گفتار دوم: انحلال به موجب فوت یا حجر ۶۷
بند نخست: فوت طرفین قرارداد نمایندگی ۶۷
بند دوم: حجر طرفین قرارداد نمایندگی (جنون، سفاهت و ورشکستگی) ۷۲
نتیجه گیری ۸۰
فهرست منابع ۸۳
مقدمه
الف- تبیین موضوع
تجارت به عنوان یک ضرورت از دیر باز بین اقوام و ملل گوناگون رواج داشته و هماهنگ با دستاوردهای بشری متحول شده است. امروزه فعالیت­های تجاری در زمان و مکان خاصی محدود نمی­ شود و تجار همزمان در نقاط مختلف یک کشور و حتی جهان مبادرت به انجام حجم عظیمی از فعالیت­های تجاری می­ کنند. این امکان تنها به واسطه وجود نهادی تحت عنوان نمایندگی تجاری میسر گردیده است. نمایندگان تجاری با امکانات خود در منطقه مورد قرارداد برای تجار این امکان را فراهم آورده­اند که فعالیت­های تجاری خود را گسترش دهند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اهمیت نمایندگی تجاری منجر به تدوین مقررات ویژه در قوانین ملل مختلف گردیده است. با این همه، در قانون تجارت ۱۳۱۱ مقرراتی جامع در خصوص نمایندگی تجاری پیش بینی نگردیده است و صرفا مواد ۳۹۵ تا ۴۰۱ قانون مزبور صرفا به بحث قائم مقام تجارتی پرداخته و در مورد سایر نمایندگان تجاری قواعد عام وکالت در قانون مدنی را مجری دانسته است. البته لایحه تجارت ۱۳۹۰ به تفصیل بیشتری به این مساله پرداخته است.
به منظور تعیین چارچوب روابط نماینده و تاجر ، قراردادی تحت عنوان، قرارداد نمایندگی منعقد می­گردد. ارکان قرارداد نمایندگی شامل اعطاء کننده نمایندگی (آمر) و نماینده می­باشد. از سویی به موجب این قرارداد آمر کسی است که قصد استفاده از خدمات دیگری برای انجام عمل مورد نظر خویش را دارد. از سوی دیگر نماینده کسی است که قصد دارد جهت انجام امور دیگری خدماتی ارائه دهد.
انعقاد قرارداد نمایندگی برای طرفین قرارداد آثاری به بار می ­آورد. به عبارت دیگر آمر و نماینده در مقابل یکدیگر حقوق و تکالیفی خواهند داشت که به موجب قانون یا قرارداد مشخص می­گردد. ضمن آنکه تخلف از تکالیف قانونی یا قراردادی منجر به مسؤولیت برای آنان خواهد شد. تبیین حقوق و تکالیف مزبور و به تبع آن تعیین مسؤولیت‌های ناشی از نقض تعهدات شایسته می کند.
همچنین قرارداد نمایندگی تجاری به مانند هر قرارداد دیگری پس از مدت زمانی کوتاه یا طولانی خاتمه می­یابد. موجبات انحلال قرارداد نمایندگی، با اراده طرفین قرارداد (عزل- استعفا) و یا به صورت قهری (انجام موضوع نمایندگی، انقضاء مدت، فوت یا حجر طرفین قرارداد) فراهم می­گردد. با این همه مسأله به این سادگی نبوده، بررسی فروض مختلف و قواعد ویژه مربوط به هر یک از موارد انحلال رابطه نمایندگی بایسته است.
قابل ذکر آنکه لایحه تجارت پس از گذشت ده سال از زمان ارائه به مجلس با بررسی­های انجام شده در کمیسیون­های تخصصی تصویب و تحویل شورای نگهبان شد. اما شورای نگهبان با یک ایراد (اصل ۸۵ ق.ا) لایحه تجارت را رد نمود. از نظر شورا لایحه تجارت باید در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار می­گرفت اما به علت عدم امکان اجرای این امر، لایحه تجارت مجددا با نظارت شورای نگهبان در کمیسیون قضایی مجلس مورد بررسی قرار گرفت و در راستای تامین نظر شورای نگهبان، زمان اجرای آزمایشی آن از پنج سال به چهار سال تغییر نمود و در تاریخ ۱۷/۱/۹۳ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. اما شورای نگهبان لایحه را در تاریخ ۲۷/۱/۹۳ علی رغم تغییر به عمل آمده رد نمود. در حال حاضر لایحه پس از بازگشت به مجلس و رفع ایرادات در شورای نگهبان در حال بررسی است.
ب- ضرورت و اهمیت موضوع
امروزه فعالیت­های تجاری و اقتصادی گسترش یافته، محدود به مکان و زمان خاصی نمی­ شود و تجار با امکانات محدود نمی ­توانند همزمان در چند نقطه اقدام به انجام حجم عظیمی از معاملات نمایند. در واقع تجار جهت گسترش فعالیت­های تجاری خویش نیاز به ابزارهایی دارند. از جمله این ابزارها نمایندگان تجاری می­باشند. آنان در منطقه مورد قرارداد خود برای تجار فعالیت نموده و با هزینه کم‌تر، گستره فعالیت­های اقتصادی تجار را افزایش می­ دهند. اهمیت تاسیس حقوقی نمایندگی و نقص قوانین در این حوزه ایجاب نمود تا برخی ابعاد آن مورد بررسی قرار گیرد.
پ- پیشینه تحقیق
مساله نمایندگی تجاری از دیرباز در حقوق ایران مطرح بوده است. در نوشته­ های حقوقی نیز به طور محدود نمایندگی تجاری مورد مطالعه قرار گرفته است. به عنوان نمونه کتاب نیابت در روابط تجاری و مدنی اثر آقای احمد امیر معزی (۱۳۸۸) بدان پرداخته و قواعد عمومی، آثار و موارد خاتمه قرارداد نمایندگی را مورد مطالعه قرار داده است.
همچنین کتاب آقای هادی حاجیانی با عنوان حقوق نمایندگی (۱۳۸۶) قابل ذکر است که ضمن بررسی مفهوم و ماهیت نمایندگی تجاری، انواع و اقسام مختلف نمایندگی تجاری را مورد بررسی قرار داده است.
به علاوه کتاب عاملیت تجاری آقای رضا آخوندی (۱۳۸۴) قابل طرح است که صرفا به بررسی نهاد عاملیت تجاری از حیث مفهوم، آثار و موارد انحلال پرداخته است.
ت- سوالات تحقیق
سوالات اصلی که در این راستا مطرح می­ شود عبارت است از:

1. 1. آیا نماینده تجاری مستقل بوده و به حساب خود عمل می­ کند یا مستقل نبوده و برای آمر اقدام می­نماید؟

1. 1. آیا طرفین قرارداد نمایندگی تاجر تلقی می­شوند؟

1. 1. آیا فوت و حجر هریک از طرفین قرارداد نمایندگی انحلال قرارداد را به دنبال دارد؟

ث- فرضیه ­های تحقیق
فرضیه‌های این تحقیق که به دنبال سوالات مذکور قابل طرح می‌باشد، عبارت است از:

1. 1. در لایحه تجارت نماینده تجاری به نام و حساب تاجر عمل می­نماید. ماهیت این نوع از نمایندگی بسیار مشابه تاسیس حقوقی عاملیت تجاری است.

1. 1. جهت انعقاد قرارداد نمایندگی تجاری اعطاء کننده نمایندگی باید تاجر باشد. نماینده تجاری نیز بر اساس ماده ۱ ل.ت. ۱۳۹۳ تاجر محسوب می­گردد.

1. 1. در نمایندگی تجاری، فوت و حجر آمر و نماینده از موجبات انحلال قرارداد می­باشد.

ج- نوع و روش تحقیق
نوع تحقیق حاضر بنیادین است. در پژوهش حاضر دو روش توصیفی و تحلیلی در مقام تجزیه و تحلیل مباحث برگزیده شده است. توضیح این‌که به علت نقص قوانین تجاری در حوزه نمایندگی نخست اطلاعات توصیفی مورد نیاز از مقررات عام وکالت در حقوق مدنی ایران به منظور ارائه تصویری روشن از مسئله مورد بحث بیان شده است سپس با تحلیل امکان اجرای آن در تاسیس حقوقی نمایندگی تجاری مورد بررسی قرار گرفته است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای- اعم از دیجیتال و سنتی- و با بهره گرفتن از ابزار فیش‌برداری است.
چ-ساختار تحقیق
پژوهش حاضر در قالب سه فصل ارائه شده است.
فصل نخست مشتمل بر دو مبحث بوده و در ضمن آن‌ها افزون بر بیان مفهوم نمایندگی تجاری، به ذکر مباحثی از انواع نمایندگی تجاری پرداخته شده است. در پایان ماهیت نمایندگی تجاری در قانون تجارت ۱۳۱۱ و لایحه تجارت ۱۳۹۳ مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل دوم با بررسی آثار ویژه قرارداد نمایندگی تجاری ، تعهدات ویژه آمر و نماینده و ضمانت اجرای تخلف از تعهدات مورد تبیین و تحلیل قرار گرفته است.
در فصل سوم نیز موارد خاتمه قرارداد نمایندگی در دو مبحث مورد توجه قرار گرفته و به ترتیب به بررسی موارد انحلال ارادی و قهری قرارداد پیش گفته پرداخته شده است.

فصل نخست
نمایندگی تجاری (مفهوم، انواع و ماهیت)

­در پی شناخت نمایندگی تجاری در حقوق ایران ابتدا به بررسی مفهوم و انواع نمایندگی تجاری (مبحث نخست) و سپس ماهیت نمایندگی تجاری قانون تجارت ۱۳۱۱ و لایحه تجارت ۱۳۹۳ پرداخته خواهد شد (مبحث دوم).
مبحث نخست: مفهوم و انواع نمایندگی تجاری
در میان موضوعات حقوق تجارت نمایندگی تجاری کمتر مورد توجه بوده و مقنن در قانون تجارت ۱۳۱۱ صرفا مواد ۳۹۵ تا ۴۰۰ را بدان اختصاص داده است.
در پی جبران این نقیصه قانون تجارت ۱۳۱۱، نویسندگان لایحه تجارت ۱۳۹۳ فصل سوم از این لایحه را به بحث نمایندگی تجاری اختصاص داده و در ماده ۵۵ لایحه مزبور تعریفی از این تاسیس حقوقی ارائه نموده اند.
در این مبحث به تحلیل و بررسی مفهوم نمایندگی تجاری (گفتار نخست) و انواع آن خواهیم پرداخت(گفتار دوم).