به برند است که به عنوان ترجیح برند،قصد خرید و تعهد بلند مدت مشتری به یک برند و گرایش آنها به تبلیغات دهان به دهان مثبت، تعریف می‌شود . رویکرد نگرشی وفاداری به برند،شاخصهای تعهد،تعلق خاطر و اعتماد به یک برند را در برمی گیرد .(Anisimova , 2007)
رویکرد نگرشی^[۲۸] که فرنیر و او^[۲۹] مطرح کرده‌اند به عنوان یک رویکرد وفاداری مشتری محسوب می‌شود بر اساس این نگرش، تشریح رفتار واقعی مصرف کننده به تنهایی کافی نیست، بلکه انجام یک تجربه و تحلیل و ارائه توضیحی روشن از این مفهوم، نیازمند در نظر گرفتن ساختار نگرش ها، عملکرد مصرف کننده است برخی از شاخص‌های رویکرد عبارتند از: رجحان، قصد خرید، تقدم عرضه کننده (عباس نژاد و همکاران،۱۳۹۰).
مشکلات مواجه شده در سنجه‌های رفتاری، وفاداری به برند نشان می‌دهد که چرا تمایز بین وفاداری به برند و رفتار خرید تکراری اهمیت دارد. رفتار خرید تکراری، به این معنی است که مصرف‌کننده صرفاً به طور مداوم در حال خرید محصول، بدون احساسی خاص نسبت به آن است. در مقابل وفاداری به برند بر این تأکید دارد که مصرف‌کننده دارای رجحان واقعی نسبت به برند می‌باشد.
وفاداری نگرشی، از اجزای مؤثر شناختی وفاداری به برند محسوب می‌شود.این نوع وفاداری به عنوان ترجیح برند، قصد خرید و تعهد بلند مدت مشتری به یک برند و گرایش آن، به تبلیغات دهان به دهان مثبت، تعریف می‌شود. تعهد مشتریان هنگامی برای سازمان ارزشمند و معنادار است که به عملکرد خرید واقعی تبدیل شود (Anisimova, 2007) .
الیور(۱۹۹۹) با ارائه تعریف مبسوط وفاداری مشتری، می‌توان اظهار داشت وفاداری با سه عنصر زیر همراه است.
عنصر رفتاری مشتری که همان تکرار عمل خرید است؛
عنصر نگرشی مشتری که همان تعهد و اطمینان مشتری است؛
عنصر در دسترس بودن که با گزینه‌های زیاد برای انتخاب و انجام عمل خرید همراه است (مومنی و همکاران، ۱۳۹۲).
رویکرد نگرشی به سه قسمت مجزا تقسیم می‌شود:
وفاداری شناختی: به رفتار مشتری منجر شده و به باور مشتری مربوط می‌شود.
وفاداری احساسی: به تعهد و اعتماد مشتری منجر شده و به احساس وی مربوط می گردد.
وفاداری کنشی: به قصد مشتری برای انجام عمل خرید در آینده مربوط می‌شود (حمیدی‌زاده، ۱۳۸۸).
رویکرد اولیه در مورد وفاداری مشتری بر تکرار خرید یا احتمال خرید مجدد محصول متمرکز است اما به تدریج انتقاداتی از سوی پژوهشگرانی از قبیل دی و همکارانش صورت گرفت مبنی بر اینکه تکرار خرید ممکن است در نتیجه فقدان انتخاب‌های جایگزین برای مشتری ایجاد شود. در پاسخ به چنین اعتقاداتی، پژوهشگران پیشنهاد ارائه داده‌اند که بررسی و اندازه گیری وفاداری علاوه بر ابعاد رفتاری از طریق ابعاد نگرشی انجام شود (جایا واردهن و همکارانش^[۳۰] ، ۱۹۹۷).
می توان ادعا کرد که دو مسئله مهم انتخاب مشتری و وفاداری مشتری، تمامی تلاش ها در حوزه دانش بازاریابی را تحت پوشش قرار می‌دهند. هرچه باشد هدف اصلی بنگاه‌های اقتصادی از تلاش و رقابت، جذب مشتری و حفظ تعادل و کسب سود بلند مدت از اوست. (Dick & Basu, 1994)
باور جانسون ^[۳۱] (۲۰۰۶) بر این باورند که خدمات یکی از عناصر تأثیرگذار بر روابط مشتریان است و دو راهبرد درک وفاداری مشتریان وجود دارد:

۵۰۸۰

۳۶۶۳

اقتباس از آزمایشگاه امور بررسی کیفی منابع آب استان خوزستان در سال ۱۳۸۴
۱-۳- ضرورت لایروبی و پیامدهای زیست محیطی آن
اجرای طرح‌های لایروبی بنادر، خورها و رودخانه‌ها در ایران در دهه اخیر، روند رو به رشدی داشته، و حجم عملیات لایروبی افزایش یافته است. یکی دیگر از عوامل مهم در بررسی اثرات ناشی از عملیات لایروبی، شناخت آلاینده‌های موجود در مواد لایروبی شده برای پیش بینی اثرات زیست محیطی پروژه‌های لایروبی و ارائه راهکارهایی برای پیشگیری و کنترل اثرات مخرب آن می‌باشد. سال‌ها تخلیه کنترل نشده مواد آلاینده در دریا باعث شده است که رسوبات بستر دریا در مناطق مرکزی بندرگاه‌های بزرگ به مواد سمی به خصوص فلزات سنگین آغشته باشند و قشر قابل توجهی از خاک بستر را آلوده نمایند. این آلودگی‌ها همراه با جابه‌جایی لنگر کشتی‌ها در بستر آب‌ها تا عمق زیادی نفوذ می‌کنند. نخستین مسئله‌ای که در لایروبی بایستی مورد توجه قرار گیرد، شناسایی نوع آلودگی مواد لایروبی شده و شاخص‌های تعیین کننده میزان آن است. باید توجه داشت که برحسب ناحیه مورد سنجش درجه آلودگی رسوبات متفاوت می‌باشد و نمی‌توان لایروبی را دلیل افزایش آلودگی محیط دانست، بلکه با این فرض مهم می‌توان به مطالعه‌ی اثرات منفی احتمالی این پروژه‌ها بر محیط آب و موجودات درون آن پرداخت و راهکارهایی برای محدود سازی این اثرات زیست محیطی اندیشید (کرباسی و شادی، ۱۳۹۱).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۳-۱ اثرات لایروبی بر تغییرات فیزیکوشیمیایی و زیستی محیط آب
بررسی‌های انجام شده، لایروبی را به عنوان یک تهدید مستقیم برای محیط‌های آبی تأیید کرده‌اند، و ورود آلاینده‌ها را از رسوب به درون آب نشان داده‌اند (Newell et al., 1998; Ohimain et al., 2008; Kotta et al., 2009; Sabra et al., 2011) .آلاینده های ناشی از عملیات لایروبی را می‌توان بر حسب ماهیت به تغییرات فیزیکی، شیمیایی و زیستی تفکیک نمود.
در مورد تغییرات فیزیکی می‌توان به افزایش مواد معلق و کدورت آب اشاره کرد ورود رسوبات به ستون آب مجاورشان، بر موجودات درون آن از جمله ماهیان پلاژیک و جوامع بنتیک اثرگذار است (Nightingale and Simenstad, 2011). اگر چه بعضی موجودات از کدورت آب به عنوان استتار از دست شکارچیان استفاده می‌کنند. اما این اغتشاش محیطی با افزایش استرس سبب مهاجرت بسیاری از موجودات متحرک می‌گردد (NOAA, 2011).
به دنبال تغییرات فیزیکی ایجاد شده در فرسایش بستر و هم چنین تغییر در فرایندهای رسوبگذاری، علاوه بر تخریب زیستگاه موجودات کفزی، الگوی انتقال امواج در محیط آب تغییر می‌کند (al., 2006 Skilleter et al., 1991;Nairn, et al, 2004; Messieh et). تغییر در الگوی چرخش آب تعیین کننده‌ توزیع آب شیرین و شور به خصوص در مصب‌ها است. افزایش عمق رودخانه و پیشروی آب شور در این ناحیه، ترکیب گونه‌های ساکن در آب شیرین را تحت تأثیر قرار می‌دهد Nightingale,2001) ).
لایروبی سبب جا به جایی زیر لایه‌‌های بستر رودخانه‌ها می‌گردد، ایجاد این تغییر در شکل طبیعی بستر و توپوگرافی آن مکان و تغییر در ترکیب رسوبات و ایجاد تحرک پذیری آن‌ها وابسته به روش لایروبی به کار برده و حجم رسوبات جا به جا شده می‌باشد. اثرات لایروبی از مکانی به مکان دیگر به نوع رسوبات، توپوگرافی آن منطقه و هیدرودینامیک محیط بستگی دارد. ابزارهای لایروبی با دیگر ادواتی که در محیط آب ایجاد آشفتگی می‌کنند از جمله: اسکالوپ‌ها، کشیدن تور ترال و تکنیک‌های مربوط به نقشه‌های اکوستیک مانند سونار، متفاوت می‌باشد. ابزارهای لایروبی معمولا برای وسعت‌های زیاد با عمق بیشتر به کار می‌روند. گاه لایروب چندین بار بر بستر کشیده می‌شود، و یا لایروبی به دفعات پیاپی و در زمان‌های نزدیک به هم انجام می‌گردد. به همین دلیل این عملیات می‌توانند اثرات بیش‌تر و طولانی‌تری بر هیدرودینامیک آب و ایجاد اختلال در جریان‌های محلی و الگوی رسوب‌گذاری داشته باشند.
افزایش عمق از دیگر اثرات فیزیکی لایروبی ‌می‌باشد که باعث کاهش شدت جریان و ته‌نشینی رسوبات نرم در بستر آب‌ها می‌گردد. از آن‌جا که ترکیب جمعیت‌ها به نوع رسوب بستر و عمق زیستگاهشان، بستگی دارد. طبق مطالعات تغییر در این ویژگی‌ها سبب تغییر در اجتماعات بعدی این مناطق نسبت به قبل از لایروبی می‌شود. در بعضی مناطق این تغییرات تراکم، تنوع و بیومس موجودات ساکن در منطقه و جمعیت‌هایی را که پس از لایروبی به وجود می‌آیند، نسبت به آنچه قبل از آن بوده متفاوت می‌سازد.
بیشتر ماکروبنتوزها در لایه‌های بالایی رسوبات زندگی می‌کنند، برداشتن این لایه سبب جا به جایی این موجودات همراه با رسوبات و تخلیه آن‌ها در مکان‌های دیگر می‌گردد. بیشتر بررسی‌ها نشان داده‌اند که این عمل فیزیکی سبب کاهش۷۰-۴۰% در تعداد و بیومس موجودات و ۷۰-۳۰% کاهش در گونه‌های آن‌ها را تأیید می‌کنند. ناگفته نماند که این اثرات به وسعت لایروبی و زمان انجام آن بستگی دارد (et al., 2011 Hill).
بخش آلودگی شیمیایی را فلزات، سموم و مواد هیدروکربنی شامل می‌شوند. طبق نظر محققین با ایجاد آشفتگی در رسوبات آلاینده‌های شیمیایی به همراه رسوبات نرم در محیط آب رها می‌شوند، و در نتیجه لایه رویی رسوبات برداشته می‌شود. لایه‌های زیرین رسوبات که با کمبود اکسیژن رو به رو می‌باشند، در این لایه‌ بی‌هوازی بیشترین ترکیب مواد سولفیدهای فلزی می‌باشند. لایه برداری سبب می‌شود که این بخش در معرض اکسیژن قرار گیرد. انجام عمل اکسیداسیون در ترکیبات سولفیدی و افزایش مقدار سولفات در محیط، اسیدیته‌^[۱] آب را کاهش می‌دهد، بسیاری از فلزات سنگین در pH پایین به شکل یون‌های مثبت در آب رها می‌شوند (Tack et al., 1999). البته تحرک پذیری فلزات به شدت تحت تأثیر ظرفیت اسیدی شدن(APC)^[2] و یا ظرفیت خنثی شدن(ANC)^[3] محیط بستگی دارد (Tomson et al., 2002).
بررسی‌ها نشان داده‌اند که آلاینده‌ها شامل ترکیبات هیدروکربنی و فلزات سنگین، نه تنها خواص فیزیکوشیمیایی آب را تحت تأثیر قرار می‌دهند و سبب کاهش تنوع گونه‌ای در محیط‌های آبی می‌شوند بلکه با ورود به زنجیره‌ غذایی سلامت انسان را به مخاطره می‌اندازند. به همین دلیل مطالعه‌ اثرات زیست محیطی^[۴] آن از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد (spencer and Leod, 2002;Lumoa, 1989).
بخش بیولوژیکی آلاینده‌ها را می‌توان به موجودات ریز ذره بینی موجود در محیط آب دانست. میکروارگانیسم‌ها و موجودات کوچک ذره‌بینی با افزایش یا کاهش خود محیط آب و کیفیت آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. وجود بعضی از این گونه‌ها مانند کلیفرم، نشان دهنده ورود فاضلاب شهری در آب و افت کیفیت آن به منظور مصرف عموم می‌باشد (EPA, 2004).
۱-۳-۱-۱ کیفیت آب و عوامل مؤثر بر آن
باید توجه داشت که رودخانه‌ها جریانات طبیعی آب هستند که در مسیر خود به دیگر انشعابات می‌پیوندند و به درون اقیانوس یا دریاچه‌ها تخلیه می‌گردند. این آب‌ها به وسیله ذوب شدن یخچال‌ها و دیگر منابع ذخیره طبیعی آب تغذیه می‌شوند اگرچه تنها ۰۰۰۱/۰% از کل آب‌های جهان را شامل می‌شوند ولی محتوی آب و نوترینت از کل نواحی زمین در طول مسیر خود می‌باشند. پس این آب‌ها می‌توانند به طور طبیعی در مسیر خود سنگ‌ها و گل و لای را در خود حل نمایند و به این طریق مقدار بسیاری از یون‌ها در رودخانه‌ها افزایش می‌یابد (UNESCO, 2002;Kumar and Dua, 2009).
امروزه با ازدیاد جمعیت و به علت افزایش فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی، بشر نیز در ورود آلاینده‌ها و ایجاد تغییر آن‌ها سهیم می‌باشد. بررسی ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و تعیین کیفیت آب به مسئله‌ مهم کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت تبدیل شده است. کیفیت آب به عنوان بحث روز و موضوع مورد علاقه‌ عموم در آمده است. همه‌ مردم اهمیت آب را به عنوان نیاز اولیه‌ زندگی می‌دانند. اگرچه خیلی از مردم نسبت به شرایط و کیفیت آبی که امروزه در دسترس آن‌ها قرار می‌گیرد با خبر نیستند. آلودگی آب روز به روز در دنیا افزایش می‌یابد. از طرف دیگر دسترسی به آب به مرور کم شده ‌است. براساس شرایط محیطی، کیفیت آب در خیلی از قسمت‌های دنیا کاهش یافته ‌است و مشکلات مربوط به آب به عنوان یک موضوع جهانی در آمده که نیاز به حل و فصل دارد ( and Febrina, 2011 Susilo).
بنابراین بررسی علمی کیفیت آب و چگونگی تأثیر مواد آلاینده بر آب‌های مورد استفاده، مورد توجه بیش‌تری قرار گرفته است. افزایش صنایع و ورود فاضلاب آن‌ها به رودخانه‌ها، نیاز به بررسی کیفیت آب‌ها را به عنوان آب آشامیدن، آب مورد استفاده‌ کشاورزی و زراعت، ویا زیستگاه جانوران آبزی، الزامی ساخته ‌است (WHO/UNEP, 1997; Bharti and Katyal, 2011;Alobaidy et al., 2010).
اگرچه برای اندازه‌گیری کیفیت آب بسیاری از عوامل از جمله: نوع آلاینده‌ها، حجم و زمان ورود پساب‌ها، تغییر پارامترهای محیطی، میزان آب رودخانه در زمان نمونه‌برداری و دیگر عوامل تأثیر گذار را باید در نظر گرفت cordoba, 2010; Bhardwaj et al 2010)).
در دهه‌ های اخیر با گسترش صنعت صید و صیادی تغییرات قابل توجهی در زیستگاه‌های آبی رخ داده‌ است. به طوری که در انتهای قرن بیستم میلادی، ساختار اغلب زیستگاه‌ها و جوامع ساحلی به دلیل ورود مقادیر زیاد آلاینده‌های شیمیایی، تحت تأثیر واقع شده بود. امروزه وضعیت این نواحی توسط پارامترهای کیفی و کمی متفاوتی ارزیابی می‌شوند. مناطق بندری، کانون تنش‌های محیطی فراوانی به خصوص در شهر‌های پرجمعیت(بیش از یک میلیون نفر) یا بنادر صنعتی و تجاری بزرگ می‌باشند، زیرا این مناطق منبع انواع آلودگی نظیر پساب‌های شهری و صنعتی، معدنکاری، زباله‌های حمل و نقل دریایی و مواد حاصل از لایروبی هستند(UNEP, 2008).
از جمله مواردی که باید به طور دقیق مورد توجه قرار گیرد، تغییر جوامع آبزیان اعم از پلانکتون، بنتوز و نکتون در اثر این گونه فعالیت‌ها می‌باشد. در این راستا، تلفیق اطلاعات مربوط به شیمی رسوبات و ویژگی‌های زیستی آن می‌تواند راه گشا باشد.
ورود آلاینده‌ها به محیط آب، پیامد‌های اکولوژیکی لایروبی، صید با تور ترال، تخریب زیستگاه، بهره برداری بیش از حد از ذخایر وحضور گونه‌های بیگانه و مهاجم همه از تغییرات ایجاد شده توسط انسان در محیط‌های آبی می‌باشد. بررسی مداوم ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آب و رسوب و بررسی تراکم و تنوع موجودات شاخص، روش ارزنده‌ای در کنترل کیفیت محیط زیست دریا وکمک شایسته‌ای در جهت مدیریت هرچه بهتر سامانه‌های آبی می‌باشد(Begum et al., 2009;Biasi and Ranieri, 2006).
با گذشت زمان در طول مسیر رودخانه هم زمان با انجام عمل فرسایش، رسوبات به تدریج در بستر انباشته می‌شوند، و اگر لایروبی صورت نگیرد لنگرگاه پر شده و حمل و نقل و تردد کشتی‌ها با مشکل رو به رو می‌گردد. با توجه به سرعت رسوبگذاری رودخانه، لایروبی به صورت دوره‌ای، انجام می‌شود تا رسوبات جمع شده در کف رودخانه‌ها و دریاچه‌ها جمع آوری شده و عمق مورد نظر به وجود آید. ضمن دست‌یابی به این هدف این عملیات سبب تداوم تجارت بین المللی، صنعت توریسم و کسب لذت از قایقرانی تفریحی و ماهیگیری در محیط‌های آبی می‌شود. فعالیت‌های لایروبی جهت اعمال مدیریت سیستم های آبی ضروری می‌باشند (Wal et al., 2011).
گرچه طبق نظر محققین، این عملیات از جنبه زیست محیطی، اثرات گوناگونی در محیط آب ایجاد می‌کند ولی به منظور دستیابی به راه‌های آبی در بسیاری از کشورهای جهان، با اجرای این پروژه‌ها مقادیر بسیاری از رسوبات بستر دریا، برداشته می‌شوند (Carvalho et al.,2001).
۱-۳-۱-۲ اهمیت ارزیابی کیفیت آب
اهدافی که در مدیریت کیفیت آب مدنظر هستند عبارتند از:
دستیابی به استانداردهای کیفیت آب و حمایت از منافع مصرف‌کنندگان
بهبود کیفیت طبیعی و حفظ منابع تغذیه آب زیرزمینی
احیاء زیستگاه‌ها و حفاظت از گونه‌های آبزی و حیات وحش
تأمین فرصت‌های تفرجی، فضاهای سبز و امکاناتی که به وسیله وجود منابع آبی فراهم می‌گردند.
منبع آلاینده‌های آب‌های سطحی معمولاً ناشی از فعالیت‌های انسانی می‌باشد. انسان‌ها ضمن فعالیت‌های صنعتی و کشاورزی خود، مواد زائد و فاضلاب‌ها را وارد آب‌های سطحی کرده و آن‌ها را آلوده می‌نمایند. اگر چه نباید از عوامل طبیعی صرف‌نظر کرد. آب‌های زمینی شامل ترکیبی از مواد می‌باشند که برخی از آن برای زنده‌ماندن انسان‌ها و حیوانات و گیاهان ضروری می‌باشد گرچه در مواردی همین مواد می‌توانند برای انسان و اکوسیستم مضر واقع شوند. فلزات کم مقدار مانند آلومنیم، کروم، کبالت، مس، سرب، نیکل، نقره، روی و…به طور طبیعی در مقدارهای کم در آب‌های سطحی یافت می‌شوند که از سنگ‌های دگردیسی و آذرین منشأ می‌گیرند. گرچه این مواد می‌توانند حاصل فعالیت‌های انسانی نیز باشند، که اگر غلظت آن‌ها افزایش یابد برای مصرف‌کنندگان و اکوسیستم‌های طبیعی مضر و نامناسب می‌باشند (UNESCO, 2002).
به طور کلی تأثیر فعالیت‌های لایروبی بر کیفیت آب به دو صورت است: ۱- رسوبات معلق که ناشی از فعالیت‌های لایروبی یا دفع مواد حاصل از لایروبی می‌باشد که ایجاد تغییر در کیفیت آب می‌شود.۲- اختلالات حاصل از رسوبات که همراه با تغییرات در خصوصیات شیمیایی رسوبات لایروبی‌شده می‌باشد. لایروبی با تغییرات شیمیایی و رها شدن مواد متقاضی اکسیژن در ستون آب، کاهش DO، کاهش pH، آزاد شدن آلاینده ها و تغییر در قابلیت دسترسی بیولوژیکی آلاینده‌ها، بر نواحی در حال لایروبی تأثیر می‌گذارد. با افزایش مواد متقاضی اکسیژن مانند مواد‌آلی در ستون آب، DO کاهش می‌یابد، که این امر تأثیر شدیدی بر کیفیت آب خواهد داشت. از دیگر عوامل کاهش اکسیژن در محیط آب رها شدن مواد سولفیدی است که با مصرف اکسیژن به سولفات تبدیل می‌شوند و سبب کاهش اسیدیته نیز می‌گردند (Ohimain, 2008).

فرضیه پژوهش: گرایش به نوآوری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۶/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می باشد لذا فرض صفر رد می­گردد بدین معنا که گرایش به نوآوری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان این رابطه ۲۵۶/۰ می­باشد با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) در گرایش به نوآوری به میزان ۲۵۶/۰ درصد استراتژی بازاریابی تحت تأثیر قرار می گیرد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعات چن و دیگران (۲۰۱۳) کیم (۲۰۰۶) یوسف زای و همکاران (۲۰۰۳) و نارمکی و دیگران (۱۳۸۸) همسو و هم جهت می باشد.
فرضیه فرعی ۲: شاخص ریسک پذیری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه صفر: شاخص ریسک پذیری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد.
فرضیه پژوهش: شاخص ریسک پذیری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۶/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرض صفر رد می­گردد بدین معنا که شاخص ریسک پذیری بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان این رابطه ۳۴۹/۱ می باشد. با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) در ریسک پذیری به میزان ۳۴۹/۱ درصد استراتژی بازاریابی تحت تأثیر قرار می گیرد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه حیدر زاده و دیگران (۱۳۸۶) سزن و (۲۰۰۶۹ و چن و دیگران (۲۰۱۳۹ همسو و هم جهت می باشد.
فرضیه فرعی ۳: گرایش فعالانه بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه صفر: گرایش فعالانه بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد.
فرضیه پژوهش: گرایش فعالانه بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۶۹۹/۰ و بیشتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرض صفر تأیید می­گردد بدین معنا که گرایش فعالانه بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد. نتیجه این مطالعه با نتیجه مطالعه نارمکی و دیگران (۱۳۸۸) یو و همکاران (۲۰۰۸) و چن و دیگران (۲۰۱۳) همسو و هم جهت نمی باشد.
فرضیه فرعی ۴: سرمایه ارتباطی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه صفر: سرمایه ارتباطی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد.
فرضیه پژوهش: سرمایه ارتباطی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۱۱/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر رد می­گردد بدین معنا که سرمایه ارتباطی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان این رابطه ۰۶۷/۰ می باشد. با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) در سرمایه ارتباطی به میزان ۰۶۷/۰ درصد استراتژی بازاریابی تحت تأثیر قرار می­گیرد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه چن و همکاران (۲۰۱۳) یوانجین و یورای (۲۰۱۰) و سزن (۲۰۰۹) همسو و ه جهت می باشد.
فرضیه فرعی ۵: قابلیت هماهنگی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه صفر: قابلیت هماهنگی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد.
فرضیه پژوهش: قابلیت هماهنگی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۶۶۴/۰ و بیشتر از ۰۵/۰ می­باشد لذا فرضیه صفر تأیید می­گردد بدین معنا که قابلیت هماهنگی بر استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین تأثیر مثبت و معناداری ندارد. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه چن و همکاران (۲۰۱۳) یولنجن و یورای (۲۰۱۰) و کیم (۲۰۰۶) همسو و سازگار نمی باشد.
فرضیه فرعی ۶: استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین بر هویت برند تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه صفر: استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین بر هویت برند تأثیر مثبت و معناداری دارد.
فرضیه پژوهش: استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین بر هویت برند تأثیر مثبت و معناداری دارد.
با توجه به نتایج در جدول ۴-۱۲ سطح معناداری فرضیه برابر ۰۰۳/۰ و کمتر از ۰۵/۰ می باشد لذا فرضیه صفر رد می­گردد بدین معنا که استراتژی های بازاریابی زنجیره تأمین بر هویت برند تأثیر مثبت و معناداری دارد. میزان این رابطه ۱۱۲/۰ می باشد. با توجه به اینکه این ضریب مثبت است اثر آن به صورت مستقیم است به عبارتی با تغییر یک واحد (افزایش) در استراتژی بازاریابی به میزان ۱۱۲/۰ درصد هویت برند بهبود پیدا می کند. نتیجه این فرضیه با نتیجه مطالعه اردم و سوبیت (۲۰۱۱) تیلور و همکاران (۲۰۰۹) و چن و همکاران (۲۰۱۳) همسو و سازگار می باشد.
۵-۳ پیشنهاد های اجرایی حاصل از پژوهش:
پیشنهاد برای فرضیه اول:

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نوآور بودن مستلزم فرهنگ، ساختار و سیستم‌های سازمانی جهت حمایت از نوآوری و انعطاف‌پذیری است تا فرآیندها، ساختارها و سیستم‌های داخلی سازمان تدابیر لازم را برای پاسخگویی به خواسته‌ها و نیازهای متغیر محیطی به عمل آورند. نوآوری در یک فرهنگ حمایتی رشد می‌کند که تلاش‌های نوآورانه را به روش‌های مختلف در سازمان افزایش می‌دهد .
– شرکت ها جهت نوآور شدن به تدوین سیاست‌های منابع انسانی و به‌کارگیری سیستم پاداش جهت جذب اندیشمندان و افراد حرفه‌ای نیاز دارند و نیز ایجاد محیط‌های کاری که در آن به خلاقیت و نوآوری اهمیت داده ‌شود.
– برای اینکه سازمان‌ها به معنای واقعی نوآور شوند، لازم است که بودجه و منابع کافی را جهت نوآوری فراهم کنند، شامل افراد حرفه‌ای و متخصص موردنیاز، حمایت از برنامه‌های آموزش فنی و نیز عرضه محصولات و خدمات جدید به بازار.
– در ارتباط با خط مشی تکنولوژی باید چرخه زندگی محصول پذیرفته شود تا سهم محصولات و خدمات در رشد، سودآوری و میزان رقابت‌پذیری سازمان بازنگری و تحلیل شود تا تصویر سازمان و محصولات آن در ذهن مشتریان بازسازی و بهبود یابد.
شرکت‌ها به‌منظور تقویت گرایش به کارآفرینی، شیوه‌های رسمی و غیررسمی تاثیرگذاری بر فرایند سیاست‌گذاری دولتی جهت غلبه بر موانع نوآوری را پیگیری ‌کنند. همچنین از طریق جذب و تامین مالی کارآفرینان سازمانی و مدیران عالی کارآمد و نیز برقراری ارتباط با سازمان‌های دولتی، غیردولتی، اتحادیه‌های کارگری و موسسات مشابه، فرایند نوآوری در طول زنجیره تأمین را تقویت ‌کنند.
– نوآوری مستلزم انعطاف‌پذیری در پذیرش فرآیندهای کاری جدید در سطح عملیاتی سازمان است تا از طریق آن بتوان محصولاتی با کیفیت بالا، قیمت مناسب و در سریع‌ترین زمان ممکن به مشتریان عرضه کند.
پیشنهاد برای فرضیه دوم:
– هم چنین توصیه می­ شود مدیران با ارائه چشم اندازی روشن از آینده زنجیره تأمین، از عدم اطمینان کارکنان کاسته و سبب افزایش ریسک­پذیری و کاهش ابهام نسبت به برخورد با موقعیت ریسک شوند.
– اغلب شرکت ها برای جبران خدمات افراد هیچ راهی پیش ­بینی نکرده ­اند. در حالی که سیستم تشویق و پاداش مناسب از مهمترین عوامل موثر در کارآفرینی (ریسک­پذیری) سازمانی محسوب می­ شود. به علاوه ممکن است همه کارکنان به دنبال پاداش صرفا مالی نباشند.
– معیارهای تشویق و پاداش به طور روشن و واضح به اطلاع عموم کارکنان برسد و اساساً ریسک­پذیری، نوآوری و کارگروهی و رفتارهای فعالانه مورد تشویق قرار گیرد.
– حمایت مدیریت یکی از ارزش­های مدیریت در سازمان محسوب می­ شود. لذا پیشنهاد می­گردد تا مدیران ارشد زنجیره تأمین با اعمال این ویژگی­ها مدیریت خود را به شیوهای ارگانیک اعمال نمایند:
– ریسک را به عنوان خصیصه­ای مثبت در بین اعضای نجیره تأمین خود نهادینه نمایند.
– از فعالیت­های کارآفرینانه افراد حمایت و مسئولیت این گونه فعالیت­ها را بپذیرند.
– از افراد صاحب ایده و طرح­های آنان قدردانی و حمایت­های مالی به عمل آورند.
پیشنهاد برای فرضیه سوم:
– تاکید بر اهمیت مدیران کارآفرین جهت فراهم آوردن چشم‌انداز و ایده‌آل‌های لازم به‌منظور شناسایی فرصت‌ها و استفاده از آن.
– تاکید بر اهمیت تدوین و اجرای استراتژی به‌منظور بهره‌برداری از فرصت‌های بازار
– توانمندسازی منابع انسانی به‌منظور ارائه محصول با کیفیت و استانداردهای جهانی
– به‌کارگیری گرایش به رقابت تهاجمی و توانایی جهت شناسایی و استفاده از فرصت‌ها قبل از رقبا
– پیگیری فرصت‌هایی که ممکن است با عملیات جاری سازمان مرتبط باشد یا نباشد،
– معرفی محصولات و برندهای جدید قبل از رقبا،
– متوقف ساختن رویه‌های کاری قدیمی و به‌کارگیری روش‌های نوین جهت تولید محصولات و نیز بهبود سیستم‌ها و فرآیندهای سازمانی.
– جهت پاسخگویی مبتکران به محیط رقابتی در زنجیره تأمین، شرکت ها باید نقاط قوت و ضعف رقبایشان را تجزیه و تحلیل کنند و بر تولید محصولات دارای ارزش افزوده بالا متمرکز شوند تا بتوانند با عرضه محصولات با کیفیت و قیمت مناسب، سهم بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند.
پیشنهاد برای فرضیه چهارم:
– ایجاد بانک اطلاعاتی از سابقه ی همکاری با شرکا برای شناسایی شرکای قابل اعتماد و متعهد، تلاش در جهت حفظ برقراری و حفظ مشارکت با آنها و حذر کردن از توسعه همکاری با تأمین کنندگان بد سابقه برای صرفه جویی در هزینه های نظارتی و کاهش ریسک

سازمان­ها بنا بر ایده اندرسون(اندرسون^[۹۹]،۲۰۰۴) به چهار دسته از دلایل ممکن است سرمایه ­های فکری خود را مورد سنجش قرار دهند که عبارتند از :
بهبود مدیریت داخلی
بهبود گزارش­دهی به خارج سازمان
مبادلات این سرمایه
دلایل قانونی بهبود حسابداری
در این میان شکاف بین ارزش بازار سازمان و ارزش خالص دارایی­ های مشهود که در واقع سهام ناشی از دارایی­ های نامشهود تلقی می­ شود روز به روز بیشتر توجه سرمایه ­گذاران را جلب می­نماید. زمانی که این شکاف کوچک باشد بازگشت سرمایه از طریق درآمد سازمان یا دست کم دارایی­ های مشهود آن به شکل منطقی قابل پیش ­بینی خواهد بود. اما دارایی­ هایی به شکل دانش و نشان تجاری بسیار بیشتر در معرض تهدید قرار دارند و تحقق آنها دشوارتر است. ولی به هر حال سرمایه ­گذاران جهت درک بهتر وضعیت سازمان به شاخص­ هایی نیاز دارند که قابل اطمینان باشند.
اگر چه، روش­های سنتی حسابداری به طور قابل ملاحظه­ای به درک ارزش کسب و کار کمک می­ کنند، با این وجود در یک سازمان دانش محور، که در آن دانش بخش بزرگی از ارزش یک محصول و همچنین ثروت یک سازمان را تشکیل می­دهد، روش­های سنتی حسابداری که مبتنی بر دارایی­ های ملموس و نیز اطلاعات مربوط به عملیات گذشته سازمان هستند، برای ارزشگذاری سرمایه فکری، که بزرگترین و ارزشمندترین دارایی برای بسیاری از سازمان­ها است، ناکافی هستند.(سالیوان و همکاران، ۲۰۰۰)^[۱۰۰] دیدگاه اندازه ­گیری سرمایه فکری بر چگونگی ایجاد مکانیزم­ های اندازه ­گیری جدید برای گزارش­دهی متغیرهای غیرمالی یا کیفی سرمایه فکری در کنار داده ­های سنتی، کمی یا مالی تمرکز دارد(جوهانسن و دیگران، ۱۹۹۹)^[۱۰۱]. در مقایسه با حسابداری مالی سنتی، اندازه ­گیری سرمایه فکری موضوعات مهمی، مثل سرمایه انسانی، رضایت مشتری و نوآوری را در برمی­گیرد. بنابراین، رویکرد سرمایه فکری برای سازمان­هایی که می­خواهند از ارزش عملکردشان به خوبی آگاهی داشته باشند، جامع­تر است. تفاوت­های بین این دو رویکرد معنی­دار هستند، در حالی­که حسابداری مالی به گذشته گرایش دارد، اندازه ­گیری سرمایه فکری آینده­نگر است. اندازه ­گیری سرمایه فکری واقعیت­های نرم (کیفیت­ها) را در برمی­گیرد، در حالی­که حسابداری مالی واقعیت­های سخت (کمیت­ها) را اندازه ­گیری می­ کند. اندازه ­گیری سرمایه فکری بر ایجاد ارزش تمرکز دارد، در حالی­که حسابداری مالی بازدهی عملیات گذشته و جریان نقدینگی را منعکس می­سازد. به تدریج مشخص شده است که اندازه ­گیری مالی سنتی در هدایت تصمیم ­گیری استراتژیک ناکافی است ( واترهاوز و سونسن^[۱۰۲]،۱۹۹۸) و باید با اندازه ­گیری سرمایه فکری تکمیل یا حتی جایگزین شود. در اینصورت، مدیران به خوبی می­توانند از وضعیت موجود (نقاط قوت و ضعف) مدیریت سرمایه فکری­شان مطلع شوند. بطور مشخص، اندازه ­گیری سرمایه فکری در تصدیق توانایی سازمان برای تحقق اهداف استراتژیک، نمایش تحقیق و توسعه، فراهم ساختن اطلاعات پشتیبانی برای بهبود پروژه­ ها و تأیید اهمیت برنامه ­های تحصیلی و آموزشی مفید است. اندازه ­گیری سرمایه فکری به عنوان یک روش مهم مدیریت بازاریابی و کسب و کار استراتژیک نیز، بیش از اینکه یک ابزار ارتباط با سهامداران یا سرمایه ­گذاران باشد، به عنوان یک ابزار مدیریت درون سازمانی مفیدتر خواهد بود(بونیتس و همکاران، ۲۰۰۰) بنابراین، چون شناسایی سرمایه فکری یک مسأله استراتژیک کلیدی است، در نتیجه، وضعیت موجودش بایستی به طور منظم به هیئت مدیره گزارش داده شود. در یک جمله، اندازه ­گیری سرمایه فکری برای مدیریت سرمایه فکری مهم است؛ بدین معنی که مدیریت موثر سرمایه فکری به اندازه ­گیری موثر آن بستگی دارد. بر اساس گزارشات ارائه شده، یک تعداد از شرکت­ها شروع به پیگیری، ارزشگذاری و ایجاد ابزارهایی برای حمایت از سرمایه فکری­شان کرده ­اند.(هاروی و لوچ^[۱۰۳]، ۱۹۹۹) با این وجود، شاید هنوز نیمی از مدیران شرکت­ها برای کسب مزیت از این دانش آمادگی ندارند. یک بانک فکری سوئیسی در نتیجه مطالعات خود درباره سرمایه فکری دریافت که به دلیل فقدان اندازه ­گیری سرمایه فکری، تنها ۲۰ درصد از دانش موجود یک سازمان در عمل مورد استفاده قرار می­گیرد. (بروکینگ،۱۹۹۶) اندازه ­گیری سرمایه فکری از اواسط دهه ۱۹۹۰ یک حوزه تحقیقاتی برای محققان و دست اندرکاران سازمان­ها شده است. هر دو گروه تلاش­ های زیادی برای اندازه ­گیری و ارزشیابی سرمایه فکری انجام داده­اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از طرف دیگر اکثر شرکت­هایی که سرمایه فکری­شان را اندازه ­گیری می­ کنند، بر مبنای نتایج حاصل از اندازه ­گیری­های خود گزارش سرمایه فکری را تهیه می­ کنند. برخی از شرکت­های پیشرو شروع به انتشار این گزارش­ها کرده ­اند، بسیاری از آنها با درصدی از خطا، با ایجاد شاخص­ های جدید، سرمایه فکری را اندازه ­گیری می­ کنند. این شرکت­ها گزارش­های سرمایه فکری خود را در پرتو تجربه خود در زمینه مدیریت دانش و نیز اندازه ­گیری سرمایه فکری یا تجربه سایرین، تهیه می­ کنند. شرکت­های اروپایی به طور مشخص در بحث اندازه ­گیری و گزارش دهی سرمایه فکری پیشرو هستند. این روند در شرکت های سوئدی و دانمارکی شروع شد، سپس به جنوب اروپا گسترش یافت. واقعیت مهم دیگر این است که بسیار قبل از اینکه انجمن­های حسابداری درباره این منبع سازمانی مبتنی بر دانش ابراز نگرانی کنند، ابتکار عمل اندازه ­گیری و گزارشگری سرمایه فکری از دنیای مدیریت ظهور پیدا کرد. در این مورد ابتکار عمل یک گروه از شرکت­های پیشرو آغازگر اقدام مشابه سایر شرکت­ها شد و همچنین باعث بیداری انجمن­های حسابداری و دانشگاه­ها گردید.
اکثر شرکت­ها بر روی این واقعیت که سرمایه فکری به سه جزء : سرمایه انسانی، سرمایه ارتباطی و سرمایه ساختاری تقسیم می­ شود، توافق دارند. با این وجود، هر گزارش سرمایه فکری یک مورد خاص است.
۲-۲-۵-۲) اهداف اندازه گیری سرمایه فکری
کمک به سازمان ها در جهت فرموله کردن استراتژی هایشان
ارزیابی نحوه اجرای استراتژی ها
کمک به گسترش و تنوع تصمیم گیری های شرکت
ارزیابی سرمایه های فکری می تواند به طرحهای بازپرداخت و پاداشهای مدیران ارتباط داده شود
جهت ایجاد رابطه با سهامداران خارج از شرکت که سرمایه فکری را در اختیار دارند .
گزارشگری شاخص های مرتبط با سرمایه های فکری
اندریسن (۲۰۰۲) اعتلای مدیریت داخلی، بهبود گزارشگری خارجی و انگیزه های قانونی و معاملاتی را از جمله دلائل اندازه گیری سرمایه فکری بر می شمرد .
۲-۲-۵-۳) منافع و مزایای اندازه‌گیری سرمایه فکری
شناسایی دارایی­ های نامشهود
شناخت الگوهای جریان­های دانشی در درون سازمان
اولویت‌بندی مباحث دانشی حیاتی و سرنوشت‌ساز
تسریع و شتاب دادن به الگوهای یادگیری درون سازمانی
شناسایی بهترین عملیات^[۱۰۴]۱ و اشاعه آن در سرتاسر سازمان
تحت نظارت داشتن مستمر ارزش دارایی­ ها و پیدا کردن راه ­هایی برای افزایش ارزش آنها
درک شبکه‌های اجتماعی سازمان و شناسایی عاملان تغییر
افزایش نوآوری
درک بیشتری از این موضوع که چگونه دانش، یکسری روابط متقابل را بوجود می‌آورد.
افزایش فعالیت­های همکاری و فرهنگ تسهیم دانش در نتیجه افزایش آگاهی از منافع و مزایای مدیریت دانش
افزایش خود ادراکی کارکنان از سازمان و افزایش انگیزش آنها
ایجاد و خلق فرهنگ عملکردگرا
افزایش شفافیت
افزایش قیمت سهام
بهبود خط مشی‌گذاری در سطح ملی و کاهش شکاف اطلاعاتی در بازارهای مالی و موفقیت شرکتها در زمینه اجرای استراتژی­ های خود . و …
چرا با وجود اینکه اندازه‌گیری سرمایه فکری دارای این چنین مزایایی است، تلاش­ های کمی در این زمینه صورت گرفته است ؟
شاید یکی از مهمترین دلایل این امر، بخاطر عدم اجماع در مفهوم، طبقه‌‌بندی­ها و اجزای سرمایه فکری و گوناگونی و تعدد روش­های اندازه‌گیری سرمایه فکری است که شرکت­ها را به اندازه‌گیری سطح سرمایه‌های فکری خود، راغب نمی‌کند.
اندازه‌گیری و گزارش‌دهی سرمایه فکری هزینه‌های عملیاتی را افزایش می‌دهد که محصول قوانین جدید است.
اندازه‌گیری و گزارش‌دهی سرمایه فکری موجب می‌شود که برخی از اطلاعات حساس رقابتی که قبلاً فاش نشده بود در قلمرو عمومی افشا شود که ممکن است به ضرر سازمان تمام شود.
ارزشگذاری سرمایه فکری برخلاف دارایی­ های مشهود، خیلی ذهنی است یک نمونه کوچک از این موضوع اندازه‌گیری مهارت­ های فنی شرکت­های با تکنولوژی پیشرفته و بالا است.
استانداردهای اندازه‌گیری و گزارش‌دهی هنوز در مراحل ابتدایی خود بسر می‌برند و مبهم و ساختار نیافته هستند(سیتارامان و دیگران، ۲۰۰۲)^[۱۰۵]۱
با افزایش پیچیدگی طبقه‌بندی سرمایه فکری، عملیات حسابداری سنتی نمی‌تواند برای شناسایی و اندازه‌گیری دارایی­ های نامشهود جدید در سازمان، بویژه در سازمان­هایی که مبتنی بر دانش هستند، کاری انجام دهد(پتی و دیگران، ۲۰۰۰).
مطالعه و اندازه‌گیری سرمایه فکری بیشتر به عنوان یک هنر توصیف می‌شود تا یک علم و دربرگیرنده عوامل روانی و خلاقیت و شامل ترکیبی از مطالعات رفتاری است.(لیم و همکاران،۲۰۰۴)
بیشتر تحقیقات انجام شده در زمینه سرمایه فکری، پیمایشی و مطالعه موردی بوده است و برای درک بهتر از روش­های اندازه‌گیری سرمایه فکری باید از سایر روش­های تحقیق نیز استفاده کرد. استفاده از رویکرد اقدام پژوهشی و رویکردهای چند روشی و متعدد در این زمینه بسیار مفید است.
اما یکی از مهمترین مشکلات در زمینه اندازه‌گیری سرمایه فکری به روش­ها و سیستم‌های ناکارآمد و ناکارای حسابداری و پارادایم حسابداری سنتی مربوط می‌شود.
تسلط به موضوع و بحث سرمایه فکری و اندازه‌گیری سرمایه فکری مستلزم وجود افرادی است که در زمینه استراتژی، مدیریت دانش، منابع انسانی و جامعه‌شناسی و سایر علوم انسانی تخصص داشته باشند که این موضوع در جهانی که به تخصص‌گرایی در یک زمینه خاص توجه دارد متناقض است.
۲-۲-۶) مدل­ها و روش­های اندازه گیری سرمایه فکری
مدیریت سرمایه فکری نیازمند بکارگیری متدها و روش­هایی است که بتواند بر اساس شاخص­ های بیان شده، سهم مدیریت دانش را در تحقق استراتژی و برنامه مدیریت دانش ارزیابی نماید(روس، ۲۰۰۴) در ادبیات سرمایه فکری، مدل­های مختلفی برای اندازه ­گیری سرمایه فکری پیشنهاد شده است. برخی از آنها مدل های خاصی هستند که در یک شرکت خاص طراحی و اجرا شده ­اند. برخی دیگر صرفاً مدل­های نظری هستند که بیشتر آنها به عنوان یک مدل اندازه ­گیری سرمایه فکری پذیرفته شده و معتبر مطرح نیستند(استوارت و همکاران، ۱۹۹۷) به عبارت دیگر، هیچ یک از این مدلها بطور نظام مند برای اندازه ­گیری سرمایه فکری در سطح ملی و بین المللی بکار برده نمی­شوند. در محیط تجاری کنونی اندازه ­گیری ارزش سازمانی با بهره گرفتن از روش­های سنتی با ارزش اقتصادی امروز آنها نامربوط می­باشد. روش­های سنتی، ارزش نهفته در مهارت، تجربه، قابلیت ­های یادگیری افراد و همچنین ارزش موجود در شبکه ارتباطات میان افراد و سازمان­ها را نادیده می­گیرد.
تلاش­ های زیادی جهت تشریح تفاوت میان ارزش بازاری شرکت­ها انجام گرفته است. مشهورترین این روش­ها، روش ترازنامه نامرئی، کنترل دارایی­ های ناملموس و کارت امتیازی متوازن می­باشد. روش ارزش افزوده اقتصادی، روش شاخص سرمایه فکری، روش کارگزار تکنولوژی، روش نرخ بازده دارایی­ ها، روش تشکیل سرمایه بازار، روش سرمایه فکری مستقیم، روش جهت­یابی تجاری اسکاندیا، روش­های مالی و مدل مدیریت سرمایه فکری، VAIC، روش جویا و روش کیوتوبین که در زیر به تحلیل ویژگی­های هر یک از این روش­ها خواهیم پرداخت.(رادو و للیارت^[۱۰۶]۱، ۲۰۰۲)
بطور کلی مدل­های سنجش سرمایه فکری را می­توان در دو گروه طبقه ­بندی کرد(تان و دیگران، ۲۰۰۷)^[۱۰۷]۲
الف– مدل­هایی که سرمایه فکری را بصورت غیر پولی ارزیابی می­ کنند.